Op maandag 29 mei trok de Canadese provincie Alberta naar de stembus voor de verkiezing van een nieuw provinciaal parlement. Sinds 2019 wordt die provincie bestuurd door de UCP (United Conservative Party of Alberta) met als premier Danielle Smith. Een intermezzo was er in de periode 2015-19 toen de sociaaldemocratische NDP (New Democratic Party) de provincie leidde met de huidige leidster, Rachel Nolley.

De NDP staat traditioneel sterk in Alberta, en wel om twee redenen. In de eerste plaats de aanwezigheid van de provincie British Columbia waar de NDP al jaren bestuurt en de grote groep arbeiders die in de olie-industrie van Alberta werken. De kiezers konden dus kiezen tussen twee dames: de conservatieve uittredende premier Smith (°1971) versus NDP-leidster Nolley (°1964). Nogal wat peilingen voorspelden een echte nek-aan-nekrace, maar die zaten er ook naast in Alberta !

Schets

Alberta is een provincie met zowat 4,5 miljoen inwoners en is gelegen tussen het westelijke British Columbia en de oostelijke provincie Saskatchewan. Met zijn 661 duizend km2 aan oppervlakte is deze provincie erg dunbevolkt. Maar een belangrijk deel van deze provincie ligt in de koudere delen van deze aardbol. De concentratie van de mensen is te situeren in de steden Calgary en de hoofdstad Edmonton.

Alberta is de olieprovincie van Canada en kent daardoor ook een belangrijke petrochemische sector. Daarnaast is er veel bosbouw en veeteelt, en is Alberta is tevens een tarweproducent. Met andere woorden: olie en landbouw maken deze provincie rijk. Politiek gezien is deze provincie gekend geworden omdat de vroegere Canadese conservatieve eerste minister (periode 2008-2015), Stephen Harper (°1959), afkomstig is uit Alberta.

Uitslag

Er zijn in totaal veertien partijen opgekomen in deze stembusslag in Alberta. Uiteindelijk hebben maar twee partijen stemmen gehaald, namelijk de conservatieven en de NDP. In totaal zijn er 2,8 miljoen geregistreerde kiezers waarvan zowat 62 procent is komen opdagen. Het provinciale parlement te Edmonton telt 87 leden. Ook Alberta kent het Brits electoraal systeem, namelijk: één zetel per kiesdistrict met als resultaat ‘the winner takes it all’ .

UCP: 930 duizend stemmen of 52,5 procent (- 2,3 procent) en 49 zetels (-14)
NDP: 775 duizend stemmen of 44 procent (+11,3 procent) en 38 zetels (+14)

De vorige maal, in 2019, behaalde de centristische Alberta Party nog 9 procent der stemmen. Maar die partij zou in 2024 nog maar 12.750 stemmen, oftewel 0,72 procent. De groenen hebben zowat 14.100 stemmen behaald en de Independence Party, die pleit voor de volledige onafhankelijkheid van deze provincie, is goed voor 5.200 stemmen. Voor de liberalen is het helemaal de electorale afgang met 4.300 stemmen, oftewel een aandeel van 0,25 procent.

NDP-leidster Nolley heeft wel gewonnen, maar ze mag in de oppositie blijven. Het ziet er namelijk naar uit dat de stemmen van de Alberta Party naar de NDP zijn gegaan. Dat was voor haar ook de laatste kans om een politieke comeback te maken in de regering. Met een licht verlies en een aandeel van boven de 50 procent blijven de conservatieven de bestuurspartij in Alberta.

Gevolgen

Voor de NDP is deze uitslag een opsteker. Zeker omdat de vorige provinciale verkiezingen geen succes waren en er veel discussie bestaat in de partij over steun aan het liberale minderheidskabinet van Trudeau. Voor de liberalen is deze uitslag een ramp. De conservatieven kunnen best leven met dit resultaat. Op nationaal vlak kan de liberaal Trudeau wel verder besturen met de NDP, maar de vraag is of de sociaaldemocraten niet meer eisen gaan stellen aan hun steun.

Eerste minister Justin Trudeau blijft met zijn liberale partij alleen aan de macht in de provincie Newfoundland en Labrador. De partij CAQ bestuurt het Franstalige Québec. De NDP is aan de macht in British Columbia en de andere zeven provincies zijn in conservatieve handen. Volgende afspraak: drie oktober voor de provinciale verkiezingen in Manitoba!

Rachel Nolley

Canadese provincie Alberta blijft conservatief