De voorbije dagen werd een wellicht definitieve stap gezet op weg naar een nieuwe Spaanse regering én volledige amnestie voor alle Catalaanse independentistas. Dat gebeurde uitgerekend in het Europees Parlement in Brussel. Eerder werd de gewezen Catalaanse regeringsleider Carles Puigdemont daar door een weldenkende meerderheid van het EP uitgespuwd en van zijn parlementaire onschendbaarheid beroofd.

Wat tot voor enkele dagen ondenkbaar was, lijkt nu toch in een definitieve stroomversnelling te belanden: in ruil voor volledige amnestie toont Carles Puigdemont zich bereid steun te verlenen aan een nieuwe linkse Spaanse regering onder premier Pedro Sánchez. Eerder al bereikte de uittredende premier een politiek akkoord met de uiterst linkse alliantie Sumar, maar daarmee beschikt hij nog niet over voldoende zetels voor een meerderheid. Daarvoor had hij, naast de stemmen van enkele andere regionalistische partijen, ook absoluut de steun nodig van de Catalaanse onafhankelijkheidspartij Junts van Carles Puigdemont.

Die verblijft al sinds 2017 in ballingschap in ons land, en hij lijkt er nu in geslaagd zijn vel bijzonder duur te verkopen. Enkel in ruil voor volledige amnestie voor alle betrokkenen bij het onafhankelijkheidsreferendum van 2017 én een nieuw referendum wil hij de nieuwe linkse regering in het zadel helpen.Dat nieuwe referendum zal er haast zeker niet komen, maar afgelopen weekeind zette Pedro Sánchez de deur plots wél open voor volledige amnestie. Tot grote woede van de Spaanse rechterzijde en het traditioneel bijzonder conservatieve en Spaans-nationalistische gerechtelijke apparaat in Madrid.

Moord en brand

De gezaghebbende Spaanse krant El País pakte dinsdag als eerste uit met het nieuws. Santos Cerdán, de nummer drie van de Spaanse socialistische partij, was maandag naar Brussel gevlogen om daar met Carles Puigdemont de onderhandelingen in een definitieve plooi te leggen. Een pikant detail daarbij, dat tot grote verontwaardiging leidde in Spanje: beide heren ontmoetten elkaar in een salon in het Europees Parlement. Daar hing ook een grote foto van een aantal Catalanen die een urne in veiligheid brengen met daarin de stembiletten van het in Spaanse ogen ‘illegale’ referendum van oktober 2017.

Dubbele ironie: deze foto werd begin oktober op vraag van het Europees Parlement zelf geweerd uit een tentoonstelling die de partij van Puigdemont in het gebouw van het EP had opgezet. In Spanje schreeuwt een flink deel van de media nu moord en brand. Door samen met Puigdemont onder die foto te poseren, zou de de socialistische partij PSOE ook het Catalaanse referendum legitimeren.

Zoete wraak

Pikant detail: nadat de EU jarenlang had geweigerd om het buitensporige geweld van de Spaanse politie tegen de Catalanen te veroordelen, besliste het Europees Parlement in 2021 ook om de parlementaire onschendbaarheid van onder meer Puigdemont als Europees Parlementslid op te heffen. Dat gebeurde toen onder zware druk van onder meer de Spaanse conservatieve en socialistische europarlementsleden. De wraak van de Catalaanse nationalisten op het Spaanse én Europese Europese politieke establishment zal vandaag dan ook bijzonder zoet smaken.

Uittredend premier Sánchez stuurde maandag alvast een brief naar alle alle leden van zijn socialistische partij. Daarin verdedigde hij de bocht van 180 graden om nu toch een amnestiewet voor te leggen aan het Spaanse parlement. Dit is volgens hem de enige ‘juiste weg’, in het belang van Spanje en van de verstandhouding onder alle Spanjaarden. De socialistische militanten krijgen nu tot dit weekeind tijd om zich over het regeerakkoord – mét de omstreden amnestie-maatregel – uit te spreken. Volgens El País hoopt Sánchez de nieuwe regering al tegen medio november te kunnen voorstellen. Zodra de amnestiewet volledig goedgekeurd is, zou Puigdemont dan ook kunnen terugkeren naar Catalonië.

Santos Cerdán

Hoe Puigdemont het Europese politieke establishment een neus zet