Catalaans oud-president voor gerecht

Gisterenochtend 6 februari 2017, verzamelden een 50.000 betogers voor het Spaanse Hooggerechtshof in Barcelona om hun steun te betuigen aan Catalaans oud-minister-president Artur Mas en twee leden van zijn regering. Ze worden beschuldigd van ernstige burgerlijke ongehoorzaamheid, misbruik van belastinggeld en belemmering van de rechtsgang naar aanleiding van de niet-bindende volksraadpleging over Catalaanse onafhankelijkheid meer dan twee jaar geleden. Op 9 november 2014 daagden 2,3 miljoen op 5,4 miljoen stemgerechtigden op om hun mening te geven over de politieke toekomst van Catalonië. Uit deze stembusgang zou blijken dat 80% van de deelnemers een onafhankelijke Catalaanse staat wenst.

Confrontatie

Ondertussen zijn de spanningen opnieuw tot een hoogtepunt gekomen door de belofte van de Catalaanse regering om een bindend en legaal referendum te houden in september 2017, opnieuw over Catalaanse onafhankelijkheid. De krachtmeting met Madrid vindt plaats in een sfeer van wederzijds wantrouwen, waar geen van beiden een millimeter toe wil geven. Zo blijft de Catalaanse regering enerzijds vasthouden aan haar plannen om een referendum te houden, iets waar ze volgens peilingen steun voor vinden bij 80% van de Catalanen. Anderzijds blijft de Spaanse regering weigeren om een politieke uitkomst te bieden: elk voorstel voor referendum wordt illegaal en ongrondwettelijk geacht.

Verdediging verwerpt illegaliteit

De openbare aanklager eist nu 10 jaar uitsluiting van elk openbaar ambt voor oud-minister-president Artur Mas en zijn twee oud-collega’s. De verdediging houdt vast dat de niet-bindende volksraadpleging de Spaanse wet en de uitspraken van het Grondwettelijk Hof respecteerde. Het hof verbood de volksraadpleging na een klacht van de Spaanse regering, die zich radicaal verzet tegen eender welke raadpleging over Catalaanse onafhankelijkheid.

Ter verdediging legde Artur Mas uit dat zijn plannen voor een volksraadpleging gesteund werden door ‘een parlementair mandaat als resultaat van de verkiezingen.’ Hij laakt ‘het gebrek aan bereidheid van de Spaanse regering om tot een compromis te komen voor het organiseren van een referendum.’ Hij verzekerde evenwel dat ‘de niet-bindende volksraadpleging zoals voorzien door de Catalaanse regering en zoals gestemd door het Catalaanse parlement uiteindelijk niet plaatsvond, maar vervangen werd door een “participatief proces” dat georganiseerd werd door 42.000 vrijwilligers.’ Hij bevestigde hierbij dat het ‘participatief proces’ niet hetzelfde was als de voorziene volksraadpleging gezien het niet dezelfde legale effecten inhield en er ook geen ambtenaren of regeringsleden met de organisatie gemoeid waren. De uitspraken van het Grondwettelijk Hof zouden aldus gerespecteerd zijn. Artur Mas nam echter wel alle politieke verantwoordelijkheid op voor het organiseren van de afgewaterde volksraadpleging.

‘Buiten de wet geen democratie’

De Spaanse regering schermt dan weer met het eerbiedigen van de wet: ‘Buiten de wet is er geen democratie,’ aldus Spaans vice-eersteminister Soraya Sáenz de Santa María. Ze eiste verder respect voor de grondwet, die ze ziet als de grootste politieke en sociale consensus. Aangezien geen van beide zijden bakzeil wil halen gaat de politieke confrontatie door. Mas beloofde zo ‘dit politieke proces te zullen gebruiken ten voordele van de onafhankelijkheidsbeweging’ die hier inderdaad een nieuwe impuls door krijgt.

Als antwoord op de nieuwe gooi naar een onafhankelijkheidsreferendum, benadrukt de Spaanse regering dat het de wet zal laten respecteren ‘koste wat het kost en met “fuerza” indien nodig.’ (‘Fuerza’ kan zowel vertaald worden naar kracht als geweld.) De Staatsecretaris voor Territoriale Administraties, Roberto Bermúdez de Castro, garandeerde dat ‘proportionele maatregelen zullen genomen worden om de organisatie van een illegaal referendum te verbieden.’ Zo wordt het opheffen van de Catalaanse autonomie overwogen of het overnemen van de controle over het Catalaanse Departement van Onderwijs, zodat de scholen die dienst doen als kiescolleges verzegeld kunnen worden.

In deze voortdurende judicialisering van wat uiteindelijk een politiek conflict is, wordt ook de Catalaanse parlementsvoorzitster Carme Forcadell vervolgd voor het houden van een parlementair debat over onafhankelijkheid. Onder groeiende politieke druk gaat zo het proces tegen Artur Mas en zijn oud-collega’s door, tot vrijdag.

Foto (c) Assemblea Nacional Catalana – www.assemblea.cat (Artur Mas wordt naar het gerechtshof begeleid door de Catalaanse politieke leiders)