In de burgerbeweging rond het Maximiliaanpark wordt niet slechts humane hulp geboden, waar we respect voor kunnen hebben. Er wordt ook nagedacht over oplossingen, althans, dat beweert men. Een neerslag daarvan kregen we in een artikel op De Wereld Morgen, Onze alternatieven tegenover Franckens repressiebeleid. Woordvoerster Riet Dhondt van de PVDA – een onvermoeibare militante tegen alle mogelijke soorten onrecht – schoof, samen met Alexis Deswaef van de Ligue des Droits de l’Homme, zes punten naar voren. We hoeven niet aan de oprechtheid van hun intenties te twijfelen, wel aan hun realiteitszin.

De slag bij Mohács niet vergeten

Het eerste punt is een spreidingsplan over geheel Europa, om de opvanglanden Griekenland en Italië te ontlasten. Zo’n spreidingsplan bestaat, maar wordt geblokkeerd door Polen en Hongarije. Nu kan men de rechtse regimes daar niet aangenaam vinden, maar het valt niet te ontkennen dat zij tot voor een kwarteeuw een halve eeuw lang onder de Sovjet-laars hebben gezucht (die hen in de mythologie van de PVDA had ‘bevrijd’) zonder op solidariteit vanuit ‘Europa’ te kunnen rekenen. En dat ze nu geen nieuwe laars boven zich dulden. Men kan dreigen hen de subsidies van de EU af te nemen, maar dan maakt men de EU zelf kapot en wel op een programma dat door zeer veel Europeanen als anti-Europees zal worden gezien, ongebreidelde immigratie.

Men mag bovendien niet vergeten dat Polen en Hongarije ooit op de voorposten hebben gestaan van de strijd tegen de islaminvasie in Centraal-Europa. Terwijl West-Europa de andere kant opkeek, druk bezig als het was met de ruzie tussen Luther en de paus, strijdden de Hongaren in de traumatiserende Slag bij Mohács (1526), met anderhalve eeuw bezetting als gevolg. De Polen deden dat op hun beurt tijdens de ontzetting van Wenen door Jan Sobieski (1683). Die gebeurtenissen staan diep in het historisch geheugen van beide volkeren gegrift. Zij hebben geen zin om een vreedzame Turkse invasie toe te staan nadat zij met veel moeite een eerdere gewapende hebben afgeslagen. Neem het ze eens kwalijk.

Het tweede punt van Dhondt is het naast zich neerleggen van het Dublinakkoord dat migranten verplicht daar te blijven waar ze eerst werden geregistreerd. In de praktijk is dat Italië of Griekenland, die natuurlijk overbevraagd zijn. Waarom die daar ooit mee hebben ingestemd is mij een raadsel, maar inderdaad, er valt iets te zeggen voor een herziening. Behalve dan dat (1) Theo Francken of onze regering dit akkoord ondertussen niet zomaar naast zich neerleggen kunnen; dit vraagt een onderhandelde oplossing, die niet in zicht is. (2) Indien België dit eenzijdig doet, zouden vluchtelingen van geheel Europa naar hier stromen, wat niet de bedoeling kan zijn.

Imagine all the people

Hun derde punt is: geen gevechtsvliegtuigen aankopen, zodat je elders geen oorlog kan gaan voeren. Mooi. We kunnen dan meteen uit de NAVO stappen. Voor iemand van de PVDA is dat natuurlijk een natte droom. Misschien kunnen we toch beter even met de Polen en Hongaren over hun ervaringen gaan praten, vooraleer die drastische stap te zetten?

Daar sluit naadloos het vierde punt bij aan, de bijdrage van Alexis Deswaef: geen FN-geweren meer exporteren, zodat ze in Afrika niet meer kunnen vechten. Ik antwoordde daar eerder al op (Bed en bad en brood voor één nacht): in Rwanda volstonden machetes. Waar die geproduceerd werden, weet ik niet, dat ze niet op de lijst van oorlogswapens staan weet ik wel. De mooie droom van Deswaef is honderd jaar oud, Nooit meer oorlog (Vlaams-nationalistisch) en Het gebroken geweer (socialistisch). De eeuwige quaker-droom van Jesaja (65:17-25) tot John Lennon (Imagine): de nieuwe hemel en de nieuwe aarde, de wolf die gras eet met het lam, de zwaarden omsmeden tot ploegscharen (Micha :4:3). Wie zou niet willen dat het werkelijkheid wordt? Helaas. In Rwanda gebruikte men landbouwwerktuigen als zwaarden.

Nog een vijfde oplossing van Dhondt: het optrekken van het budget voor ontwikkelingshulp. Mooi. Maar zou het te veel gevraagd zijn om eerst eens na te gaan waar zestig jaar ontwikkelingshulp ooit iets bijgebracht heeft? Nooit werd er meer hulp over een land uitgestrooid per vierkante kilometer of per hoofd van de bevolking dan in Rwanda voor 1994, en we kennen de resultaten. Die landen die niet van hulp afhankelijk zijn, maar zelf de handen uit de mouwen hebben gestoken – ik denk dan aan Zuidoost-Azië of het door de PVDA zo bewonderde China – doen het daarentegen bijzonder goed. Hulp blijkt geen oplossing te zijn, tenzij soms niet-structurele noodhulp.

Amerikaanse kolen naar India

Ten slotte, punt zes: doe iets aan de klimaatdoelstellingen om klimaatvlucht te voorkomen. Dhondt weet toch ook dat de grootste vervuilers vandaag China en India zijn, met hun steenkoolcentrales? Waar India paradoxaal genoeg zelfs kolen voor aanvoert vanuit de door Trump heropende mijnen in Pennsylvania, zo leerden we uit een reportage van Ine Roox van De Standaard, waarover ze verslag uitbracht in De Afspraak (18/01, 21’08’’). Iets wat hier over het algemeen verzwegen wordt. Wij weten ook (als we het willen weten) dat de fameuze Energiewende in Duitsland niet de alternatieve energieën in de lift heeft geholpen (amper vier procent vandaag), maar de bruinkoolcentrales, nog vervuilender dan die op steenkool (samen 24 procent). Hoe dat boerenbedrog, met elektrische wagens die feitelijk rijden op bruinkool, het acute probleem op de parkings van de autosnelwegen zal oplossen, is mij dan ook een raadsel.

Samengevat: de burgerbeweging voor steun aan de transmigranten van het Maximiliaanpark heeft nog geen begin van alternatief, en herneemt slogans ‘de tous azimuts’, die nergens ooit gewerkt hebben. Uiteraard is het te veel gevraagd dat zij een pasklare oplossing hebben voor een probleem waar niemand momenteel een oplossing voor heeft, en hun bezorgdheid mag gerespecteerd worden. Maar laten ze alstublieft ophouden met beweren dat ze een alternatief hebben. Laten ze toegeven dat ze handelen uit puur emotionele betrokkenheid (waar niets fout mee is), maar daarbij het gevaar lopen het kanonnenvlees van agitatoren te worden die helemaal geen oplossing zoeken, maar ons systeem willen destabiliseren. Waardoor reële hulp op den duur helemaal onmogelijk wordt.

Iemand als Wouter Devriendt (Groen) speelt daarbij een demagogisch spelletje, waarbij elke retoriek toegelaten is. Waarschijnlijk zal hij oprecht bezorgd zijn voor die vluchtelingen (wie eigenlijk niet?). Maar als verstandig man kan hij natuurlijk best inzien, als hij zijn ideologische bril afzet, dat hij met zijn partij een politiek verdedigt die de vluchtelingen, en ons met hen, de afgrond in voert. Hoe sterk ons vermogen nog zal zijn om hen te helpen als wij ons eigen sociaal systeem hebben in elkaar doen storten, dat vraagt hij zich blijkbaar niet af. Nee, die mogelijkheid ontkent hij in alle toonaarden.

Er moeten morgen ook nog kippen zijn

Het is de vergrijzing die ons sociaal systeem doet wankelen, zingt hij met de nieuwe modeprofessor uit de ‘armoedeschool’ van Herman Deleeck, Ive Marx (van de UA). Daarin hebben zij natuurlijk gelijk. Maar hoe je dat systeem versterkt door het te verzwaren met geïmporteerde ellende, maken zij niet duidelijk. Zeker niet als de importellende grenzeloos is. Alle 37 miljoen Soedanezen zullen niet naar hier komen, maar er zitten meer dan 37 miljoen Afrikanen op het vinkentouw. Sommigen zullen hier jobs komen invullen, velen zullen dat niet kunnen, zelfs als ze dat willen, omdat ze daar gewoon de competenties niet voor hebben. Laat staan dat ze tevreden zullen zijn met het soort jobs waar ze voor in aanmerking komen, of het loon dat ze daarvoor vangen, eenmaal dat ze doorhebben hoe hoog de prijzen hier zijn.

De oplossing voor die mensen moet daarom gevonden worden in Afrika, niet in het Maximiliaanpark of op de parking van Jabbeke. Ondertussen moet die illegaliteit wel beheerst worden. Dat doe je niet alleen met warme soep en sokken uit te delen, al dan niet van geitenwol. Dat doe je ook, helaas, met repressie. Maar die is dan weer traumatiserend, en dan krijg je de slogan te horen dat het toch om mensen gaat. Alsof iemand dat zou ontkennen. Maar mensen helpen betekent soms ook hen tegen zichzelf beschermen. En de beste bescherming voor vele Afrikanen is niet hen aanmoedigen om naar hier te komen, maar er ginder iets van te maken. Hoe moeilijk dat soms ook zijn kan. Ook onze voorouders zagen de gebraden kippen niet in hun mond vliegen. Wij profiteren daarvan? Dat is zo, daarom moeten wij ook solidair zijn. Omdat wij mensen zijn.

Maar niet door alle nog niet gebraden kippen hier in één ruk af te slachten. Er moeten er morgen ook nog zijn.

Lees ook het eerste deel van Eddy Daniëls’ tweeluik over het opengrenzendiscours.

Riet Dhondt

Oplossingen verzinnen die nergens werken