Fractieleider Vandenbroucke stelde in de krant De Zondag dat er sp.a-taboes moeten sneuvelen zoals dat op het rekeningrijden. Verder wil hij de multiculturele knoop van de sp.a ontward zien. Daarbij gaat Vandenbroucke voluit voor de ‘lijn Kherbache’ die in Antwerpen het hoofddoekenverbod wil afgeschaft zien. Diversiteit omarmen luidt het nieuwe devies. En nog: ‘Ik ben niet akkoord met het kille en steriele neutraliteitspleidooi dat sommigen aanhangen.’

Dat de sp.a weer een identiteit wil uitbouwen, lijkt een goede zaak voor de democratie. Maar of de sp.a door ‘diversiteit te omarmen’ – lees: meer speelruimte te geven aan een militante islam – zichzelf en de samenleving een dienst bewijst, is een andere kwestie.

Indien ze de sp.a terug relevant willen maken, raad ik Vandenbroucke en voorzitter John Crombrez aan om het nieuwe boek van de Brusselse komiek Sam Touzani te lezen: Je pense, donc je dis: la liberté d’expression à l’usage des jeunes. Dit is een verbazend dapper en relevant boek, zoals er in Vlaanderen nog geen is verschenen. Een vrijzinnige, republikeinse en progressieve moslim die met heldere argumenten allochtone gemeenschappen oproept om zich niet te laten meeslepen door het fascisme van de politieke islam.

Met medeauteur Nadia Geerts, durft Touzani zonder omwegen te stellen dat de hoofddoek veel meer te maken heeft met een wereldwijde politieke strategie van moslimfundamentalisten dan met de koran. Over de ‘cultus van de verdraagzaamheid’ schrijft hij het volgende:

‘D’un côté, on revendique en son nom (verdraagzaamheid, red.)les pires des archaïsmes et on tolère, sous prétexte qu’il faut être ouvert envers les autres cultures et religions. Les tenants du relativisme culturel veulent ainsi nous pousser au nom de la tolérance, à accepter sans broncher les pratiques les plus intolérantes : le voile à l’école, la non-mixité, l’inégalité entre les hommes et les femmes, le rejet des homosexuels… Cette intolérance excessive remet en cause le principe d’égalité, met en péril le vivre ensemble et augmente le repli communautaire.’
[‘Langs de ene kant, eist met in zijn naam (verdraagzaamheid, red.) de slechtse archaïsmen op, en is men tolerant, onder het voorwendsel open te moeten zijn tegenover andere culturen en religies. De verdedigers van het cultureel relativisme willen ons ook in naam van de tolerantie dwingen om zonder aarzelen de meest intolerante praktijken te aanvaarden: de sluier op school, de scheding van geslachten, de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen, de afwijzing van homoseksuelen … De excessieve onverdraagzaamheid stelt het gelijkheidsprincipe in vraag, brengt het samenleven in gevaar en versterkt het terugplooien op de eigen gemeenschap.’]

De stem van deze komiek met Berber achtergrond vertolkt veel meer de wortels van het sociaaldemocratisch gedachtengoed dan die van Vandenbroucke. Indien de sp.a niet kiest voor het ondersteunen van humanistische stemmen in de allochtone gemeenschap maar voor de conservatieve mainstream, dan zal die partij afkalven tot het syndicaat van een religieuze onderklasse en steeds meer gegijzeld worden door reactionaire stromingen. De terughoudendheid van Vandenbroucke in De Zondag bij het voorstel van minister Weyts (N-VA) tegen het onverdoofd slachten, is veelzeggend.

Hopelijk toont die nieuwe sp.a evenveel moed als de Brusselse komiek Sam Touzani en vindt de sp.a weer aansluiting met zijn rebelse en vrijzinnige roots. Wie zijn wortels negeert, is geen duurzame toekomst beschoren en kan beter de eer aan zichzelf houden.

Misschien is dat laatste nog de beste piste om de sociaaldemocratie te laten herleven. Het opdoeken van de door interne spagaten verscheurde en kapot geregeerde sp.a, net zoals ooit de Volksunie werd opgedoekt. In een mum van tijd zal het gat dat de sp.a achterlaat, worden opgevuld door nieuwe sociaaldemocratische partijen. Die kunnen zich dan vormen rond duidelijke uitgangspunten, zonder de versmachtende erfenis van vele jaren kortetermijnbeleid en individuele carrièreplanning. Sam Touzani zal ongetwijfeld met plezier zijn befaamde onemanshow ‘Allah Super Star’ op het congres van die nieuwe sociaaldemocratische partij opvoeren.

Je pense donc je dis. Uitgeverij Renaissance du Livre (2015), 12,90 euro. Te koop bij Filigranes of via webshop Renaissance du Livre

Interview met de auteurs: http://www.brusselnieuws.be/nl/nieuws/de-hoofddoek-een-politiek-symbool-geen-religieus

Chris Ceustermans is auteur en observator van het stedelijk leven in Antwerpen en Brussel. In 2014 verscheen bij WPG-Manteau zijn roman ‘De Boekhandelaar’. In september 2015 verschijnt zijn roman: Koude Oorlogsdromen. http://deboekhandelaar.com/

Sam Touzani

De moedige Berber komiek en de bange, blanke sp.a-leider