In de nieuwe Vlaamse canon wordt het homohuwelijk voorgesteld als een belangrijk positief ijkpunt voor Vlaanderen: ‘België was in 2003, na Nederland, het tweede land ter wereld waar mensen van hetzelfde geslacht konden trouwen. Voor de holebibeweging was dat een belangrijke doorbraak. Vanuit de politiek en in de pers kwam er maar weinig tegenkanting meer.’

In deze voorstelling van de feiten wordt evenwel de gekende olifant in de kamer helemaal niet vermeld. En de feiten zijn dat het instituut van het huwelijk hiermee inhoudelijk totaal veranderde.

Kardinaal Francis George van Chicago zei het in 2013 als volgt: ‘Een voorstel om de waarheid met betrekking tot het huwelijk in het burgerlijk recht te veranderen, is minder een bedreiging voor de godsdienst dan het een affront is voor de menselijke rede en het algemeen goed van een samenleving. Het betekent dat we allemaal moeten doen alsof we iets aanvaarden dat fysisch onmogelijk is. De wetgever kan net zo goed de wet van de zwaartekracht herroepen.’

Steden en dorpen

In 2016 schreef paus Franciscus over de vreugde van de liefde Amoris Laetitia. ‘Niemand kan denken dat het verzwakken van het gezin, als natuurlijke vorm van samenleven gegrondvest op het huwelijk, de samenleving ten goede komt. Het tegengestelde gebeurt: het brengt schade toe aan de ontplooiing van kinderen, aan de cultuur van gemeenschappelijke waarden en aan de morele ontwikkeling van steden en dorpen. Men is zich er niet meer duidelijk van bewust dat alleen een exclusieve en onverbreekbare eenheid tussen man en vrouw ten volle een sociale functie vervult, aangezien het een duurzaam engagement is dat vruchtbaarheid toelaat.’

‘Wij dienen de grote verscheidenheid aan gezinssituaties te erkennen die een zekere bescherming kunnen bieden, maar de feitelijke verbintenissen of het partnerschap tussen mensen van hetzelfde geslacht bijvoorbeeld, kunnen niet zomaar vergeleken worden met het huwelijk. Geen enkele voorlopige verbintenis of een verbintenis die de voortplanting uitsluit, kan de toekomst van de samenleving verzekeren. Maar wie houdt er zich vandaag bezig met het ondersteunen van gezinnen, met hen te helpen de gevaren die hen bedreigen te boven te komen, met hen te begeleiden in hun opvoedende taak, met de stabiliteit van de echtelijke verbintenis te bevorderen?’

Wie houdt er zich vandaag bezig met (…) de stabiliteit van de echtelijke verbintenis te bevorderen, vraagt de paus zich af. In de bovenstaande tekst uit de nieuwe canon lezen we het antwoord: ‘Vanuit de politiek en in de pers kwam er maar weinig tegenkanting meer.’ Het instituut ‘huwelijk’ was in Vlaanderen al lang voor 2003 te grabbel gegooid. Een openstellen ervan naar mensen van hetzelfde geslacht kwam dus al lang niet meer over als een herroepen van de wet van de zwaartekracht. Liefde is liefde en huwelijk voor allen.

Vloeibaar

In een Vlaamse canon kan dus het homohuwelijk opgenomen worden, maar niet noodzakelijk op de manier zoals het nu gebeurt. Een andere manier is zoals professor Herman De Dijn het deed in zijn boek Vloeibare waarden: ‘In de laatmoderne tijd is ook de instelling van het huwelijk vloeibaar geworden. Het is niet langer een ‘sacrament’ dat ons wezen verandert (in echtgenoot of echtgenote); het is een instrument geworden in de constructie van de lifestyle van individuen’.

Maar dat de Vlaamse canon het construeren van het leven (social engineering) genegen is, blijkt duidelijk uit het vervolg van de tekst: ‘(…) Nieuwe wetgeving bestrafte discriminatie op basis van seksuele geaardheid, sinds 2013 ook op basis van genderidentiteit. Ondanks de wettelijke gelijkheid blijven LGBTQ+-personen echter geconfronteerd worden met discriminatie en homofobie.’ (Zie ook de canon over de pil.)

Gezin

Ook hierover schrijft de paus in Over de vreugde van liefde: ‘Een andere uitdaging komt naar voor in verschillende vormen van genderideologie die het verschil en de natuurlijke wederkerigheid van man en vrouw ontkent. Zij beoogt een samenleving zonder verschil in geslacht en holt de antropologische basis van het gezin uit. (…) Begrip opbrengen voor de menselijke broosheid of de complexiteit van het leven is één zaak, maar ideologieën aanvaarden die de twee onlosmakelijke aspecten van de werkelijkheid willen scheiden, is een andere zaak.’

Uit de Vlaamse canon zou ik dus – wat dit punt betreft – moeten besluiten dat de Vlaming de idee van de maakbaarheid van het leven volledig heeft omarmd en aanvaardt en zich daarmee ook heeft afgescheurd van de rooms-katholieke kerk en van elk conservatief gedachtengoed (dat ik vandaag terugvind bij grote verdedigers van het huwelijk zoals professor Robert P. George, Ryan T. Anderson, Mary Eberstadt, Sherif Girgis, Patrick Lee, Elizabeth Anscombe, John Finnis, Melissa Moschella, Madeleine Kearns, Patrick J. Deneen, Ryszard Legutko). Dat zou inderdaad een feit zijn dat, als het zo is, in een Vlaamse canon moet opgenomen worden, klaar en helder. Maar is dat wel zo?

Robert P. George

Vlaamse canon: homohuwelijk als ijkpunt