Ken Loach is altijd al een geëngageerd filmregisseur geweest die zijn radicaal-linkse opvattingen niet schuwde. Hij staat bekend als de cineast van de geëngageerde – lees sociaal-progressieve en maatschappijkritische – film. Hij legt wel elke dag een Tory tussen zijn boterham. Sinds kort lust hij ook Labour rauw.

In november stond Loach mee aan de wieg van een nieuwe linkse formatie in het VK: Left Unity (Linkse Eenheid, zo u wil). Afgelopen weekend organiseerde de partij haar eerste congres in Manchester, in het rode noorden van Engeland. Kernwoorden: feminisme, socialisme en milieu.

Programma

Volgens The New Statesman telt de partij al 1800 leden, wat niet veel lijkt. Maar sinds kort komt er elke tien minuten een nieuw lid bij. De partij wil – zoals de SP in Nederland, Die Linke in Duitsland of de PVDA hier – een links alternatief bieden aan ontgoochelde kiezers van de sociaaldemocratie. Het is zoals in de reportage van het PVDA-congres afgelopen weekend in Antwerpen; een snelle bevraging van de plaatselijke televisiejournalist leerde dat de meeste aanwezigen tot voor kort … sp.a stemden.

In het VK – dat een veel minder sterk uitgebouwde sociale zekerheid kent dan andere West-Europese welvaartsstaten – bestaat geen minimuminkomen. Net dat wordt het speerpunt van Left Unity: een basisinkomen, maar ook de 35-urige werkweek zonder loonverlies staat op de agenda (Britten werken gemiddeld véél meer uren per week en dagen per jaar dan wij, Laaglanders) en de hernationalisering van o.a. spoorwegen en energiebedrijven. Tot slot maakt de partij zich ook sterk 1 miljoen sociale woningen te bouwen als ze aan de macht komt.

De partij wil ook de NHS – de Britse sociale zekerheid – verdedigen tegen sluipende vermarkting, iets waar Labour nooit een stokje voor stak. Zeker niet sinds Tony Blair met zijn Derde Weg New Labour wegduwde van de vakbonden, in de armen van de Britse middenklasse. Geen wonder dat Thather ‘Tony Blair’ antwoordde op de vraag wat haar grootste realisatie was.

Rode roots

In tegenstelling tot andere uiterst-linkse partijen zoals de aloude Socialist Workers Party – om er maar één te noemen – is Unity Left een nieuw initiatief, dat niet gegroeid is uit een eerdere afscheuring van Labour of gegroeid uit een Internationale uit de tijd dat de Sovjet-Unie nog de plak zwaaide. Unity Left is immers bottom-up ontstaan; jonge ‘onafhankelijke activisten die de politieke status-quo beu zijn’, aldus woordvoerder Salman Shaheen.

Nu is het tijd om de campagne op te starten, de straten op te gaan en – zoals het uiterst-links betaamt – de fabrieken en de vakbonden op te zoeken. Shaheen: ‘we moeten lokale acties ondersteunen – niet kapen – doorheen het hele land om hospitalen en bibliotheken te redden (…) de “bedroom tax” te bestrijden en de racistische partij English Defence League te stoppen. Pas als Unity Left dit heeft gedaan, als het effectief heeft geprobeerd een verschil te maken voor de levens van de armen, kwetsbaren en onderdrukten, heeft de partij het recht om ook hun stem te vragen.’

De jonge journalist (1984) – onder meer redacteur van Times of India en International Tax Review magazine – is het gezicht van de partij, ondanks het initiatief van Ken Loach. Op de vooravond van het congres bleef hij recht tijdens een kritisch interview op BBC. Maar te vaak moest hij zeggen dat hij niet zou stemmen voor amendement x of y van congressisten. De man zit dan ook strak in het pak en is geen communist. In tegenstelling tot anderen, want als vanouds in de extreem-linkse krabbenmand zijn partijleden van uiterst tot extreem-links welkom: ‘Jullie zijn allemaal welkom in de kerk van “links van Labour”‘. Hij noemt zichzelf ‘gematigd’ en weet nog niet in welke kieskringen de partij zal kandideren. Maar kandideren zal ze, de partij is méér dan een drukkingsgroep.

Ukip

De rechtse EU-sceptische partij UKIP mag dan wel scoren in lagere en arbeidersklassen en constant met de media-aandacht gaan lopen, Unity Left rekent er toch vooral op dat de partij van Nigel Farage vooral de Conservatives pijn zal doen. Labour moet op zijn beurt zijn linkerflank in de gaten houden, de komende maanden. ‘Because Left Unity is on the move,’ klinkt het strijdbaar. Uiteindelijk doel, zo stelde Shaheen bij de stichting, is het kompas van Labour terug op links te krijgen. Wait and see.

Salman Shaheen

Linkse radicalen in opmars in VK