De Private Military Company (PMC) Wagner Group is een van de hoofdpijlers van het Russische leger bij de invasie van Oekraïne. De organisatie noemt haar ‘medewerkers’ op sociale media in aanleuning aan de negentiende-eeuwse Duitse componist ‘muzikanten’ of ‘orkest’.

Als ludieke reclame zet de PMC foto’s van gemaskerden met muziekinstrumenten tegen de achtergrond van verwoeste gebouwen online. Recentelijk dook de naam op in verband met Russische contractsoldaten die weigerden deel te nemen aan de ‘speciale militaire operatie’. Om deze reden werden zij onder erbarmelijke omstandigheden vastgehouden in een kelder ergens in de Volksrepubliek Loegansk. De bewaking van de dienstweigeraars kregen de medewerkers van Wagner toevertrouwd. Artjom Gorsjenin, een van de deserteurs, kon zijn mobiele telefoon meesmokkelen en wist familieleden in te lichten.

Bewaken van dienstweigeraars

Aan het online nieuwsmedium Nastojasjee Vremja vertelde Artjoms moeder dat haar zoon en andere contractsoldaten, die weigerden te vechten, in Oekraïne zich eerst in het plaatsje Brjank in een voormalige school bevonden. Die school doet dienst als kazerne. Ze vertelde een reporter:

‘Ze werden bewaakt door een particulier militair bedrijf, zoals hij ons uitlegde. Hij wist eerst niet dat het Wagner was. Hij zei dat ze muzikanten werden genoemd. Daarna bleek dat het de Wagner Group is… Hij zei eerst dat ze niet geslagen werden, maar dat er opvoedende gesprekken met ze werden gevoerd. Later, op 15 juli deelde hij me mee dat ze met twintig man werden vastgehouden in een kelder, zonder voedsel. Terwijl ze in Brjank nog rustig werden bepraat en hun een hogere rang en betere soldij werden beloofd, werd vanaf die tijd gedreigd met gevangenisstraffen voor het deserteren.’

vk.com

Reclame voor Wagner Group

Oorlogsmisdadigers in dienst van het Kremlin

Behalve in de kelders van de Volksrepublieken zijn de medewerkers van PMC Wagner vooral te vinden op de slagvelden van de Donbas. Mede dankzij het meedogenloze optreden van de huurlingen kon de Russische bezetter onlangs de oblast Loegansk in zijn geheel veroveren. Het belangrijkste wapenfeit van Wagner in de Donbas-oorlog is de verovering van de luchthaven van Loegansk in 2014. Hier maakten de huurlingen een eerste naam als oorlogsmisdadigers door het zonder pardon folteren en executeren van krijgsgevangenen.

De Wagner Group kan ondanks — of juist dankzij — het bestuur van Jevgeni Prigozjin, oligarch en boezemvriend van Vladimir Poetin, autonoom en onafhankelijk van de Russische legerleiding ageren. De huurlingen zijn, met het bloedige zwaard in de hand, flexibel inzetbaar op plekken die de belangen van het Kremlin op dat moment dienen. De meeste operaties staan officieel te boek als ‘bewaking van olievelden of troepenbegeleiding’. In werkelijkheid vechten de Wagner-militairen in opdracht van de Russische regering zonder zich aan internationale conventies of zelfs maar oorlogsrecht te hoeven houden.

Werving op het internet

Op en sociale-mediaplatform vk.com zijn momenteel 71 profielpagina’s gewijd aan PMC Wagner. De inhoud van de meeste pagina’s is een mix van weerzinwekkende video’s waarop te zien is hoe krijgsgevangenen worden mishandeld. Je vindt er ook ‘nieuws van het front’, een lofzang op ‘de helden van Wagner die het vuile werk opknappen’ en kinderachtig ogende tekeningen van Russische soldaten. De interessantste pagina is zeker ‘Vacatures bij PMC Wagner’. Hier vond ik onder andere een Wagner-reclameclip van de Russische rapper Rich (ook op YouTube beschikbaar, zie onderaan artikel). Ook vond ik op de profielpagina een complete infobrief voor geïnteresseerde avonturiers. (Om het met de tekst van rapper Rich te zeggen: Tja, ik doe voor u het vuile werk, zonder pauze, zonder cognac, op een zaterdag.)

Ik citeer uit de vier pagina’s tellende infobrief:

‘De organisatie neemt op grote schaal specialisten aan. Specialisten, en diegenen die specialisten willen worden. Het is niet verwonderlijk dat naast de hoofdtaken verspreid over de gehele wereld een van de belangrijkste van dit moment de speciale militaire operatie is. Een operatie die natuurlijk niet zonder de deelname van de ‘muzikanten’ plaats kan vinden. De veiligheid van het land staat op de eerste plaats.’

Ook de betaling en arbeidsvoorwaarden komen ter sprake in de brief:

‘De maandelijkse soldij voor de functie van strijder bedraagt 240 000 roebel (bijna 4 000 euro volgens de nieuwe kunstmatige koers van 60 roebel voor één euro, nvda). De premie voor succesvol uitgevoerde taken kan oplopen tot drie maandsalarissen. De organisatie zorgt voor een gratis verblijf tijdens opleiding en werkzaamheden. Compensatie in geval van overlijden bedraagt voor de achtergebleven familieleden 5 miljoen roebel (iets meer dan 83 000 euro, nvda). Kosten voor begrafenis en transport worden overgenomen door de organisatie.’

Arbeidsvoorwaarden

De voorwaarden zijn in principe te behappen. Volgens info van Wagner hebben kwaadwillende journalisten veel nepnieuws in omloop gebracht. Hierdoor is het volgens Wagner belangrijk de puntjes op de i te zetten. ‘Eisen aan de kandidaat: u bent tussen 24 en 50 jaar oud. Kandidaten ouder dan 50 kunnen worden aangenomen mits ze over specifieke kennis of vaardigheden bezitten en in een goede fysieke conditie zijn’, aldus de profielpagina ‘Vacatures bij PMC Wagner’.

Om het nog makkelijker te maken, volgt — als ging het om een schoolreisje — een lijst van dingen om mee te nemen.: ‘Middelen voor persoonlijke hygiëne, onderbroeken, sokken en badslippers.’ De rest stelt PMC Wagner in alle goedhartigheid ter beschikking: schoenen, een jas, vochtigheidsregulerend fleece-ondergoed, een rugzak met 70 liter inhoud, een slaapzak, een matje, twee velduniformen, een veldfles, een kogelvrij vest, een helm, een beschermende bril tegen granaatscherven en nog veel meer dingen die elke weldenkende scout natuurlijk allang in de kast had liggen. Of na ontslag of overlijden het vochtigheidsregulerende fleece-ondergoed en de bril tegen granaatscherven zonder meer als eigendom van de ex-medewerker gelden, vermeldt Wagner niet.

Gevangenen aan het vuile werk

Er lijkt niet echt schot te zitten in de rekrutering van nieuwe ‘muzikanten’. Ondanks de aantrekkelijke voorwaarden, laagdrempelige eisen en niet alleen voor provinciale omstandigheden torenhoge soldij en compensatie. Op 4 juli verscheen op het platform voor onderzoeksjournalistiek Vazjnje Istorii (belangrijke geschiedenissen) een reportage over het aanwerven van gedetineerden in Petersburgse strafkampen. De beloning ligt volgens onderzoek van journalist Julia Krasnikova een stuk lager dan bij gewone burgers. De gevangenen zouden zich tevreden moeten stellen met 200 000 roebel voor een halfjaar en amnestie. Haar informatie kreeg ze van familieleden van gedetineerden, die allen bevestigden dat in de kampen onomwonden werd verteld dat PMC Wagner het aanwerven rechtstreeks zelf doet.

Vladimir Osetsjkin, van de anticorruptie- en antimartelingssite gulagu.net, kwam met dezelfde informatie over kampen in Rostov, Kaloega en Vladimir. Een eerste indirecte bevestiging van allerhoogste hand volgde op 16 augustus. Vladimir Poetin reikte postuum de onderscheiding ‘voor dapperheid’ uit aan Ivan Neparatov, bendeleider en vijfvoudig moordenaar. In juli 2013 werd Neparatov veroordeeld tot 25 jaar strafkamp. Vreemd genoeg stierf de gedetineerde, die nog zestien jaar voor de boeg had, op 5 augustus van dit jaar bij Artjomovka in de oblast Donetsk. In de officiële overlijdensverklaring staat te lezen: ‘Gedood als gevolg van een schotwond dwars door het hoofd’.

De videoclip van rapper Rich:

Rich

Russische Wagner-groep op zoek naar kanonnenvoer