Sinds begin dit jaar speelt een geruchtmakende kwestie in Frankrijk, met in het middelpunt een prestigieus instituut voor hoger onderwijs: het Instituut voor Politieke Wetenschappen (IEP) in Grenoble, beter bekend als Sciences Po Grenoble. Hier werd even voor kerst hoogleraar Klaus Kinzler geschorst – hij doceerde al 25 jaar Duitse taal en cultuur aan het instituut. Binnen- en buitenlandse media pikten het nieuws inmiddels ook op.

Beschuldigd van islamofobie

De affaire begon in maart, toen studenten Kinzler en een collega beschuldigden van islamofobie en erger. De hoogleraar had eind 2020 deelgenomen aan een discussiegroep op IEP over ‘racisme, antisemitisme en islamofobie’, onderdeel van een themaweek over ‘gelijkheid’. Hij liet bij inschrijving weten vooral geïnteresseerd te zijn in een debat over islamofobie, met name over de vraag of dat goedbeschouwd niet meer is dan een propaganda-instrument.

Bepaalde studenten die ook aan de discussiegroep deelnamen was het begrip ‘debat’ kennelijk vreemd, zeker waar het woke aangelegenheden betreft. Zij trokken meteen aan de bel omdat ze zich gekwetst voelden door de woorden van Kinzler. De hoogleraar had overigens ook nog per email aan een collega had laten doorschemeren überhaupt geen liefhebber te zijn van de religie van de vrede, en er zelfs best bang voor te zijn, ‘zoals veel Fransen’. Ook deze collega raakte van streek door dit ‘fascisme’. Zij verwittigde de directie. Die vroeg Kinzler haar excuses te maken, wat hij deed…

Maar de kous was hiermee niet af. Frankrijks grootste studentenbond UNEF (Union Nationale des Étudiants de France) wilde bloed zien. Deze bond staat bekend als radicaal Marxistisch. In 2020 was de UNEF bijvoorbeeld in opspraak gekomen toen de voorzitster op tv had verkondigd regelmatig bijeenkomsten te organiseren waar blanken geen toegang hebben. Zonder enige gêne. En een jaar eerder verscheen de toenmalige voorzitster met een hijab in het parlement, in Frankrijk geheid aanleiding voor een relletje

Politiebewaking

Kinzler en zijn collega werden door de UNEF met foto en al op affiches gezet, voorzien van teksten als: ‘Fascisten in onze collegezalen’, en ‘Islamofobie is dodelijk’. Die collega was er overigens alleen maar bij betrokken omdat hij steun had betuigd aan Kinzler na de eerste beschuldigingen. De affiches hingen ze in de hal van de universiteit en plaatsten ze op sociale media, waarmee de ophef over deze zaak begon.

De actie bracht Kinzler’s leven en dat van zijn collega in gevaar, daarover was men het wel eens. Ze werden zelfs onder politiebewaking geplaatst. Frankrijk heeft slechte ervaringen met mensen die openbaar van islamofobie worden beschuldigd, zie Samuel Paty en Charlie Hebdo. Ook de directie van het IEP veroordeelde de actie van de studenten, maar verklaarde tegelijk dat de woorden van Kinzler evenmin door de beugel konden. Er volgde een onderzoek van de onderwijsinspectie, waar uitkwam dat beide kanten fouten hadden gemaakt.

Plots definitief geschorst

Maar een week geleden werd de hoogleraar plotseling definitief geschorst. Misschien dacht het instituut dat zo vlak voor kerst publiciteit uit zou blijven. Dat was dan verkeerd gegokt: er stak een storm van protest op, vooral onder academici en politici.

Officieel werd Kinzler op straat gezet omdat hij lasterlijk over zijn inmiddels voormalige werkgever zou hebben gesproken in de media. De professor viel daar inderdaad de afgelopen vier maanden regelmatig te beluisteren, en sprak niet altijd even vriendelijk over het IEP. Zeker niet ná zijn schorsing. In dagblad Le Monde van 20 december noemde Kinzler Sciences Po een ‘heropvoedingskamp’. Hij beschuldigde een ‘harde kern’ van zijn collega’s ervan de studenten te indoctrineren met ‘woke gedachtengoed’, en de directie van nalatigheid daar iets aan te doen – met name de directeur, professor Sabine Saurugger. Gespecialiseerd in Europese eenwording, waarom verbaast mij dat niet?

‘Ik ben met stomheid geslagen door haar beslissing,’ zei Kinzler. ‘Ze heeft me verboden hierover te spreken, maar ik eis het recht op te zeggen wat ik wil.’

Woke ontsporing

Op 22 december verscheen een open brief van 40 bekende academici die het voor Kinzler opnamen, gericht aan de Staatssecretaris voor Hoger Onderwijs, Frédérique Vidal. Minister van Onderwijs Jean-Michel Blanquer had al van zich laten horen. Hij zou directeur Saurugger ter verantwoording roepen, en noemde haar optreden een ‘formele vergissing’. De minister raadde het instituut aan schuldigen en slachtoffers niet door elkaar te halen. Op eerste kerstdag kwam er weer een open brief, ditmaal van tientallen maatschappelijk geslaagde ex-studenten van het IEP. Zij uitten hun zorgen over de ‘dérive wokiste’ – de woke ontsporing die het instituut in de greep houdt.

Tenslotte verscheen in dagblad Le Figaro een stukje van topadvocaat Richard Malka. Hij noemt de schorsing van Kinzler letterlijk een ‘bevel om te bukken…’ En ook hij spreekt van ‘innocenter les coupables et condamner la victime…’ – de schuldigen onschuldig verklaren en het slachoffer veroordelen. ‘In dit ‘kleine Pakistan in Grenoble’ heersen ‘Stalinistische ideeën,’ schrijft Malka. ‘Je moet je kop houden voor intellectuele terreur en mevrouw Saurugger heeft in de minder dan anderhalf jaar dat ze directeur is de reputatie van dit instituut om zeep geholpen. Om nog te zwijgen over de schade die ze studenten berokkent, die niet langer met goed fatsoen deze ‘school van de schaamte’ op hun cv kunnen vermelden…’

Het meest opvallende aan deze zaak is inderdaad dat er geen enkele sanctie tegen een betrokken student is geweest, en Kinzler als enige is gestraft. Maar waarvoor eigenlijk?

Politieke reacties

Het woke gedachtengoed lijkt in Frankrijk minder ruimte te krijgen dan elders, al was het maar omdat Fransen wars zijn van ideeën die uit de VS overwaaien. Dat geldt zeker voor Franse politici, die minder dan vier maanden vóór de presidentsverkiezingen toch al lichter ontvlambaar lijken. Kersverse en allerminst kansloze presidentskandidaat Valérie Pécresse van centrumrechts bijvoorbeeld, zei zich zorgen te maken over de vrijheid van meningsuiting bij IEP Grenoble, en vroeg om een nieuw onderzoek.

De eveneens centrumrechtse regiopresident Laurent Wauquiez van Auvergne-Rhône-Alpes, waar Grenoble ligt, besloot het instituut financieel niet meer te steunen. Uiteraard onder fel protest van de groene burgemeester en dito raadsleden van Grenoble, maar tot groot genoegen van die andere presidentskandidaat: Marine Le Pen. Afgevaardigde François Jolivet van president Macron’s middenpartij eiste in de krant niet alleen ondertoezichtstelling van het instituut, maar ook een parlementaire commissie die alle Franse universiteiten tegen het licht moet houden. Zijn stukje is een felle tirade tegen de woke ideologie, die volgens hem de Franse universiteiten vergiftigt. Hij spreekt over de ‘hartstochtelijke arrogantie’ van mensen die ‘denken de waarheid in pacht te hebben’.

En als klapstuk concludeert hij: ‘Die geamerikaniseerde wokisten hebben Frankrijk als doelwit gekozen, omdat ze weten dat dit land nog weerstand biedt aan hun gedachtengoed…’ Franser zou je het niet kunnen zeggen…

Sabine Saurugger

Woke in Frankrijk: Keert de Wal het Schip?