Ooit was 11 juli de dag dat overtuigde flaminganten de loftrompet staken over ons roemrijk verleden, boeiend heden en beloftevolle toekomst. Dat gebeurde niet altijd met evenveel zin voor nuance en kritische ingesteldheid; op een feest mag een lijntje mentale cocaïne de sfeer ten goede komen.

De jongste jaren lijkt een andere verhaallijn het over te nemen, met name de waarschuwing tegen teveel Vlaamse ambitie, graag verpakt in pleidooien voor institutionele zelfgenoegzaamheid. De intellectuele souplesse waarmee Luckas Vander Taelen er in slaagt zo’n ‘duw op het rempedaal’-verhaal de titel ‘Plus est en nous’ te geven, wekt bewondering (DS, 10 juli). Als de 11 juli-tijd geschikt wordt geacht om vraagtekens te plaatsen bij het Vlaamse autonomiestreven, dan past de niemandsperiode tussen de Vlaamse en de Belgische feestdag om aan te geven wat schort aan die in vijf bedenkingen gegoten angst-voor-méér.

Een volk dat de nationale feestdag viert ter herdenking van ‘een veldslag uit de veertiende eeuw’ legt zich best eens op de sofa van dokter Freud? In De Morgen van 11 juli legt Guillaume Van der Stighelen uit waarom die keuze nog zo gek niet is. Hij verwijst naar de Amerikaanse geschiedschrijver Russell Shorto die de geboorte van de moderne democratie situeert in de Kortrijkse Groeninghemodder. Er zijn gekkere gebeurtenissen te vinden om een staatkundig project aan op te hangen.

Dat de groei van de Vlaamse autonomie iets zou te maken hebben met ontvoogdingsdrang is een mythe? It’s the economy stupid, parafraseert Vander Taelen Clinton. Van der Stighelen klinkt terecht voorzichtiger: ‘De strijd om het recht op zelfbestuur spreidde zich uit over de Lage Landen naarmate de welstand groeide – of was het andersom?’ Het complexe fenomeen dat we geschiedenis noemen, verloopt wellicht toch iets te subtiel om het te vatten in een eendimensionaal verklaringsmodel. Wie bijvoorbeeld de toename aan democratie via het algemeen stemrecht als element in de Vlaamse ontvoogdingsgeschiedenis miskent, slaat toch enkele bladzijden van het geschiedenisboek over.

Het grote gevaar dat Vlaanderen vandaag bedreigt ‘is een irrationele haast romantische drang naar een totale onafhankelijkheid buiten het Belgische kader’, met ‘ideologische verdwazing’ tot gevolg? Misschien toch maar overwegen voorstanders van Vlaamse onafhankelijkheid te interneren, ter bescherming van henzelf en hun omgeving?

Nog snel, voor de dwangbuis rond mijn vege lijf wordt gesnoerd, een poging om een rationeel argument in te brengen. Frits woont in Keulen, binnen de Duitse deelstaat met de meeste inwoners, Noordrijn-Westfalen, in de Europese Unie. Stel het Duitse inwonersaantal gelijk aan 100 en we krijgen: 1,2 (Keulen); 21 (Noordrijn-Westfalen); 100 (Duitsland) en 603 (EU). Voor Billy uit Los Angeles loopt de reeks: 1,2 (stad); 12 (California); 100 (VSA). Tussen stad, deelstaat, land (en eventueel bovennationaal niveau) gaat het telkens over een zinvolle kwantitatieve stap. Noordrijn-Westfalen en Duitsland zijn complementair.

Hoe zit het voor Anne uit Brugge? Haar reeks: 1,1 (Brugge); +/- 60 (naargelang Vlaams gewest of gemeenschap); 100 (België) en 4520 (EU). Weinig emotie, gewoon kale getallen, maar wel een duidelijk beeld. Tussen Vlaanderen en België zit te weinig ruimte; zij bewegen zich in dezelfde categorie, zijn niet complementair maar concurrentieel. Het bestaan van twee zo dicht op elkaar klevende niveaus, dat leidt onvermijdelijk tot structurele beleidsfilevorming, met alle bestuursnadelen van dien. Zo’n systeemfout willen wegwerken, is niet echt irrationeel. Het is slechts één argument, maar romantisch kan je het bezwaarlijk noemen.

Kiezen voor een onafhankelijk Vlaanderen is desastreus, want we zullen afstand moeten doen van Brussel? Laat ons toch opmerken dat juist de Belgische staatshervorming die Elio Di Rupo nu uitwerkt Brussel nog verder loshaakt van Vlaanderen. Mét en door België drijft onze hoofdstad weg. We willen Vander Taelen vooral aanraden zich te richten tot de politieke verantwoordelijken van Brussel om hen te waarschuwen voor de desastreuze keuze afstand te doen van Vlaanderen na het opsplitsen van het land. Ik hoop dat hij hen kan overtuigen.

Vander Taelen is geen voorstander van small is beautifull. Ik geef toe daar wel naar te neigen; misschien hoor ik meer thuis in een groene partij? Maar dat de splitsing van België per definitie samenloopt met ‘afsluiten van de rest van de wereld’, het oprichten van een ‘omwalde vesting in de vallei’ en ‘opsluiting’, klinkt uitermate irrationeel en ideologisch verdwaasd. Het idee dat een land meer openheid vertoont naargelang het groter is of meer taalgroepen telt, botst met de vaststelbare feiten. Vlaamse onafhankelijkheid zou ons juist bevrijden van de bekrompen gedachte dat de Belgische ruimte kan dienen als substituut voor de grote wereld met alle rijkdom die verscheidenheid biedt.

Jawel, plus est en nous.

Peter De Roover

ook op online-versie De Standaard: http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=DMF20120717_00225970

<Vindt u dit artikel informatief? Misschien is het dan ook een goed idee om ons te steunen. Klik hier.>

Russell Shorto

Beetje meer Vlaamse ambitie mag