Het Verenigd Koninkrijk staat in weer eens op de voorpagina’s van het wereldnieuws. Meer dan een week geleden was dat omwille van het stijlvolle afscheid van het overleden staatshoofd. De oude waarden van ‘cool’, ‘duty’ en ‘vol-zelfbeheersing-in-een-lange-rij-gaan-staan’ wekten alom bewondering op. Vandaag dansen de implosie van de Pond Sterling, de chaos in de economie en het stevige gerommel in de Britse politiek in het voetlicht. Dat wekt heel wat minder bewonderende toeschouwers op.

Zorgen om de economie

Sinds de aankondiging van het ‘mini-budget’ door minister van Financiën Kwasi Kwarteng op vrijdag valt de Britse munteenheid de dieperik in. Dat lijkt op het eerste gezicht goed nieuws voor de Britse export, maar op dit ogenblik staat de Britse economische markt onder hevige druk. Op woensdag diende de Bank of England – die onafhankelijk opereert van de regering – in te grijpen om de instorting van de Britse pensioenfondsen te voorkomen.

De chaos wordt toegeschreven aan de grote belastingverlagingen die Kwarteng aankondigde. Journalist Andrew Neil vindt dat de regering te ver is gegaan in het geplande beleid: ‘Had het duo Truss-Kwarteng zich beperkt tot het ingrijpen in de energieprijzen en het terugschroeven van de recent aangekondigde belastingverhogingen, dan was deze reactie van de markt er niet geweest. Die maatregelen waren te verwachten. Het is het onnodige knippen in de inkomstenbelasting dat het hem doet, samen met het gebabbel over nog extra ingrepen’.

De financiële onrust ontstaan door het hoogste pakket aan belastingverlagingen – vooral ten voordele van de hoogste inkomens – in vijftig jaar, zorgt ervoor dat zelf het Internationaal Monetair Fonds (IMF) het nodig vond om Londen op de vingers te tikken. Het IMF vindt de verlagingen bijzonder ‘riskant’. De rente op staatsobligaties die de Britse schatkist moet betalen ligt intussen bijna op het niveau van landen als Griekenland of Italië. Dat is voor het Verenigd Koninkrijk bijzonder zorgwekkend. De hypotheekleningen stijgen door de groeiende rente de hoogte in. Het is het laatste wat de Britten bovenop de hoge energierekeningen en toenemende inflatie kunnen gebruiken.

Glunderend Labour

De publieke opinie is bijgevolg niet alleen heel bezorgd over de situatie, het lijkt ook niet sterk onder de indruk van de regeringsmaatregelen. Labour staat op kop in verschillende peilingen. Meer zelfs, in de lange geschiedenis van YouGov in het peilen naar de Britse kiesintenties heeft Labour nog nooit zo’n grote voorsprong gehad op de Conservatives: de sociaaldemocraten peilen op 45 procentpunten tegenover 28 procentpunten voor de Tory’s. Labour zit dan ook bijzonder goed in zijn vel.

De grootste oppositiepartij rondde op dinsdag zijn partijconferentie af en mag het een succes noemen. Een schril contrast met vorig jaar, toen de partijleiding nog geconfronteerd werd met rebellie en gejoel tijdens belangrijke toespraken. Dit keer vatte de conferentie aan met een eerbetoon aan de Queen dat afsloot met het zingen van ‘God save the King’.

Er was geen republikeinse wanklank of kritiek te horen, vooraan stond Sir Keir Starmer met achter zich een grote Britse vlag. Labour is niet meer de partij van Jeremy Corbyn, die hier allemaal van gruwt, maar sluit opnieuw aan bij de oude traditie van het linkse patriottisme. Even was er ophef toen het vrouwelijke parlementslid Rupa Huq tijdens een van de ‘fringe events’ beweerde dat Kwasi Kwarteng ‘geen echte zwarte man’ was omwille van zijn standpunten, maar Starmer twijfelde niet en schorste de parlementair meteen op basis van racisme.

Labour haalde ook het nieuws met de belofte van de nationalisering van de energiemarkt. De belofte van een ‘Great British Energy firm’ scoort volgens hetzelfde YouGov goed bij de kiezers van Labour als bij die van de Conservatives. Het congres stemde voor de invoering van een proportioneel kiesstelsel in het Verenigd Koninkrijk, maar partijvoorzitter Sir Keir vindt dat niet aan de orde. De man wil dan ook de mogelijke electorale groei voor Labour verzilveren.

Panikerende Tory’s

Het is de traditie dat het parlement niet samenkomt wanneer de partijen hun herfstcongressen houden. Labour heeft desondanks toch geëist dat de regering het Lagerhuis in spoed bij elkaar roept omwille van de nijpende economische situatie. Voorlopig is hierop nog geen antwoord gekomen vanuit Downing Street.

Nu zondag komen de Tory’s bijeen in Birmingham voor hun jaarlijkse conferentie. De grote vraag rijst of de partij het imago van het ‘safe pair of hands’ wanneer het over de economie gaat nog wel bezit? Bovendien lijken de ingrepen van Truss en Kwarteng de eigen politieke positie te ondermijnen. Heel conservatieve parlementairen staan op hun achterste poten en dreigen ermee het regeringsbeleid tegen te werken.

Zelfs rekening houdende met een foutenmarge voorspellen de geciteerde peilingen een decimering van de zitjes van de regeringspartij. Er gaan al geluiden op om premier Liz Truss al uit Downing Street te duwen. Jawel, volgens sommigen zou niemand minder dan Boris Johnson volop aan het werk zijn om het premierschap te heroveren. De bijeenkomst in Birmingham belooft op zijn minst ‘rather interesting’ te worden.

Harry De Paepe volgt volgende week voor ons de partijconferentie van de Conservatives vanuit Birmingham.

Rupa Huq

Londen onder hevige druk