Met zijn ‘remaniement’ – de herschikking van het kabinet, heeft president Macron maar één doel voor ogen: de presidentiële verkiezingen van 2022 winnen. Ik zei u weken geleden al dat premier Edouard Philippe eruit zou vliegen. De man was te populair. Hij stond in de peilingen al een tijdje ruim boven de presidentm

De twee grootste brekebenen van het kabinet, minister van Binnenlandse zaken Christophe Castaner en regeringswoordvoerder Sibeth Ndiaye zijn er ook eindelijk uitgegooid. Macron heeft goed begrepen dat zij geen van tweeën ook maar de geringste positieve bijdrage zullen leveren aan zijn herverkiezing. Het merendeel van de kiezers heeft een grondige hekel aan het stel.

Saaie technocraat

De nieuwe premier, Jean Castex, is het tegenovergestelde van zijn voorganger. Veel is er niet over hem bekend, behalve dat het een saaie technocraat is. Als hij praat, val je bijkans in slaap. Castex is een onbekende politicus uit de provincie: correct maar met de uitstraling van een kamerplant. Naar eigen zeggen een sociale Gaullist.

Onlangs werd Castex belast met het organiseren van de ‘déconfinement’, het einde van het huisarrest in Frankrijk. Bedoeling was ongetwijfeld om vast even te kijken hoe hij het doet als publieke figuur. Tenzij hij op korte termijn van een rups in een vlinder verandert, vormt Castex in ieder geval geen enkele bedreiging voor Macron wat betreft populariteit, of diens plek in de schijnwerpers. Edouard Philippe nam die plek nogal eens in met zijn even charmante als bescheiden, maar toch gedecideerde optreden, in grote kwesties als de pensioenhervorming en de Gele Hesjes.

Politieke castratie

Voor de zekerheid heeft Macron de nieuwe premier omringd door zijn eigen mensen. Castex lijkt geen stem te hebben gehad in de keuze van zijn twee hoogste ambtenaren: de ‘chef de cabinet‘ en ‘directeur de cabinet’, zeg maar secretaris-generaal 1 en 2 van het ministerie van Algemene Zaken. Beide staan bekend als vertrouwenspersonen van de president. In Frankrijk wordt dat algemeen gezien als een teken van zwakte. ik hoorde een commentator zelfs over ‘politieke castratie’ spreken.

De president lijkt voor de tweede akte van zijn eerste quinquennat gekozen te hebben voor een kleurloze figuur zonder eigen agenda, om zelf in het centrum te kunnen staan als het gaat om het landsbestuur. Dat is een gok. Als er dingen misgaan, krijgt hij immers ook de volle laag. Macron heeft zichzelf tot zekering van de regering gemaakt, en zekeringen kunnen doorslaan.

Seksuele intimidatie

De nieuwe minister van Binnenlandse Zaken, Gérald Darmanin – tot nu toe minister van Begroting, lijkt ook al een onopvallend type, maar schijn kan bedriegen. Hij is burgemeester van Tourcoing, in het uiterste noorden van Frankrijk, waar hij naar verluidt islamisten alle ruimte heeft gelaten om delen van de stad over te nemen.

Er kleeft een reeks schandaaltjes aan Darmanin. Zoals zijn kwalificatie van de Gele Vesten als ‘bruine pest’ en zijn verbazing over kritiek in de pers dat uitgerekend de minister van Begroting iedere middag bleek te lunchen in een driesterrentent voor een paar honderd euro. Een – naar ik aanneem voormalige – kompaan uit Tourcoing zei over hem: ‘Geen aardiger kerel dan Gérald, behalve als hij iets van je wil. Dan bestookt hij je met telefoontjes en bedreigt hij je net zo makkelijk…’

En last but not least: er loopt een gerechtelijk onderzoek tegen deze minister wegens aanranding en seksuele intimidatie. Het Élysée wenst geen commentaar te geven, dat doet het naar eigen zeggen nooit als het om lopende zaken gaat. Het was in ieder geval geen beletsel voor zijn benoeming, volgens de omgeving van de president. Er wordt bovendien gefluisterd dat de zaak inmiddels met een voor de Franse justitie wonderbaarlijke voortvarendheid is geschrapt. Dat zou best zomaar eens kunnen.

Heetgebakerd

Het meest spraakmakende lid van dit nieuwe kabinet is Éric Dupond-Moretti: de Garde des Sceaux – Minister van Justitie. Hij is een even bekende als uitgesproken advocaat, niet van de tv af te slaan en behept met een ‘nature bouillonnante’ zoals de Figaro het uitdrukt – bijzonder heetgebakerd… Een mediapersoonlijkheid ten top die met onbehouwen teksten vaak ongenuanceerde standpunten inneemt en met gemak tweedracht weet te zaaien. Zo heeft hij op een persconferentie al gezegd van het ministerie van Justitie een ministerie van antiracisme te gaan maken…

EDP – zoals hij ook bekend staat – neemt het vaak op voor hele en halve islamitische terroristen, en heeft er een aantal verdedigd, onder andere de broer van vijfvoudig moordenaar Mohammed Merah. Die mensen hebben natuurlijk ook recht op een advocaat en hebben aan hem de beste, maar daarom hoef je nog niet op televisie te verkondigen dat het toffe peren zijn, en dat het ‘een eer is ze te mogen verdedigen’… De Franse leden van ISIS die nog vast zitten in het Midden-Oosten, mogen wat EDP betreft zo terugkomen, met vrouwen en kinderen. Dat zei hij vorig jaar toen daarover discussie was.

Grote schoonmaak

Met deze benoeming heeft Macron een kruitvat bij het gasfornuis gezet. Dupond-Moretti mag een van de beste advocaten van Frankrijk zijn, hij heeft geen bestuurlijke ervaring en heeft nooit iets anders gedaan dan pleiten in een rechtbank en voor televisiecamera’s zijn excentrieke meningen ventileren. Zo wil hij bijvoorbeeld de partij van Marine Le Pen verbieden, het Rassemblement National – waar gemiddeld een kwart van de Fransen op stemt.

Moretti is een zelfverklaard criticus van zowel de zittende als de staande magistratuur, en heeft nu al beloofd daar grote schoonmaak te gaan houden. Op zich kan dat zeker geen kwaad, de vraag is alleen hoe dit ongeleide projectiel dat gaat aanpakken. Hij heeft als advocaat recent nog een rechtszaak aangespannen tegen het financiële parket van Parijs, over een afluisteraffaire uit 2015. Daar wordt hij nu dus de baas van.

Minachting voor emancipatie

Tenslotte staat de nieuwe Minister van Justitie ook bekend om zijn minachting voor de emancipatie. De eerste demonstraties in Parijs van boze feministes hebben al plaatsgevonden. Zij zijn razend om opmerkingen als: “Sommige vrouwen vinden het jammer dat er niet meer naar ze wordt gefloten.”

Recent nog vroeg een journalist hem wat hij zou doen als Macron hem voor een ministerpost zou vragen. ‘Ik kreeg al heel wat aanbiedingen, maar wat zou ik daar moeten?’ was zijn antwoord. ‘Ik weet zeker dat ik de politiek niet in wil.’

Icarus

Macron lijkt met deze nieuwe regering hoog spel te spelen. Kennelijk onzeker over zijn herverkiezing in 2022 lijkt hij zich op te willen trekken aan mediasterren als Dupond-Moretti en Roselyne Bachelot, de nieuwe minister van Cultuur. Bachelot was ooit al minister van Volksgezondheid, heeft een lange carrière bij de televisie achter de rug en is ook nog eens doctor in de farmacie. Leuk allemaal, maar politieke zwaargewichten zijn totaal afwezig in dit kabinet… En als het in Macron’s gezicht ontploft, zou het me verbazen als een ander dan Dupond-Moretti de lont is. Iemand die een grote politieke partij wil verbieden kan geen minister zijn. En iemand die dat niet wil zien, is te arrogant om president te zijn.

Deze president maakt een eenzame indruk en lijkt nog maar op een handvol getrouwen te kunnen steunen. Iemand vergeleek Macron met Icarus: de was is al aan het smelten en er is nog maar één weg terug – die naar beneden…

Roselyne Bachelot

Duisternis in het land van Lumière

Een Kruitvat in de Keuken