We zouden beter luisteren naar de experts van het Studiecentrum voor Kernenergie in Mol dan naar het gestook van groene ministers en hun militanten. Kerncentrales zijn een waardevolle bijdrage voor voldoende energie in de volgende jaren en een wal tegen het pokerspel met gas en olie van Poetin.

De vrees voor een kernongeval leeft en wordt gemanipuleerd. Wie minister Tinne Van der Straeten hoort over de Belgische scheurtjescentrales begrijpt dat zij er niet van slaapt en deze incidenten zeer geschikt vindt voor het prediken van groen extremisme. De situatie bij Zaporijia waar Russen de grootste kerncentrale van Europa misbruiken als schild en de Oekraïense werknemers gijzelen en treiteren is zenuwslopend maar ook niet meer dan dat. Een overzicht van de reeds gebeurde kernongevallen leert, voor wie rationeel blijft en niet hysterisch is, dat strenge veiligheidsmaatregelen moeten, maar evenzeer dat de weerslag op korte en middellange termijn (er is nog geen lange termijn van kernenergie) van deze rampen verwerkbaar is.

Three Mile Island en Tsjernobyl

De eerste grote kernramp was Three Mile Island in de VS in 1979. Een koelsysteem werd nukkig waardoor de kern van Unit 2 deels begon te smelten en de reactor vernietigd werd. Niemand werd gekwetst maar de vrees voor groter onheil, opgekrikt door de internationale pers, en de film ‘The China Syndrom’ met Michael Douglas en Jane Fonda. De film over een smeltende reactor, die in de bioscopen liep tijdens de problemen van Three Mile Island, dikte het ongemak aan. Zeven jaar later was het prijs met Unit 4 van Tsjernobyl. Stoom en ontploffingen bliezen het dak van de reactor en een grote hoeveelheid radioactief materiaal vloog naar buiten. Dertig medewerkers van de centrale en brandweerlieden stierven en circa 300.000 mensen werden definitief geëvacueerd.

Serhii Plokhy publiceerde zopas ‘Atoms and Ashes: From Bikini tot Fukushima’ waarin hij de getuigenissen verzamelt die volgden op Three Mile Island, Tsjernobyl en Fukushima. In Fukushima (2011) zijn er geen doden onmiddellijk gekoppeld aan de smelting van drie kernen van de centrale. Wel werden er meteen 110.000 mensen verhuisd en 49.000 lui volgden vrijwillig.

Weinig reden tot evacuatie

Philip Thomas bespreekt het boek in het nieuwe nummer van het Britse literaire maandblad Literary Review. De keuze van Thomas als recensent is uitmuntend want hij leidde in Groot-Brittannië, een jaar na Fukushima, een team van universitaire experten, over de vraag: hoe kan men het best reageren op een zwaar kernongeval?

Philip Thomas: ‘Terwijl wij meer en meer gegevens bestudeerden over Tsjernobyl en Fukushima begrepen wij dat er geen scherp en klaar antwoord is. Wij waren verbaasd te ontdekken dat er bijna nooit een serieuze reden is om mensen definitief na een zware kernramp uit de besmette zone te halen.’

Levensverwachting

Het team van Thomas gebruikte de ‘judgment-value’-methode die een balans zoekt tussen de kost voor de veiligheid en de winst in levensverwachting die daaruit volgt. Fukushima en Tsjernobyl werden op die manier geëvalueerd. Blijkt dat er veel te veel omwonenden in Tsjernobyl geëvacueerd zijn, en in Fukushima was het fout om daar bewoners te verdrijven, zeker geen 100.000 en meer.

Thomas: ‘De boodschap van ons onderzoek luidt: blijf kalm en doe verder. Deze conclusie wordt bevestigd door twee andere teams met eigen onderzoeksmethodes. Zij die op de plek van het onheil blijven (in situ) verliezen mogelijk enkele levensmaanden en hebben een lichtjes groter risico op kanker dan zij die vertrekken. De algemene invloed van het ter plaatse blijven voor de gezondheid is niet groter dan dat van hen die wonen in een vervuilde grootstad als Londen.’ Concreet vond de commissie Thomas dat bij hen die moesten vertrekken met de tweede golf (220.000 mensen) de 900 meest bestraalden slechts drie maanden levenstijd zouden verloren hebben door te blijven. Londenaars verliezen door de stadspollutie op dit moment 4,5 maanden aan levensverwachting.

Kernwapens

Voor auteur Serhii Plokhy zijn nucleaire energie en kernwapennijverheid twee zijden van dezelfde munt. De ‘atomen voor de vrede’ zouden slechts een onderdeel zijn van de productie van atoomwapens. Philip Thomas: ‘Die visie botst met wat ik ervaarde tijdens de zestien jaar dat ik werkte in de Britse burgerlijke nucleaire sector.’ Hij was onder meer betrokken bij de ontmanteling van de kerncentrale in Windscale en nooit was er in de 16 jaar enig contact met iets of iemand die betrokken was bij de productie van kernwapens.’

‘Toeval of niet, Plokhy doet het voorkomen alsof er nog nooit iemand een kerncentrale uit de energieketen heeft gehaald, wat niet klopt. De zogenaamde ‘decommissioning’ van Windscale was klaar meer dan 10 jaar geleden en de Britse Nuclear Decommissioning Authority heeft een programma opgesteld voor de afbouw van elke kerncentrale aan het einde van haar productietijd.’

Industriële pollutie

Philip Thomas: ‘Waar Sergii Plokhy de kernenergie van nature onveilig noemt, en dus wil dat de nucleaire centrales dicht moeten, zelfs als die bijdragen om de opwarming van de aarde te beteugelen, volg ik hem niet, evenmin waar hij zegt dat het eigen is aan kerncentrales om ongevallen te veroorzaken. Daar is geen bewijs voor. Als onze bevindingen van 2017 kloppen dat voor de omwonenden van een kerncentrale een massaal incident niet slechter is dan de schade van de industriële pollutie die velen van ons dagelijks trotseren, zou het dan niet verstandig zijn om onze kijk op de nucleaire energie bij te sturen?’

Sergii Plokhy

Kernenergie onschuldiger dan groenen willen doen geloven