De Italiaanse regering blijkt zich plots te realiseren dat haar industriële paradepaardjes de automerken Ferrari, Maserati en Lamborghini binnen vijftien jaar ten dode opgeschreven zijn dankzij klimaatplannen van de EU. De Commissie kent immers geen genade met kleine autofabrikanten. Italië ziet zich genoodzaakt over te gaan op een emotioneel open debat.

Fossiele brandstoffen verbannen

De EU besloot op 14 juli 2021 om alle auto’s op fossiele brandstoffen in de ban te doen. Benzine- en dieselauto’s (internal combustions engines of ICE) moeten – als het aan de Europese Commissie ligt – voor 2035 uit de Europese showrooms verdwijnen. In 2050 moet alle uitstoot tot nul herleid zijn in de EU. Autofabrikanten zijn nu al verplicht steeds meer elektrische en steeds minder brandstofauto’s te produceren, maar voor merken die minder dan tienduizend voertuigen per jaar assembleren bestond een uitzondering.

Toen de Italiaanse regering van premier Mario Draghi besefte dat de Nederlandse socialistische Eurocommissaris Frans Timmermans geen uitzonderingen meer voorzag in het nieuwe voorstel gingen alle alarmbellen af. Premier Draghi vroeg een uitzondering voor het Italiaanse topsegment van luxe-voertuigen en kreeg van de Europese Commissie afgelopen maandag een botte ‘njet’ te horen.

Voorstel voordelig voor Volkswagen

De Europese Commissie speelt hoog spel. Het voorstel blijkt volgens de European Automobile Manufacturers’ Association (ACEA) weinig realistisch omdat het aantal laadpalen enorm zou moeten toenemen en dat vergt enorme infrastructuurwerken. Daarom financierde de Europese Commissie zelf groenlinkse ngo’s zoals Transport & Environment (T&E) om te lobbyen. De grote autofabrikanten zoals Volkswagen staan trouwens niet vijandig tegenover de voorstellen omdat het een vernieuwing van het wagenpark doordrukt en de prijs van de auto’s en dus de omzet opkrikt. Door hun schaalgrootte is de dure elektrificatie in hun voordeel en raken kleinere of financieel zwakkere concurrenten in de penarie. Een tweede onverhoopt competitief voordeel is dat niet-Europese autoconstructeurs economisch benadeeld worden (o.a. door CO2-heffing en door EU-regelgeving). De ideologische scherpslijperij van de technocraten bij de Europese Commissie zal sowieso getemperd worden. Maar de Europese Commissie moet voor haar plannen nog de steun winnen van de regeringen van de EU-lidstaten en het Europees Parlement. De zogenaamde ’trilogue’.

Frankrijk met zijn grote automobielsector die bovendien grotendeels staatseigendom is, toonde ook al weerstand tegen het voorstel en eiste soepelere doelstellingen. ‘In de gigantische automarkt bestaan nu eenmaal niches en we zetten de discussies met de Europese Commissie voort,’ verklaarde de Italiaanse minister voor ecologische transitie Roberto Cingolani. Toevallig was Cingolani vroeger non-executive director bij Ferrari. Cingolani beweerde ook dat hij reeds met andere EU-lidstaten gesprekken voert over hun steun. ‘Het is een wereldwijd beleidsprobleem.’ Aldus Cingolani die wel snel diplomatisch toevoegt ‘Het bewustzijn bestaat dat er meer nood is voor elektrische mobiliteit.’

De regering in Rome vroeg meer tijd om over te schakelen van een verbrandingsmotor op een volledig elektrische aandrijflijn bij de kleinere spelers. Economie, nationale trots of industrieel erfgoed tellen voor de Europese Commissie niet mee. ‘Ik wijs erop dat alle fabrikanten zullen moeten bijdragen aan het terugdringen van de uitstoot’, zei een woordvoerder van de Europese Commissie.

Industriële autonomie

De Italiaanse regering legde de vinger echter op een zeer belangrijk probleem. De afhankelijkheid van buitenlandse batterijen. Cingolani stelt dat voor Ferrari’s of andere sportwagens specifieke technologie nodig is die de transitie naar elektrische versies mogelijk moet maken. Afhankelijkheid van buitenlandse batterijen belemmert de ontwikkeling en de productie van zulke wagens. ‘Het is een belangrijke stap voor een land om autonoom te zijn qua hoogperformante batterijen,’ aldus Cingolani. Hij doelde daarmee op de aankondiging op 28 juni door de Franse regering.

De Franse regering wil een programma opzetten voor de bouw van een gigafabriek voor grootschalige batterijproductie in het Frans-Vlaamse Douai. Hoewel het eigenlijk staatssteun krijgt, hoopt de regering Macron via de Green Deal en met Europees coronageld de Chinese investeerder Envision te helpen. De Chinezen van Envision investeren via hun Japanse dochteronderneming AESC 2 miljard euro om Renault van batterijen te voorzien. Renault kent immers problemen om betrouwbare batterijen te produceren. En ook werd in Frankrijk een bos gerooid om 3700 elektrische auto’s te stallen van het mislukte project Bolloré Autolib van de Stad Parijs.

Chipsbakker moet Ferrari redden

De investeringen om de autofabrieken om te bouwen naar elektrische auto’s zijn voor kleinschaliger bedrijven astronomisch en absoluut niet rendabel te krijgen. Ferrari verkocht 9.100 auto’s in 2020. Lamborghini verkocht 7.400 voertuigen.

De vorige interim-topman John Elkann kondigde pas begin 2021 een eerste elektrische Ferrari aan tegen 2025. Porsche Automobil Holding SE’s daarentegen verkoopt al een volledig elektrische Taycan sinds 2019. De 52-jarige Benedetto Vigna die op 1 september als chief executive officer (CEO) begon bij Ferrari staat dus voor een stevige uitdaging. De voormalige bestuurder van STMicroelectronics NV leidde voorheen de chipsafdeling die sensoren leverde voor de iPhone van Apple en navigatiesystemen in auto’s.

Ferrari kan ten vroegste in 2025 een elektrische auto uitbrengen volgens de Amerikaanse zakenbank Goldman Sachs. Afgelopen juni raadde Goldman Sachs dus aan om niet meer in Ferrari te investeren omdat de ontploffingsmotor in de Europese Unie ten dode is opgeschreven. Op de Milanese beurs duikelde het aandeel meteen met 4 procent.

De voorgestelde phase out moet nog door de lidstaten en het Europees Parlement worden goedgekeurd. Dit proces kan twee jaar duren. Zonder hulp uit Brussel is het echter afgelopen met Ferrari. In Maranello wil niemand van Ferrari commentaar geven. Het lot van Ferrari is hoogstwaarschijnlijk dat het merk na 2030 opgekocht zal worden door een grotere autoconstructeur die het bekende schildje met het paardje op een rode elektrische bolide met Chinese batterij plakt.

Roberto Cingolani

Italië schrikt wakker: geeft EU doodsteek aan Ferrari?