Dit jaar raakten zeventien partijen verkozen in de Tweede Kamer, waarvan drie met één zetel. Geen record, want dat was ook het geval in 1918. De eerste verkiezingen met algemeen mannenkiesrecht én volgens evenredige vertegenwoordiging. Vrouwen kregen pas kiesrecht in 1919, maar konden al verkozen raken: de socialiste Suze Groeneweg werd het eerste vrouwelijke Kamerlid.

Deze Hemelvaartsdag werd het record verbroken. Drie volksvertegenwoordigers verlieten Forum voor Democratie (FvD). Ze noemen zich voorlopig ‘Groep Van Haga’, naar aanvoerder Wybren van Haga, nummer twee op de FvD-kandidatenlijst. In 1918 telde de Tweede Kamer overigens vijftig leden minder en waren er acht eenmansfracties.

4 en 5 mei

Op 5 mei 1945 werd Nederland definitief bevrijd door de geallieerden. Op 4 mei worden de doden herdacht met twee minuten stilte vanaf 20.00 uur. Op de publieke omroep en op de commerciële zenders van SBS wordt de dodenherdenking op de Dam in Amsterdam, in aanwezigheid van het staatshoofd en regeringsvertegenwoordigers, uitgezonden. De commerciële zenders van RTL zenden op dat tijdstip de herdenking op de Waalsdorpervlakte in Den Haag uit. In dit duingebied werden tijdens de Tweede Wereldoorlog meer dan 250 Nederlanders geëxecuteerd door de Duitsers.

De nationale herdenking wordt georganiseerd door het Nationaal Comité 4 en 5 Mei. In de rest van het land bestaan plaatselijke comités. Het openbaar vervoer staat twee minuten stil. Nederland blijft polderland: Bevrijdingsdag, 5 mei, is een nationale feestdag, maar geen nationale vrije dag. Altijd nog meer dan Dag van de Arbeid, hier geen feestdag. Meningen verschillen over de vraag of enkel de doden van 1940-1945 herdacht worden, of alle oorlogsslachtoffers.

Over één ding is men het eens: 4 mei moet worden herdacht. De eerste vijf meidagen besteden media standaard aandacht aan de Tweede Wereldoorlog. De verontwaardiging was groot, toen in 2003 jongeren van Marokkaanse komaf voetbalden met gelegde kransen.

Kapitein op dit schip

In de aanloop van 4 en 5 mei verscheen op sociale media een variant op het logo van Bevrijdingsdag. Op deze poster was het woord ‘viering’ vervangen door ‘herdenking’. Achter ‘1945-2020’ stond een kruisje. FvD was een van de vermelde organisaties.

Forum voor Democratie dacht dat het een goed idee was om de coronamaatregelen gelijk te stellen aan de Tweede Wereldoorlog.

Maar met wie werkt FVD hier eigenlijk samen? Laten we eens kijken naar de andere namen op het affiche. Hint: het wordt er niet fraaier op (1/11) pic.twitter.com/YVL2Vy3FcE

— Rik Rutten (@rik_rutten) May 3, 2021

Van links tot rechts vonden mensen het ongepast om de Tweede Wereldoorlog te betrekken bij het verkondigen van een standpunt over het coronabeleid. Sid Lukassen verdedigde Baudet. De reactie van Rob Hoogland, columnist bij het rechtse, volkse dagblad De Telegraaf, lijkt representatiever voor doorsnee-Nederlanders.

In Nederlandse regionale kranten verschijnt dagelijks de strip De Rechter. Zaterdag 15 mei verwoordde die het mooi. ‘Baudet vindt dat hij te vaak in een kwaad daglicht wordt geplaatst.’ – ‘Ik denk zelf dat het daglicht te vaak op een kwade Baudet wordt gesteld.’ Hier wordt volstaan met te verwijzen naar een podcast. De maker, geen bekende naam, lijkt kritiekloos bewonderaar. Dat gaf Baudet de ruimte om zijn denkbeelden uiteen te zetten. Oordeel zelf.

Sommige FvD-Kamerleden hadden er eveneens moeite mee. Op Twitter wimpelde Baudet dit af:

Kan wezen. Maar ik ben de kapitein van dit schip. https://t.co/IfO4W2yIfQ

— Thierry Baudet (@thierrybaudet) May 7, 2021

In de Tweede Kamer houdt FvD zich niet langer aan coronamaatregelen. De partij vindt blijkbaar dat vrijheid niet ophoudt waar die van anderen begint. Baudet gaf een politicus van een andere partij ongevraagd een schouderklopje. Van Haga geneerde zich daarvoor.

Roeiboot

Dit is de derde afsplitsing in twee jaar tijd. Wat zegt dat over Baudets vermogen om mensen bij elkaar te houden, eerste vereiste voor leiders? Van Haga was ondernemer voor hij in 2017 Kamerlid werd voor de rechts-liberale VVD. Ondernemers zijn eigen baas. Een reden waarom hij in 2019 de fractie moest verlaten, was dat hij zich niet aan gemaakte afspraken hield. Afgelopen najaar zat Van Haga bij de eerste tien van de FvD-kandidatenlijst. In tegenstelling tot tientallen andere FvD-mandatarissen (verdergegaan als JA21), bleef Haga trouw aan Baudet na het conflict van afgelopen december. De een gunt anderen geen plek in de zon, de ander heeft geen talent heeft voor ondergeschiktheid. Waar ging het mis?

Van Haga vertolkte in de verkiezingscampagne het ongenoegen van kleine ondernemers die failliet dreigden te gaan door de coronamaatregelen. Het leverde hem 241.193 voorkeursstemmen op. Slechts 42.000 minder dan Baudet. De afgelopen twee maanden was Van Haga regelmatig aanwezig in de Tweede Kamer en bij commissievergaderingen. Dat dit opviel, zegt veel over FvD-politici.

Inmiddels zijn er meer Kamerleden die zich afscheidden van FvD dan van FvD zelf. Baudet heeft de eer kapitein te zijn van een zinkende roeiboot. Zullen JA21 en de Groep Van Haga samengaan? Sommigen blonken voorheen niet uit in samenwerking. En op verkiezingsdag liet Hans Smolders, meegegaan met Van Haga, zich negatief uit over Joost Eerdmans, fractievoorzitter van JA21.

Ikke, ikke, ikke

Narcisme lijkt besmettelijk. Onlangs vond het notulendebat plaats. De bijdrage van het Kamerlid Sylvana Simons (Bij1, multicultureel) bleek haar maidenspeech. Bij de toeslagenaffaire gaat het om onrecht tegen onschuldige burgers. Voor Simons aanleiding om uit te wijden over de tegenslagen die ze in haar leven moest overwinnen.

Simons was twintig jaar een mediapersoonlijkheid. Haar ex-man Frank van Hoorn is miljonair, net als haar ex-geliefde Roland Kahn. Op 6 mei trad Liane den Haan, lijsttrekker van seniorenpartij 50Plus, uit de partij. Hoeveel zetels haalde 50Plus afgelopen maart? Inderdaad: één.

Kristof Calvo is in de leer gegaan bij Nederlandse collega’s. Sihame El Kaouakibi zou hetzelfde kunnen doen.

Roland Kahn

Nog meer politici weg bij Forum voor Democratie