De oorlog van Israël tegen Gaza heeft gevolgen voor heel wat landen in het Midden-Oosten. De Iraakse regering vraagt aan de Verenigde Staten om hun troepen uit het land te verwijderen.

We gaan even terug in de tijd: in 2003 vielen de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk, onder luid applaus van Israël, Irak binnen om het regime van Saddam Hoessein (1937-2006) omver te werpen. Saddam en zijn kliek waren soennitische moslims, die regeerden in een land met een sjiitische meerderheid. Door Saddam te verdrijven kwamen de sjiieten aan de macht in Irak, kreeg het sjiitische Iran meer invloed in het land, en ontstond de zogenaamde sjiitische as Iran, Irak, Syrië en Libanon.

Sjiieten

Niet alle sjiieten in Irak zijn pro-Iran. Zo is de sjiitische beweging van de omstreden Moeqtada al Sadr tegen de bemoeienissen van Iran in Irak, maar ook tegen de 2.500 Amerikaanse soldaten die er nog aanwezig zijn (in 2007 waren er dat nog 170.000). Iran kan wel rekenen op de steun van verschillende andere gewapende milities in Mesopotamië, zoals Irak ook soms wordt genoemd.

Door de recente oorlog van Israël in Gaza voeren pro-Iraanse sjiitische milities in Irak vele aanvallen uit tegen Amerikaanse doelwitten, omdat het de Verenigde Staten zijn die Israël steunen. Sjiitische milities zijn ook nog niet vergeten dat de Verenigde Staten in 2020 Qassem Soleimani vermoordden in de buurt van de luchthaven van Bagdad. Soleimani was verantwoordelijk voor de buitenlandse militaire operaties van Iran.

Eerste minister

De Iraakse eerste minister Shiaa al Soedani (een sjiiet, de president is een Koerd, en de voorzitter van het parlement een soenni) vraagt nu aan de Verenigde Staten om hun troepen terug te trekken uit Irak. Hij vreest dat Irak het slagveld dreigt te worden van de strijd tussen Amerikanen en radicale sjiitische milities. De Iraakse staat en het Iraakse leger presteren immers heel zwak, het zijn diverse gewapende milities die de echte macht uitoefenen. De eerste minister kan daar niet naast kijken.

Hij roept ook op om een einde te maken aan de recente Israëlisch-Palestijnse oorlog, omdat die aan de basis ligt van de nieuwe spanningen. Maar niet iedereen ziet dat zo: zowel de soennitische minderheid als de Koerden willen dat de Amerikanen blijven. De soennieten hebben immers te leiden onder zware discriminatie door de sjiitische meerderheid (wat overigens destijds de voornaamste reden was voor het ontstaan van de extremistische Islamitische Staat), de Koerden hebben de Amerikanen nodig om hun autonome Koerdische regio autonoom te kunnen houden.

Toch maar blijven ?

Een terugtrekking van de Amerikanen zou de invloed van Iran in Irak kunnen vergroten, maar tegelijk werkt de aanwezigheid van de Amerikanen ook als een rode lap op de pro-Iraanse milities in het tweestromenland. Het is dus moeilijk kiezen.

De Verenigde Staten hebben overigens al aangekondigd Irak niet te zullen verlaten, omdat ze daar zijn op verzoek van de Iraakse regering. In 2011 verlieten de Verenigde Staten Irak al eens na hun desastreuze inval van 2003, maar in 2014 kwamen ze terug als lid van een coalitie tegen de soennitische Islamitische Staat, die grote delen van Irak en Syrië bezette. In 2017 werd IS verslagen, maar de terroristische organisatie is niet volledig van het toneel verdwenen.

Volgens Ihsan al Shammari, directeur van het Iraqi Political Thinking Centre, zou het dom zijn om de Amerikaanse militairen het land te doen verlaten, want de Iraakse regering zou de Amerikanen nodig hebben om hun inlichtingendiensten te ondersteunen, en voor advies en training. Adel Bakawan, directeur van het Centre Français de Recherche sur l’Irak, zegt dan weer dat Irak de Verenigde Staten nodig heeft omdat ze bij de Amerikaanse centrale bank (‘The Fed’) een rekening in dollars hebben waarop de inkomsten uit de Iraakse verkoop van petroleum passeren.

Aanvallen op Iraaks Koerdistan

Ondertussen heeft Iran doelwitten aangevallen in Iraaks Koerdistan, zogezegd om terroristische cellen en een kantoor van de Israëlische inlichtingendienst Mossad, uit te schakelen. In werkelijkheid wil Iran op die manier zijn spierballen laten zien aan Israël. Eerste minister Al Soedani kan er niet mee lachen: hij beschouwt de bombardementen als een schending van de territoriale integriteit van Irak.

De Iraakse eerste minister vraagt het vertrek van de Amerikaanse troepen om zo de pro-Iraanse milities in het land te kalmeren, maar de soep zal niet zo heet gegeten worden als ze wordt opgediend, is de conclusie van velen. Ondertussen lopen de spanningen in het land wel op, net als in Libanon en Jemen.

Shiaa al Soedani

Irak wil dat Amerikaanse troepen het land verlaten