N-VA heeft zich in een moeilijke positie gemanoeuvreerd. Ze steunen de regering niet, maar steunen wel de volmachten van die regering. Een subtiliteit die menig Vlaming niet begrijpt. Gelukkig is oppositie voeren of kritiek hebben op de regering niet in tegenspraak met de regering of de volmachten steunen. Daar staat N-VA niet alleen in.

Wint N-VA?

Maar wat wou N-VA bewijzen? Door die constructie van tegen de regering maar voor de volmachten? Ze wilden overduidelijk niet het verwijt krijgen de strijd van de regering tegen corona te dwarsbomen. Op Radio 1 (6 april 2020) zei Bart de Wever (N-VA) dat zijn partij de volmachten steunt van de minderheidsregering omdat oppositie voeren geen enkele zin heeft. ‘Dat zou zeer zuur overkomen. We gaan de maatregelen nu uitvoeren zo goed als we kunnen. De afrekening van de regering zal voor na de crisis zijn.’ Hij liet daarbij het woord ‘onderzoekscommissie’ vallen.

Een parlementaire onderzoekscommissie moet dan onderzoeken wat de regering — fout — deed om de crisis aan te pakken. Dat is die regering waartegen N-VA een oppositie voerde en de volmachten steunde. Hoe ze zich in die onderzoekscommissie zal opstellen zal een zaak van bijzondere politieke evenwichtskunst moeten zijn. Al zal de meerderheid ongetwijfeld de regering met een goed rapport belonen.

Le nouveau CVP est arrivé

Even recapituleren. N-VA steunt deze regering niet omdat dit geen regering is van nationale eenheid. Dit is zo beslist na een zondag van afrekeningen, een politieke manoeuvre om een vivaldicoalitie te regelen. N-VA wil er zo graag bij zijn, dat ze er niet bij is, omdat de Franstaligen dat niet willen. Maar ze blijven toch. Half.

Waarom dan de lijn tegen de regering niet doorgetrokken tot de volmachten? Ivan De Vadder vertelt aan Raf Liekens in Humo (06/04/2020) misschien wel een deel van het verhaal. Hij verwijst naar een onderzoek van VRT en Why5Research, in 2009, 2014 en 2019.

‘Dat onderzoek toont aan dat de Vlaming de N-VA ziet als dé beleidspartij die de rol van de oude CVP moet overnemen. De Vlaming gelooft niet meer dat de traditionele partijen zijn wensen nog kunnen omzetten in krachtig beleid. De oppositiepartijen Groen, PVDA en Vlaams Belang spiegelen een droom voor die de Vlaming apprecieert, maar hij gelooft niet dat ze die ook kunnen waarmaken. Zo blijft er maar één beleidspartij over waarin hij nog gelooft: de N-VA. Die moet dus in het midden gaan zitten en meebesturen, ook op het Belgische niveau.’

Zo steunt N-VA enerzijds als verantwoordelijke beleidspartij de volmachten. Maar anderzijds geven ze niet het vertrouwen aan de regering die de volmachten moet uitvoeren.

Aan/naar de knoppen

Het voordeel is dat ze door de volmachten te steunen mee deel uitmaken van de uitgebreide kern die zich elke zaterdag over de regeringsmaatregelen in volmacht buigt. Al blijkt na enkele weken nog altijd niet heel duidelijk te zijn wat de taak en het statuut van die kern is. Buiten de hoop dat daar een post-coronaregering ontstaat.

Niemand noemt die kern compleet nutteloos. Zelfs Peter De Roover (N-VA) niet. Die liet bij Knack (6 april 2020) optekenen dat die kern niet werkt in consensus, omdat anders elke partij een soort vetorecht heeft. Iets wat Groen-voorzitter Meyrem Almaci in datzelfde artikel herhaalt. ‘Er zou toch meer via het parlement gewerkt worden,’ klinkt het dan.

De vraag is wat voor praatbarak die kern dan is. Dan heeft N-VA zich ingeschreven in een verhaal van volmachten, die volgens waarnemers veel te ver gaan en vervolgens niet gebruikt worden. Die volmachten waren nodig omdat de parlementaire weg te langzaam is. Maar in die kern zou de facto elke partij een veto krijgen als bij consensus moet gewerkt worden, dus… verkiest men de parlementaire weg. Je kan enkel hopen dat politici doortastender beleid voeren dan dat ze de besluitvorming organiseren.

Politiestaat

Ondertussen moet al tegengas gegeven worden om de indruk niet te geven dat de verantwoordelijke partijen een soort politiestaat installeren. Politiediensten die mogen beslissen dat u dichter bij huis moet winkelen, met warmtedrones controleren of u in uw tweede verblijf bent en een avondklok die op tafel wordt gelegd..

De Vlaamse liberalen steigerden openlijk, maar blijkbaar waren die berichten ook al te gek voor De Wever. Die gaf op Radio 1 (6 april 2020) kritiek op het federale handhavingsbeleid. In Antwerpen laat hij als burgemeester de politiediensten focussen ‘op de essentie van het ministerieel besluit’, ‘samenscholingen en niet-essentiële verplaatsingen’.

De politie vragen om mensen die even op een bankje zitten te verbaliseren, of mensen in supermarkten te vragen naar hun domicilieadres, wil De Wever niet. De N-VA-voorzitter is ook kritisch voor de federale regels rond GAS-boetes. Die zijn niet van toepassing op minderjarigen en kost het de overtreder sowieso 250 euro. ‘Het goede aan GAS is nu net dat je kunt variëren. Voor sommige inbreuken is 250 euro gewoon veel te hoog’, vindt De Wever. ‘We gaan er dus op vooruit, maar in handhaving kan ik niet zeggen dat het een geweldig parcours geweest is tot nu toe.’

De Wever manifesteert zich als een bestuurder die verstandig het verschil maakt. Oppositie voeren én je profileren als goede bestuurder tegelijk. Mocht de CVP ooit in de oppositie gezeten hebben, ze zouden het zo gedaan hebben.

Vlaams Belang en N-VA

Ware het niet beter en duidelijker geweest voor N-VA om vol voor de oppositie te kiezen eens de regeringspiste was afgesloten? Of zou het echt zo zijn dat N-VA te bang was van een oppositie enkel samen met het Vlaams Belang?

Als dat de reden is, dan zou de N-VA dezelfde fout maken als haar politieke tegenstanders de jongste tien jaar: niet uitgaan van de eigen sterktes, maar focussen op positionering tegen de grote politieke stijger. Ze weten nochtans waar dat hun tegenstanders gebracht heeft.

Maar ja, het is niet de eerste keer dat N-VA in een onmogelijk geachte spreidstand terecht komt. In de politieke strijd opent zich soms een onverwachte uitweg, maar daarop gokken blijft een risico.

Raf Liekens

N-VA in moeilijke spreidstand