Zou het waar zijn dat alleen ‘rechts’ zich afwijzend opstelt tegenover het VN-Migratiepact van Marrakesh? Voor wie dat denkt, is er nog het digitaal na te lezen interview dat het maandblad Cicero afgenomen heeft van Sevim Dagdelen, lid van de Duitse Bondsdag voor de links-radicale ‘Die Linke’ en plaatsvervangende fractievoorzitster van die partij. Die Linke is niet zomaar een splinterpartijtje. Bij de Bondsdagverkiezingen van september 2017 behaalde ze 9,2%.

Globale ongelijkheid

De Duits-Turkse politica is het enige lid van het Duitse federale parlement dat bij de Verenigde Naties (VN) in New York aan de hoorzittingen over het pact heeft deelgenomen. Ze bekritiseert bijvoorbeeld die passages in het pact waar migratie ‘bron van welstand, innovatie en duurzame ontwikkeling’ wordt genoemd. Dat klopt niet, zegt Dagdelen, want migratie is ‘de uiting van globale ongelijkheid, een gevolg van onderscheiden ontwikkelingen en de kloof tussen arm en rijk’. Het pact gaat volgens haar niet in op de kritiek van Afrikaanse landen die willen dat de oorzaken van migratie worden bestreden, bijvoorbeeld door investeringen (iets waar ook de progressieve Britse ontwikkelingseconoom Paul Collier, zoals beschreven in Doorbraak voor pleit).

Brain drain

Wat maakt mensen tot migranten? Voor Dagdelen lijdt het geen twijfel dat wapenexporten naar en vrijhandelsakkoorden met de landen ten zuiden van de Sahara tot de vluchtoorzaken horen. De linkse politica verwijst ook naar haar collega Sahra Wagenknecht, co-fractievoorzitter van Die Linke in de Bondsdag, die de brain drain, het wegtrekken van vaklui, uit die landen aanklaagt. Het is het gebrek aan toekomstperspectieven — ook in de hand gewerkt door corrupte regimes — dat ‘jonge, goed opgeleide mensen’ (aldus Dagdelen) doet weggaan. Wagenknecht heeft er vanaf het begin van de vluchtelingencrisis in september 2005 altijd al op gewezen dat de migratie ‘soziale Verwerfungen’ (storingen of scheeftrekkingen op sociaal gebied) tot gevolg heeft voor zowel de landen van herkomst als die van bestemming.

Inderdaad, de eerste verliezen de mensen die een steentje tot hun eigen ontwikkeling zouden kunnen bijdragen, de laatste worden opgezadeld met — in het ‘beste’ geval — goedkope arbeidskrachten, maar meestal met wat Karl Marx en Friedrich Engels ‘Lumpenproletariat’ zouden hebben genoemd, mensen zonder enig klassenbewustzijn en zonder enige toekomst. Dagdelen zegt het onomwonden: ‘Das erste Opfer sind die Migranten selber.’ (Het eerste slachtoffer zijn de migranten zelf).

‘Weiter so’?

Als kind van Turkse gastarbeiders begrijpt Dagdelen al te goed welke sociale en culturele implicaties migratie heeft voor de landen in kwestie en voor de mensen zelf. In plaats van ook in de Duitse maatschappij een grondig debat te voeren over het Pact van Marrakesh zet de Bondsregering tot grote spijt van Dagdelen in op een politiek van ‘Weiter so!’ (gewoon verder doen) — het verwondert niet dat bondskanselier Angela Merkel het pact verdedigt — ‘in plaats van de oorzaken van migratie en vlucht eindelijk werkzaam te bestrijden’.

Natiestaat

Sevim Dagdelen heeft een visie. Die is links-radicaal, inderdaad, en de politica is ook consequent in haar kritiek op de kapitalistisch aangedreven globalisering die culturen en samenlevingen ontwricht. Ze gaat nog niet zover om te zeggen dat de adepten van de globalisering eigenlijk de deemstering van de natiestaat nastreven. Dat zou haar in hetzelfde verdomhoekje brengen als ‘nationalisten’ voor wie Merkel in haar rede voor de Bondsdag op 21 november meende te moeten waarschuwen. Dat is trouwens een kritiek die Wagenknecht ook vanuit de eigen partij te slikken krijgt, namelijk dat ze omwille van haar bekommernis voor de gewone Duitse man en vrouw naar rechts aan het opschuiven is. Voor het overige legt Dagdelen vaak moed aan de dag. Zo keurde ze op 2 juni 2016 net zoals groene parlementsleden van Turkse afkomst als een Cem Özdemir de resolutie van de Bondsdag over ‘Erinnerung und Gedenken an den Völkermord an den Armeniern und anderen christlichen Minderheiten in den Jahren 1915 und 1916’ goed. Voor druk en bedreiging vanuit Ankara zwichtte ze niet.

Sevim Dagdelen

Linkse kritiek op Marrakesh