Sommigen menen dat het probleem van politieke versplintering wordt overschat. Men stelt dan dat de ideologische inhoud van de oppositie juist breder wordt en dat met zoveel woorden de controlerende macht van het parlement toeneemt.

Er zijn drie grote problemen met deze conclusie, die ook in mijn proefschrift De Democratie en haar Media aan bod komen, met name in hoofdstuk VIII, stelling 1 (pagina’s 319-321).

Grote problemen

Het eerste probleem van kleine partijen is dat één of enkele politici op vele dossiers het woord moet voeren. In de vorige periode werd FvD-voorman Thierry Baudet bijvoorbeeld verweten dat hij onvoldoende zichtbaar was bij onderwijsdebatten. Hij kon echter slechts over een fractie van twee kamerleden beschikken.

De versplintering wil zeggen dat kamerleden minder tijd hebben om zich de dossiers écht meester te maken. Dat vergroot de kennisvoorsprong van het ambtelijk apparaat op de controlerende volksvertegenwoordiging, waarmee de controlerende macht niet sterker wordt maar juist verzwakt.

In een gemeenteraad is dat ook merkbaar. Ambtenaren zitten al decennia lang op een dossier. Zij weten precies waar er nog ‘lijken in de kast’ te vinden zijn. Daardoor hebben zij zelfs vaak overwicht op wethouders. Om hier tegenop te kunnen boksen moet een raadslid nogal diep in de materie zitten. Dat is echter onmogelijk wanneer een volksvertegenwoordiger als ‘vliegende keep’ met bijna elk thema bezig moet zijn.

De Boer Burger Beweging zal vooral het landbouwbeleid nauwlettend in de gaten houden, BIJ1 is gefixeerd op woke-heid, Volt zal zich richten op alles wat met de Europese Unie te maken heeft. In zekere zin wordt de controle op de regering verdiept.

Het ontwijken van vragen en controle

Een tweede probleem is dat de kleine partijen maar weinig zetels hebben, ook in andere politieke organen. Zodoende is het gemakkelijk voor de machthebbers om hun vragen en kritieken ontwijkend of halfslachtig te beantwoorden. Het ontbreekt de kleine spelers dan aan doorzettingsmacht om de nonchalance van het kabinet af te straffen. In een Weltschmerz-gesprek gaf voormalig SP-Kamerlid Ronald van Raak aan dat Kamervragen al nauwelijks serieus worden genomen door de uitvoerende macht, bij verdere versplintering zal die nonchalance uitsluitend toenemen.

Zelfs als kleine partijen structurele fouten aan het licht brengen, dan nóg weten de coalitiepartijen dat de media de aandacht verleggen, opzettelijk of simpelweg door de razendsnelle actualiteitenstroom. De achterbannen van deze partijen zullen uiteraard goed op de hoogte blijven en door de nonchalance van het kabinet des te feller gemobiliseerd raken. Beleidsmatig valt er alsnog weinig effect van zulke kritieken te verwachten.

Stoere technocraten

De oppositie is na de installatie van de kamer ideologisch breder dan dat deze nu is. Het derde probleem is echter dat de kiezer daar niets aan heeft onder het huidige politieke gesternte. Ooit een partij van klassiek-liberaal gedachtegoed, profileert de VVD zich vandaag als partij van ‘stoere technocraten’. Als club van ‘bewindslieden’, die zogenaamd ‘verantwoordelijkheid nemen’ en dat doen losstaand van enige ideologische overtuiging of levensbeschouwelijke bronnen.

Oppositiepartijen bestuderen het beleid, kaarten de tekortkomingen aan en gebruiken dit als ammunitie in de Tweede Kamer. Hier ligt dikwijls ideologische studie aan ten grondslag. Er is dan bijvoorbeeld de vraag of er nog wel afdoende solidariteit doorstraalt in het zorgbeleid, of de Nederlandse gemoedelijkheid verdwijnt door te veel islam, in hoeverre de waardigheid van het leven wordt gewaarborgd door abortuswetgeving, enzovoorts.

Echter de premier reageert op dat alles met: ‘We hebben een foutje gemaakt. Dat betreuren wij, maar dat heb je soms als je verantwoordelijkheid neemt. In de toekomst zullen we dit beter doen.’ Hiermee strandt alle ideologische kritiek van oppositiepartijen op het beleid en ook iedere poging om met de liberalen een inhoudelijk bezinningsdebat te voeren.

Ideologische aanvallen werken niet – zoals een betoog over solidariteit en transparantie – omdat de technocraten het afwenden met de populistische dooddoener: ‘Wij nemen tenminste de verantwoordelijkheid.’ Maar dat statement zegt totaal niets over waar je ideologisch staat. Het zegt niets over vanuit welke basiswaarden je een beleid maakt en ook zwijgt het over waar zij met het land heen willen. Helaas is bij de recente verkiezingsuitslag gebleken dat de kiezer hier genoegen mee neemt. Dat is een feit waar de nieuwe partijen mee te maken krijgen. Zij zullen hoe dan ook tegen deze muur lopen.

Identitaire zending

Identitaire partijen in het parlement – bijvoorbeeld BIJ1 maar er zijn er meer – kunnen binnenparlementair zeer weinig bereiken. In feite is het een fictie te doen alsof zij in het parlement een deel van de volkssoevereiniteit vertegenwoordigen. Zulke partijen zijn eerder platforms met een missie tot identitaire zending.

Merk ook op dat waar BIJ1 spreekt over ‘inclusie’, zij paradoxaal genoeg het tegenovergestelde bedoelen. Wat een land normaal gesproken bijeenhoudt, dus wat ook zorgt dat immigranten kunnen integreren, is een gedeelde cultuur. Een ‘Leidcultuur’ dus, met gedeeld cultuurgoed, tradities, volkshelden en een beetje patriottisme. Kortom, iets dat het individu overstijgt en de boel samenbindt. In het licht van deze Leidcultuur kunnen gedeelde normen en waarden worden overgedragen en kan er over de verschillen tussen etnische en religieuze groepen worden heengekeken.

Nu zijn het juist de identitaire activisten van clubs als BIJ1, die maken dat die Leidcultuur voortdurend in een kwaad daglicht wordt gesteld, als zijnde racistisch, imperialistisch en koloniaal. Kortom, het woord ‘inclusie’ is dus juist codetaal voor het ondergraven van dat wat integratie en verbinding om te beginnen mogelijk maakt. Op paradoxale wijze koketteren zij voortdurend met transgenders die geen ‘meneer’ of ‘mevrouw’ maar ‘vreer’ willen worden genoemd, met militante Afro-activisten en noem het maar op. De kern van hun inclusiebegrip wordt bepaald door subversieve krachten, die opzettelijk dat laatste beetje gewortelde Nederlandse middenklasse cultuur provoceren en deconstrueren.

Conclusie

Dat alles bij elkaar genomen, is de democratie en het besef van een gedeelde natie om te bewaken en te behouden, dus een rottend lijk in ontbinding. Er is geen redden meer aan. Oswald Spengler zou zeggen: optimisme is lafheid. Hopelijk ontlopen de verantwoordelijken voor de ondergang van het Westen niet hun straf en zal het volk er alles aan doen om hen mee te slepen in de val.

Ronald van Raak

Politieke versplintering is een steeds prangender probleem

Links en rechts: een dialoog in promotie