Elk jaar De Dag van de Antifascistische Strijd (Dan antifašističke borbe), in Kroatië een nationale feestdag, ter herinnering aan de oprichting van de het ‘Eerste Partizanen Detachement’ (Prvi sisački partizanski odred) op 22 juni 1941. Dit zou ‘de eerste antifascistische gewapende eenheid in Kroatië en Europa’ zijn geweest.

Moet je natuurlijk niet geloven. Die dag verklaarden Duitsland, Italië en Roemenië de oorlog aan de Sovjet-Unie en daar wrong het schoentje. Deze ‘eerste’ verzetsgroep was een zuiver communistisch initiatief: voordien hadden ze geen reden gezien om in het verzet te gaan, zelfs niet toen de Wehrmacht op 10 april 1941 de Kroatische hoofdstad Zagreb bezette. Tussen nazi-Duitsland en de Sovjet-Unie liep immers het Molotov-Ribbentroppact uit 1939.

2008 Overlijden in Brussel van André Belmans (92), notaris, voorzitter van de werkgroep E Diversitate Unitas en uitgever van het tijdschrift De Federalist. Vurige verdediger van een provinciale decentralisatie en dito federalisme als tegenhanger van het drieledige federalisme op zijn Belgisch. André Belmans pleitte eveneens voor de verdere uitbouw van Benelux als stabiliserende factor in een Europese Gemeenschap die volgens hem toeliet ‘dat Fransen en Duitsers, een eeuwenoude politiek voortzettend, deze onafgewerkte constructie misbruikten om samen de touwtjes in handen te nemen’.

2006 In de dierentuin van Queensland Australië overlijdt Harriet, een schildpad van 176 jaar. Ze werd in 1835 meegenomen van de Galagaposeilanden tijdens de expeditie van Charles Darwin.

Checkpoint Charlie in 1961.

1990 In Berlijn wordt na 29 jaar de grenspost Checkpoint Charlie opgeheven.

1988 Overlijden in Duffel (Antwerpen) van Ludo Sels (71), tuinbouwondernemer en Vlaams-nationaal politicus. Tijdens zijn studies is hij actief in het Algemeen Katholiek Vlaams Studentenverbond (AKVS). Nadien was hij een bijzonder actief lid van het Boerenfront, waarvan hij later algemeen secretaris wordt. Vanuit deze beroepsvereniging voert hij in 1954 de Kamerlijst van de Christelijke Vlaamse Volksunie in Turnhout aan. In december 1954 is hij een van de medestichters van de Volksunie (VU). Van 1968 tot 1978 zetelt hij in de Kamer. Hij verdedigde er vooral de belangen van de Vlaamse land- en tuinbouwers. Van 1970 tot 1984 is hij voor de Volksunie ook gemeenteraadslid in Duffel. Ludo Sels was een getalenteerd redenaar en vasthoudend organisator, met een verdiende reputatie van rechtlijnigheid.

1976 De NV De Standaard, uitgever van de kranten De Standaard, Het Nieuwsblad, De Gentenaar, De Landwacht en Het Handelsblad, wordt failliet verklaard. De Standaard wordt later gered door een groep rond André Leysen.

1941 De Duitse legers (150 divisies) beginnen Operatie Barbarossa en vallen Rusland binnen. Ook Italië en Roemenië verklaren de oorlog aan de Sovjet-Unie. Precies één jaar na de ondertekening van de Franse capitulatie, op 22 juni 1941, hoopt Hitler nu ook de Sovjet-Unie op de knieën te krijgen. Het zal zijn ondergang worden. Net zoals 22 juni 1812 de neergang van Napoleon inluidde: die dag begon hij zijn oorlog tegen Rusland. En op 22 juni 1815 deed hij voor de tweede keer troonsafstand, dit keer definitief. Je zou er bijgelovig van worden…

1940 Frankrijk tekent een wapenstilstand met Duitsland, in dezelfde spoorwegwagon waarin in 1918 de Duitsers hun overgave tekenden en op exact dezelfde plaats in het bos van Compiègne, ten noorden van Parijs.

Ann Petersen (1927-2003)

1927 Geboorte in Wuustwezel (Antwerpen) van Ann Petersen, Vlaams actrice. Zij begon haar loopbaan in 1960 bij het Nederlands Kamertoneel. Ze speelde onder meer in de films Mira (1971), Home Sweet Home (1973), Vrijdag (1980), Hector (1987), Het sacrament (1989), Koko Flanel (1990), Ramona (1991), Manneken Pis (1995) en Pauline & Paulette (2001), een film die 17 internationale prijzen in de wacht sleepte. Zij speelde in vele series op de Vlaamse openbare omroep, de BRT (thans VRT). Ook in Nederland speelde Petersen in diverse televisieseries. Ze was dertig jaar lang verbonden aan de Koninklijke Vlaamse Schouwburg. Ze overlijdt in 2003 op de leeftijd van 73.

1894 Geboorte in Gent van Hendrik Tanrez, socialist en Vlaams-nationalist. Hij komt uit een Franstalige familie, maar toont al jong veel belangstelling voor de Vlaamse Beweging. Tanrez behoort tot de groep vrijzinnige jongeren met uiterst-linkse ideeën, waarvan er nogal wat in het activisme stappen. Na 1914 wordt Tanrez activist, voorzitter van de Brusselse afdeling van de Groeningerwacht, en vast medewerker van de Gazet van Brussel. In 1917 schrijft hij onder het pseudoniem Zentra (anagram van Tanrez) zijn eerste brochure Aan den IJzer, waarin hij de taalwantoestanden aan het IJzerfront aanklaagt.

Tanrez ziet het activisme als een revolutionaire beweging. Hij is betrokken bij het socialistische weekblad De Vlam en wordt secretaris van de Centrale voor Socialistische Demokratische Aktie. Na de Eerste Wereldoorlog geeft Tanrez talrijke brochures uit, waaronder de Nieuwe catechismus voor de Vlaamse nationalist (1925). Hij neemt het initiatief voor het maandblad Brussel, orgaan van het Vlaams Verbond voor Brussel en wordt redacteur van het dagblad De Schelde (1919-1936), daarna van De Dag, waarin hij de parlementaire rubriek verzorgt. In 1940 stapt hij in de collaboratie. Dat tot 1943. Hij wordt dan redactiesecretaris van Het Laatste Nieuws.

Na de Tweede Wereldoorlog wordt Tanrez veroordeeld tot vijf jaar hechtenis, een miljoen frank schadevergoeding en het verbod tot publiceren. Na zijn invrijheidstelling in 1948 leeft hij in relatieve armoede, maar blijft Vlaams-nationalist en schrijft nog vele artikelen voor onder meer Opstanding, Het Pennoen en Dietsland-Europa. In zijn brochure De hel ontketend klaagt hij de Belgische repressie aan. Bij de eerste Vlaams-nationale partijvorming na 1945, de Vlaamse Concentratie, tekent hij weer present als hoofdredacteur van het partijblad Vlaanderen. Hij overlijdt op 13 november 1963.

1890 Om de slag van Waterloo en de ultieme nederlaag van Napoleon te vieren organiseren jonge Vlaamsgezinde Brusselaars, samen met enkele Engelsen en Duitsers, een optocht naar de plaats van het slagveld. Fransgezinde tegenbetogers duiken op met de kreten ’A bas les faux Belges’ en ‘Vive la France’.

De jonge Saskia van Uyleburgh (1612-1642)

1815 Napoleon Bonaparte (1769-1821) wordt voor de tweede – en laatste – keer afgezet, na zijn nederlaag in de Slag bij Waterloo. De Britten verbannen hem naar het eiland Sint-Helena, waar hij zes jaar later sterft.

1812 Napoleon verklaart de oorlog aan Rusland.

1634 Rembrandt van Rijn trouwt met de Friese Saskia van Uylenburgh (1612-1642). Ze staat model voor een aantal van zijn belangrijkste werken. Het paar krijgt vier kinderen, van wie er drie kort na de geboorte overlijden. Rembrandt trouwt nooit opnieuw. Saskia ligt in de Oude Kerk van Amsterdam begraven. Elk jaar op 9 maart om precies acht over half negen in de ochtend valt de zon op het graf en wordt in de kerk een ontbijtbijeenkomst gehouden met muziek en een korte lezing. Waarom op 9 maart? Als iemand het weet hou ik mij aanbevolen.

Saskia van Uylenburgh

22 juni. Historische dag: Napoleons favoriete datum om te verliezen.