De verkiezingsoverwinning van Forum voor Democratie (FvD) lokte een lawine aan negatieve publiciteit uit in de Nederlandse media. Die zwol verder aan toen de partij een meldpunt opende voor linkse indoctrinatie in het onderwijs.

FvD werd vorige maand bij de statenverkiezingen in Nederland de grootste van de kleintjes met bijna 15 procent van de stemmen, ‘De fascisten zijn onder ons’ schreeuwde een columnist van De Volkskrant. Een docent van de Universiteit Utrecht vroeg op Twitter ‘Volkert waar ben je?‘, hetgeen hem een voorwaardelijk strafontslag opleverde. De negatieve uitingen riepen herinneringen op aan het klimaat dat leidde tot de moord op Pim Fortuyn in 2002 door de eco-activist Volkert van der Graaf.

Geschiedenisboeken en hoon

In een veelgebruikt geschiedenisboek in het voortgezet onderwijs worden in het kader van de moord op Pim Fortuyn naam en achtergrond van Volkert helemaal niet genoemd. Fortuyn werd vermoord omdat zijn ideeën te veel weerstand opriepen: ‘Door zijn scherpe opvattingen maakte Fortuyn veel tegenstanders. Dat werd hem uiteindelijk noodlottig.’ Niet Volkert was dus de extremist, maar Fortuyn.

In een ander boek wordt gevraagd om de volgende argumentatie te ontleden: ‘Rutte onderhield een goede band met Merkel. Ook heeft hij het gevaar Wilders onder controle weten te houden. Hij heeft het als leider van het land dus helemaal niet zo slecht gedaan.’ Op sociale media meldden leerlingen en studenten dat zij werden gehoond om hun keuze voor Forum voor Democratie. Niet in de laatste plaats door hun docenten. Niet alleen FvD-aanhangers stoorden zich hieraan overigens. Ook wie PVV of VVD stemt, kan vaak op stevige kritiek rekenen.

Meldpunt

De vele meldingen vormden aanleiding voor de Schiedamse gymnasiast Mats Nelisse om al voor de statenverkiezingen een Instagramaccount te beginnen waar leerlingen voorbeelden van linkse indoctrinatie in het onderwijs kunnen delen. Het account werd al snel geblokkeerd. Na de statenverkiezingen kwam FvD met een meldpunt linkse indoctrinatie. Dat is bedoeld om het wetenschappelijk instituut van de partij er een inventarisatie van te laten maken. Vorig jaar begon prominent FvD-lid Yernaz Ramautarsing al op Facebook een pagina Linkse-indoctrinatie-op-mijn-universiteit, waarop diverse meldingen binnen kwamen.

De oprichting van het meldpunt door FvD lokte vanzelfsprekend allerlei (moreel verontwaardigde) tegenreacties uit. In het verleden bleven die achterwege als de SP of een andere linkse partij het zoveelste meldpunt inrichtten (wie op Google de zoektermen ‘SP’ en ‘meldpunt’ intikt krijgt een lange lijst met uiteenlopende meldpunten voorgeschoteld). Blijkbaar maakt het uit wie er een meldpunt begint.

Docenten beschermen?

Kritiek was er omdat de privacy van leraren werd aangetast als allerlei filmpjes over hun vermeende links ingekleurde lessen werden verspreid. Ook zou de klas niet langer een veilige omgeving zijn. Filmpjes uploaden was nu net niet de bedoeling van FvD, dat uit was op lesmateriaal.

De filmpjes die recent circuleerden op het web waren die van een schoolklas in Lochem waar een bijna gepensioneerde leerkracht in de val werd gelokt met het invoeren van een zoekterm die pornografische afbeeldingen deed verschijnen op het digibord. Of van de conciërge die iets te hardhandig een scholier met een ‘migratie-achtergrond’ tot de orde riep. Ook werd een docent in Hoofddorp zonder concreet bewijs langdurig geschorst, omdat hij volgens bepaalde leerlingen de profeet Mohammed zou hebben beledigd. In al deze gevallen werd de leerkracht niet in bescherming genomen.

Schitteren door afwezigheid

Dat gebeurde vorig jaar wel op een school in Groenlo, waar een leerling uit de school klapte dat zijn leraar bij een examenopdracht Thierry Baudet framede als een racistische vertegenwoordiger van extreem-rechts. Het leidde ertoe dat de directie van de school een discussie organiseerde, waarvoor Baudet werd uitgenodigd. Leerlingen waren daarbij, afgezien van een kleine vertegenwoordiging, niet welkom.

De desbetreffende docent schitterde door afwezigheid. Baudet kwam evenwel graag en liet de discussie tegen de zin van de schooldirectie filmen en online zetten. Het resulteerde in een filmpje met alle kenmerkende stereotype reacties die het optreden van Baudet uitlokt. Te meer daar hij als opposant tegenover zich Paul Rosenmöller vond. Een man met niet bepaald een brandschoon verleden.

Linkse indoctrinatie?

Klopt het nu dat er sprake is van grootschalige linkse indoctrinatie in het Nederlandse onderwijs? De nodige voorbeelden en meldingen zijn naar buiten gekomen. De meldpunten zelf hebben nog geen verslag gedaan van hun bevindingen. Feit is wel dat de meeste leraren stemmen op linkse partijen, blijkt keer op keer bij verkiezingen.

Ook in 2006 speelde de discussie rond linkse indoctrinatie. Dat was toen voor de VVD aanleiding om een meldpunt in te richten. Dezelfde VVD die het meldpunt van FvD bij monde van een Kamerlid nu ‘walgelijk’ noemde. Een inventarisatie in het blad HP/De Tijd leverde dertien jaar geleden een rijke oogst op. Ook toen werd al melding gemaakt van de hiervoor geciteerde passages over de moord op Fortuyn. Wat ook als bewijs mag gelden, is dat er in de hele periode vanaf 2006 nooit een voorbeeld van rechtse indoctrinatie is opgedoken.

Vooringenomen open brief

De schijn van vooringenomenheid wordt ook niet weggenomen door het optreden van de beroepsgroep zelf. Meer dan 1500 hoogleraren en (vooral) andere universiteitsmedewerkers maakten zich in een open brief zorgen over de toekomst van de academische vrijheid na de verkiezingszege van FvD. Het lijkt er sterk op dat de eerste zorg meer een dekmantel is voor de tweede. Van alle hoogleraren in Nederland tekende uiteindelijk bijna 97 procent niet, zoals iemand opmerkte op Twitter. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat er consensus bestaat over het afwijzen van de inhoud van de open brief.

In een analyse voor de website Opiniez komen we meer te weten over de achtergronden van de ondertekenaars. Het gaat vooral om vrouwen, die werkzaam zijn op het terrein van de geesteswetenschappen. De universiteiten van Utrecht en Maastricht en de Open Universiteit zijn oververtegenwoordigd; de technische universiteiten grotendeels afwezig.

Opmerkelijk in de lijst met ondertekenaars van de open brief is de overlap met de ondertekenaars van een petitie die vorig jaar opriep om de Canadese professor Jordan Peterson niet alleen het podium te geven op een bijeenkomst bij de Universiteit van Amsterdam (UvA). De bijeenkomst zou alleen mogen doorgaan als er iemand ruimte werd gegund om Peterson tegen te spreken. Hoogleraar gender en seksualiteit Sarah Bracke van de UvA (voorheen VU Brussel) ondertekende zowel de open brief als de petitie tegen Peterson. Zij spreekt in dagblad Trouw na de verkiezingszege van FvD over ‘hernieuwde populariteit van fascistische denkbeelden en acties, zoals zo’n kliklijn.’

Cliteur ‘deplatformen’

En dan was er in het kader van het bedreigen van de academische vrijheid nog een poging om de voorzitter van het wetenschappelijk instituut van FvD te ‘deplatformen’ bij een bijeenkomst georganiseerd door de Rijksuniversiteit Groningen (RUG). De Leidse hoogleraar Cliteur was niet welkom tijdens de Nacht van de Filosofie volgens een aantal Groningse filosofen.

Gelukkig schaarde het bestuur van de universiteit zich snel achter Cliteur en kon hij het woord voeren. Dat ging helaas niet meer zonder persoonlijke beveiliging. Het verhindert de RUG niet om deze zomer het lustrum te vieren met als overkoepelend thema ‘All inclusive’. Opmerkelijk in de hele opsomming aan mogelijke diversiteitsuitingen op de website van de universiteit is dat “verschil van mening” er niet bij staat. Gezien het voorgaande rijst het vermoeden dat dit bewust is.

Sarah Bracke

Linkse indoctrinatie in het Nederlandse onderwijs