De Slovaakse Europarlementariër Martin Hojsík (liberalen) beweerde afgelopen dagen dat zijn voorstel om zogenaamde ‘forever chemicals’ strikter te reguleren door de Europese regeringen aan de kant geschoven zou zijn. Tegelijk noemde hij de scheikundige verbindingen, die hij enkel met hun griezelige bijnaam aanduidde, schadelijk en gevaarlijk.

Klein detail dat de media die Hojsík een platform gaven vergaten te vermelden is dat hij een milieuactivist is, afkomstig van Greenpeace. Voor zijn carrière in het Europees Parlement werkte hij voor verschillende groene actiegroepen.

Forever chemicals

De bijnaam ‘forever chemicals’ is pure propaganda om bepaalde producten te demoniseren en gelijk te schakelen met het beruchte insecticide DDT. Daarvoor werden al in de jaren 1980 internationale afspraken gemaakt. Het enige doel van de groene activisten en lobbygroepen is natuurlijk om mensen ontzettend bang te maken voor de producten die zij als ‘forever chemicals’ beschouwen. Uiteraard gaat het om synthetische chemicaliën. Vooral de rare namen of acroniemen van sommige van deze stoffen zoals PFOS en PFAS boezemen angst in. Zeker als ze in het milieu, eten of drinkwater opduiken.

Het is niet dat overheden niks doen. De Europese Unie (EU) maakte al regelgeving rond bepaald gebruik van PFAS. Daarbij volgde ze de Stockholm Convention. In de Persistent Organic Pollutants (POPs) Regulation uit 2019 beperkte de Unie het gebruik van Polydioctylfluorenes (PFOS). In 2020 volgde het European Food and Safety Agency (EFSA) met het opleggen van drempelwaarden voor vier soorten PFAS in voeding.

Onder druk van activisten is de regelgeving in Zweden en Denemarken streng. Ondertussen willen de Duitse groenen in het Europees Parlement alle PFAS laten verbieden. Ze kiezen daarvoor het Europees Parlement omdat de invloed van de groene lobbygroepen daar het grootst is en de Europese Commissie vaak zeer ontvankelijk voor de suggesties uit die hoek.

Paniekindustrie

Alleen bleek uit wetenschappelijk onderzoek helemaal niet dat er enige reden is om zo bang te zijn. Het feit dat een bijnaam gebruikt wordt, zou dat trouwens al duidelijk moeten maken. Arsenicum, cyanide, strychnine en ander vergif wordt gewoonlijk bij naam genoemd en niet bij een bijnaam.

Veel van de bangmakerij is natuurlijk het gevolg van het feit dat journalisten zonder kennis van scheikunde, industrie of wetenschap propaganda overnemen van actiegroepen. Kant-en-klare quotes van bijvoorbeeld de ‘Environmental Working Group’ (EWG). Die EWG is een puissant rijke, Amerikaanse lobbygroep met een irrationele angst voor scheikunde. Ze zijn gewoon tegen alle chemicaliën, zelfs in homeopathische dosis. Het levert hen trouwens enorm veel media-aandacht op en geld via fondsenwerving. Zelf pochen ze 30 miljoen mensen te vertegenwoordigen die hen steunen. Ze leven van het uitmelken van angst voor biotechnologie, pesticides, microplastics in cosmetica enzovoort.

Milieuactivisten in Europa

De chemicaliën waarvoor ze nu iedereen doodsbang willen maken gaven ze de bijnaam ‘forever chemicals’. Dat verdienmodel werd al snel overgenomen door milieuactivisten in Europa. Eerst in Scandinavië en Duitsland, vervolgens in Nederland en nu ook in Vlaanderen.

Het gaat dan over in het Engels: ‘poly- or perfluorinated alkyl substances’ (PFAS). Een groep van zo’n 5000 à 6000 verschillende chemicaliën die goed tegen water, warmte en vet kunnen en dus ook moeilijk afbreken (tenzij met andere chemicaliën). Deze producten bestaan al sedert de jaren 1940 en komen zowat in alles voor gaande van waterdichte jassen, verpakkingen voor voedsel, vloerbekleding en brandvertragende isolatie.

Angst inboezemen

De eeuwigheid van die producten moet de mensen angst inboezemen. Waarom? Vrezen mensen steen, staal, brons of natuurlijk hardhout? Het feit dat de chemicaliën weinig reageren is juist veilig. Zelfs in de grond of in het menselijk lichaam doen ze immers weinig schadelijks. Chemicaliën die gemakkelijk reageren, die zijn pas gevaarlijk. Mors maar eens een druppel ontstopper op uw hand. U zal meteen zien wat Andras Pandy zo tof vond aan wc-ontstopper.

Voor al die paniekzaaierij passen die activisten zoals Martin Hojsík uit de fractie van Guy Verhofstadt niet zo’n nette methodes toe. Fake news bijvoorbeeld. Zo schrijven ze alarmerende ‘rapporten’. Daarin beroepen ze zich op wetenschappelijke bevindingen. Veel van de wetenschappelijke studies waarop de tegenstanders van PFAS zich baseren blijken echter (moedwillig) fout gelezen. De opvallendste bewering is dat 3M de Amerikaanse milieudienst EPA zou ingelicht hebben over de toxiciteit van PFAS.

Wie de bron controleert zal leren dat zowel 3M als EPA juist zeggen dat PFAS geen enkel gevaar vormt voor de menselijke gezondheid. De enige reden waarom 3M de productie staakte was de duurzaamheid van PFAS omdat het puur speculatief ooit voor een probleem zou kunnen zorgen. Resultaat is wel dat EPA nu enorme budgetten spendeert aan PFAS-onderzoek en dat op een duidelijke website propageert. Zonder twijfel dienen de experten zich nu in drommen aan om tegen betaling het een of het ander te beweren over PFAS.

EWG en de meeste milieuactivisten verdraaien steeds informatie om mensen bang te maken. Waarom? Omdat het blijkt te werken en het geld binnenstroomt. EWG doet trouwens aan zeer agressieve fondsenwerving. Ook voor een hele sector aan experten, consultants, bedrijven enzovoort levert het opkloppen van PFAS door activisten dus een verdienmodel op.

Ongevaarlijk bestaat niet

Het is een boutade, maar in bepaalde dosis is elk scheikundig element of verbinding dodelijk. Van keukenzout tot kraantjeswater. De echte vraag is echter of de overheid moet meegaan in de angstindustrie van de groene activisten. De overheid moet toezien dat arbeiders veilig en gezond kunnen werken bij de productie. De volksgezondheid moet beschermd, maar schaarse middelen en tijd in een fictief probleem steken gaat wel ten koste van echte problemen.

Die nepproblemen zijn dus schadelijk. Het grootste probleem zou volgens de activisten prenataal zijn. Het lager geboortegewicht dat ze claimen bleek niet het gevolg van PFAS te zijn.

De studie waarbij de PFAS zogezegd het afweersysteem zou onderdrukken, besloot zelf dat er geen oorzakelijk verband vast te stellen was. Een vervolgstudie vond zelfs een significant lagere onderdrukking van het immuunsysteem. In beide gevallen ging het om een variant van de 5000 soorten PFAS die zelfs niet meer in productie blijkt.

Geen gezondheidscrisis

Alles tezamen bestaan slechts een paar studies die ‘opperen’ dat er een ‘mogelijk verband’ bestaat tussen deze chemicaliën en de gezondheid. Geen van allen wijst op een enorme gezondheidscrisis. Het feit dat in ruim 70 jaar dat PFAS op grote schaal in gebruik is niemand ooit een enorm probleem opmerkte, zou toch tot nadenken moeten aanzetten. De vergelijking met tabak zou dat laatste wel duidelijk moeten maken. Iedereen zag en stelde vast dat veel rokers longkanker kregen. Idem met asbestose.

De conventional wisdom dat steeds groter gebruik van synthetische chemicaliën wel moeten leiden tot milieuproblemen en hoger risico op kanker blijkt echter al decennia onbewijsbaar. Het groter aantal kankers in nominale getallen in de statistiek is aan twee oorzaken te wijten: ten eerste leven mensen langer en ten tweede zijn er ook steeds meer mensen. Dat neemt natuurlijk niet weg dat elk kankergeval een drama is. Wanneer statistici kankers gaan bekijken op leeftijdsgroepen dan blijken er juist steeds minder kankers voor te komen.

Stakeholders

Wie in het Transparancy Register van de EU zoekt naar wie rond PFAS lobbyt zal enkel een handvol sectorverenigingen van optische, medische apparatuur en zo tegen komen. Niet één groene lobbygroep registreerde dat ze rond ‘PFAS restrictions’ actief is. Zonder PFAS is er geen medische uitrusting. Vergeet de productie van chirurgische pakken, gordijnen, vloerbekleding enzovoort die medici beschermen tegen besmettingen tijdens operaties. Stents, polytetrafluoroethylene vascular prostheses en patches of andere oplossingen voor hartpatiënten zouden voorgoed niet meer te produceren blijken.

De meeste van de bijna 6000 PFAS-toepassingen zijn noodzakelijk en zelfs onmisbaar geworden in de productie van medisch materiaal. Daarover zwijgen de activisten natuurlijk, want het is eenvoudiger om mensen bang te maken voor een Tefal-pan. Zowel economisch als wetenschappelijk, zou het verbieden van PFAS uitdraaien op een terugkeer naar de prehistorie.

Massahysterie

De stemmingmakerij over PFAS neemt dankzij de media ondertussen vormen aan van een massahysterie, maar is in essentie door enkele individu’s opgezet omwille van een politieke agenda. In het geval van Zwijndrecht het blokkeren van de Oosterweelverbinding.

Niks nieuws onder de zon. Liefhebbers van geschiedenis zullen allicht het boek the Great Cat Massacre van Robert Darnton of het fenomeen la Grande Peur van 1789 kennen. De Franse historicus Georges Lefebvre beschreef die laatste als een algemene paniek over een samenzwering om mensen uit te hongeren na de Franse revolutie van 14 juli (een zelfde verhaal doet nu in Afrika de ronde over de Russen).

Waarom neemt de Vlaamse overheid dan die groene paniekzaaierij zo ernstig? Wie wordt er beter van? Wie verdient naast milieubewegingen ook goed aan al die paniekzaaierij? De bedrijven gespecialiseerd in het saneren van gronden. Omdat steeds minder industriële bedrijven olielekken enzovoort hebben dankzij de maatregelen van de afgelopen decennia en omdat de historische vervuilingen vroeg of laat ook opgeruimd raken, komt de hele paniek rond nieuwe soorten ‘vervuiling’ natuurlijk ook voor hen als geroepen.

Misschien dat de media dus maar eens moeten ophouden met bijnamen en retoriek als ‘forever chemicals’ en ‘gif’ over te nemen van activisten. Het verhaaltje van ‘liberaal’ Martin Hojsík was alvast een feitenvrije onzin. Bekijk zijn website als ‘schaduwrapporteur’ en snel zal duidelijk zijn wat voor klimaatfanaat journaliste Elena Sánchez Nicolás van EUObserver opvoerde. ‘Forever chemicals’ zijn helemaal niet griezelig. Europarlementariërs als Hojsík zijn dat wel.

Robert Darnton

Paniekzaaierij in het Europees Parlement door liberale Europarlementariër

Kristof Calvo is de nieuwe dokter Mesmer