De KU Leuven is voor de rijkdom van Vlaanderen wat Katanga was voor de rijkdom van de Belgische holdings. Met die vondst raakte econoom Paul Huybrechts de roos. Schoorvoetend wordt beaamd dat het Vlaamse sportbeleid leidde tot een groot Vlaams overwicht bij de Olympische Spelen. Het Vlaamse tech-beleid doet idem dito bij de wetenschappen en de starters.

Bij Vlaamse kranten, televisie en magazines – met uitzondering van De Tijd en Trends – hoort de bijsluiter: ‘Voor uw informatieve gezondheid moet u weten dat 70 procent van onze medewerkers roze tot rood zijn en offeren aan Groen en Vooruit’. Schimpen op de Vlaamse autonomie, het Vlaamse beleid en de niet-federale Vlaamse politici is verworteld in het grootste deel van onze pers. Ik ben 55 jaar actief in de Vlaamse media en de kuddegeest en de groepsdruk blijven er torenhoog. Huiverend wordt toegegeven dat die verdomde Vlaamse overheid en haar jarenlange sportbeleid gezorgd hebben voor het leeuwendeel van de Belgische medailles en prestaties in Tokio. Eenzelfde verhaal gaat op voor het Vlaamse tech-beleid en de stroom van starters. Ook in andere domeinen presteert Vlaanderen redelijk tot goed. Uitmuntendheid halen wij zelden, maar dat zal volgen.

Paul Goossens

De unitaire universiteit Leuven, uit mekaar gehaald door Paul Goossens en co – wat hem nu nog hartenpijn bezorgt – was een lopende band om notabelen in de kerk, de magistratuur, de advocatuur, het geneeswezen, het onderwijs, de Wetstraat te maken. De unitaire universiteit was katholiek, bleu, braaf, behoudend en per uitzondering baanbrekend, zoals onder priester-professor Georges Lemaître en zijn Big Bang (de oerknal 1931).

De splitsing van Leuven bracht een dynamische KULeuven voort die handenvol jonge Vlamingen in opleiding of werkzaam aan Amerikaanse topuniversiteiten naar de Dijlestad lokte. De jonkies gooiden de brol uit de labo’s die de Franstaligen daar hadden opgestapeld. Meermaals waren die laboratoria de leengoederen van koloniale holdings. Het Nationaal Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek was de chasse gardée van diezelfde Franstalige satrapen. Het dateerde van 1928 en Albert I en de Franstalige industrieel-financiële elite in Brussel, geleid door Emile Francqui, de Solvay’s, de Société Générale waren de vaders.

Voorloper

Een voorloper en symbool van de omslag in Leuven was Roger Van Overstraeten, en zijn latere onderzoeksinstituut imec. De vroeg gestorven Van Overstraeten had een wereldcarrière kunnen uitbouwen in de VS. Hij liet die varen en herstartte van net voorbij nul aan het kasteel van de Arenbergs in Leuven. Zo waren er tientallen. Dat heeft geleid tot een KULeuven die Gent, Hasselt, Antwerpen en Brussel uitdaagde en meesleurde in de “vaart der volkeren”, om een oude flamingantenkreet te gebruiken.

Vlaanderen investeert vandaag 3,35 procent van zijn bruto regionaal product in onderzoek en ontwikkeling. 3% is sedert 70 jaar de Amerikaanse maatstaf wat leidde tot onder meer Silicon Valley en Route 128 bij Boston. Vlaanderen, niet België noch Wallonië, heeft vier strategische onderzoekscentra: imec, VIB (voor biotechnologie), Flanders Make en VITO (niet-nucleair onderzoek in Mol). Aan deze vier gingen vanaf de jaren tachtig, en Gaston Geens, vooraf de DIRV, Flanders Technology International en hun nasleep van actiegroepen, scholingen en sympathie bij de publieke opinie.

Jos Bouckaert

Typisch was Jos Bouckaert (1940-2020), in 1972 de eerste directeur van Leuven Research & Development, een vroedkundige om de kennis van de universiteit levensvatbaar te maken in ondernemingen. LRD was een eersteling in België en de tweede schakel tussen academisch vernuft en de economie in Europa. Centen verdienen met universitaire wetenschap, bah, was toen de mentaliteit. Die is 180 graden bijgedraaid. De ivoren toren werd een open til. Na het pionieren met LRD verkaste Jos Bouckaert naar andere technologie- en transfercellen voor hij tientallen jaren woonde, werkte, studeerde en schreef in Californië. Vorig jaar, op zijn 80, overleed Bouckaert in Silicon Valley en hij liet een manuscript van 600 bladzijden na over zijn ervaring, acties en netwerk dat door Martin Hinoul, natuurkundige, kennismakelaar en schrijver, met een team van experten, drukklaar werd gemaakt.

Merkstenen

Het boek Merkstenen is een uitvoerig, encyclopedisch, historisch en actueel panorama van de ontwikkeling van de Vlaamse universiteiten tot een nieuw type: de ondernemende onderzoeksuniversiteit. Het woord ‘ondernemend’ is de sleutel en het geheim. Dat type van universiteit is de toepassing van, met de vakterm, het triple-helixconcept: op het snijvlak van wetenschap, markt en beleid ontstaan welvaart en welzijn. Triple is verdrievoudiging en helix het Grieks voor schroeflijn. De schroeflijnen wetenschap, markt en beleid (politiek, maatschappelijk) winden zich in en om mekaar.

Hieruit groeien Silicon Valley’s, wetenschapsparken, zaaigeldfinanciers, pientere steden (zie Leuven met zijn 10.000 buitenlandse studenten en onderzoekers plus zijn Internationale School, uitmuntende hotels en vergaderplekken), Gouden Driehoeken van samenwerkende universiteiten, doorbraakkennis, hoogwaardige jobs, betere geneesmiddelen, sterkere communicatie, efficiëntere productiewijzen, nieuwe miljonairs (door de groeiende waarde van de starters waarmee zij zich durven inlaten), handenvol lieden die opduiken in maatgevende wetenschappelijke tijdschriften en op vooruitstrevende congressen, sterke regionale economieën.

Economisch-technologisch is Arm Vlaanderen vijftig jaar dood, politiek nog niet. De roze en de rode journalisten van de Vlaamse media kijken er los overheen want ondernemen is vies. Vlaanderen blijft voor deze oppermensen voor de ondermensen.

Roger Van Overstraeten

Het slimme Vlaanderen