De Nederlandse Omroep Stichting (NOS) ligt onder vuur. Volgens NOS Nieuws hoofredacteur Marcel Gelauff zelfs letterlijk.

Het optreden van de NOS roept steeds meer weerstand op in de Nederlandse samenleving. De NOS ziet zich daarom volgens Gelauff genoodzaakt voortaan in auto’s zonder het eigen logo verslag te doen van gebeurtenissen. Dit naar aanleiding van een toenemend aantal vervelende incidenten. Deze incidenten bleken te bestaan uit gestrekte middelvingers in de richting van NOS-personeel en het door onverlaten tegen busjes met NOS-logo aan plassen en op de zijkant bonken. Van die laatste handelingen was dan weer geen bruikbaar beeldmateriaal beschikbaar.

Tegelijkertijd is duidelijk dat het activisme van de publieke omroep steeds slechter valt bij een toenemend deel van de samenleving. Hoewel het achtuurjournaal nog steeds een van de best bekeken programma’s is op de televisie trekt het in de loop der jaren wel steeds minder kijkers: gemiddeld zo’n tien procent van de totale bevolking en dat was vroeger veel meer. Het door de NOS gemaakte actualiteitenprogramma Nieuwsuur trekt weinig publiek.

Linkse signatuur

Het activistisch karakter ligt er nogal dik bovenop bij de NOS en dat geldt ook voor de andere omroepen van het publieke bestel. In theorie zouden de verschillende omroepen even zovele stromingen in de maatschappij moeten representeren. De onderlinge verschillen verdwijnen echter steeds meer en overal klinkt dezelfde links-liberale boodschap. Het fenomeen van de netmanager heeft daar aan bijgedragen. Elk van de drie publieke netten heeft een dergelijk figuur, die een sterk stempel drukt op de programmering.

Die eenkleurige boodschap kan je niet los zien van de politieke kleur van de omroepbazen. Het overkoepelende orgaan, de Nederlandse Publieke Omroep (NPO), wordt gedomineerd door mensen van linkse signatuur. De baas van de publieke omroep, Shula Rijxman, is aan D66 gelieerd. Zij heeft PvdA’er Martijn van Dam en CDA’er Paul Doop aan haar zij in de raad van bestuur. De voorzitter en vicevoorzitter van de raad van toezicht van de NOS zijn PvdA’er Rob van Gijzel en D66’er Adriana Esmeijer.

De hoogste ambtenaar op het ministerie belast met cultuur spreekt openlijk haar voorkeur voor D66 uit. En tot voor kort stond toezichthouder Commissariaat voor de Media onder leiding van Madeleine de Cock Buning, totdat zij door haar vriendin minister Ollongren in een Europese topfunctie werd geparachuteerd die zij inmiddels heeft verruild voor Netflix. PVV’er Martin Bosma heeft in een aantal bijdragen in de Tweede Kamer deze ons-kent-onscultuur belachelijk gemaakt.

Diversiteitswatch

Hoewel wettelijk is vastgelegd dat de NOS voor alle Nederlanders programma’s moet maken en daar elk jaar 850 miljoen euro aan belastinggeld voor krijgt, is de linkse dominantie in de praktijk duidelijk zichtbaar. Niet alleen in het nieuws dat de omroep brengt, maar ook door wie er wel en niet aan het woord komen.

Het Twitteraccount Diversiteitswatch houdt de politieke achtergrond bij van gasten in Nieuwsuur en in NOS-radioprogramma’s als op1@npo. Politici van de PVV worden bijna nooit uitgenodigd. Politici van GroenLinks en D66 elk net zo vaak als van de twee keer zo grote VVD. Linkse gasten domineren de NPO-praatprogramma’s op radio en televisie. Gemiddeld is tweederde van de aanwezigen uit hun rangen afkomstig.

Hetzelfde blijkt overigens te gelden voor de andere publieke omroepen en de commerciële omroep RTL. In het programma Buitenhof van het alleen op het eerste gezicht wonderlijke trio AVROTROS, VARABNN en VPRO is b.v. Lodewijk Asscher de meest geziene gast, terwijl de PvdA slechts negen zetels heeft in de Tweede Kamer. Na hem volgen Klaver (GroenLinks) en Marijnissen (SP).

De NOS-redactie blijkt een Divibase te hebben waarin mensen naar geslacht en etniciteit staan geregistreerd. Degene die erin slaagde de meeste mensen met een kleurtje voor de microfoon te halen, kon tot voor kort rekenen op het binnenhalen van de Divibokaal, zo onthulde Geenstijl in mei dit jaar.

Hypocrisie

Typerend voor de hypocrisie bij de NOS is presentatrice Simone Weimans. Zij klaagt: ‘De journalistiek ligt onder vuur van mensen en groeperingen, die alleen hun eigen wereld willen terugzien, elk ander perspectief onmogelijk proberen te maken en daarmee de persvrijheid aantasten.’ Tegelijkertijd zegt ze dat ze haar persoonlijke agenda m.b.t. het aan de kaak stellen van ‘institutioneel racisme’ in haar werk tot uiting wil brengen. NOS Journaalverslaggever Gerri Eickhof noemt de eminente historicus en kenner van slavernij Piet Emmer een racist. Deze zou de ernst van de slavernij te veel relativeren door deze in een breder perspectief te plaatsen. Emmer diende hem van een passende repliek.

De NOS nam de afgelopen jaren het voortouw om Zwarte Piet te verbannen van het Sinterklaasfeest. De NOS liep voorop met het introduceren van de term ‘wit’ voor blanke mensen. NOS-medewerkers geven dat activisme als zodanig ook openlijk toe. In het Journaal zet men boeren systematisch neer als milieucriminelen. Ongegeneerd wordt een klimaatagenda gepropagandeerd die blind is voor de nadelen daarvan, zoals het subsidiëren van biomassa. Kernenergie blijft volledig buiten beschouwing. De nadelen van de multiculturele samenleving komen slechts spaarzaam aan de orde.

Stel geen vragen

De omroep kiest onversneden partij voor de BLM-activisten en mat de dood van George Floyd breed uit. Voor de publieke onthoofding van Samuel Paty was er dan weer heel weinig aandacht. Ook doet men veel moeite om de relatie met de islam onder het tapijt te vegen. Bij reportages over islamitisch terrorisme wordt de islam niet of nauwelijks genoemd. Op de avond van de jongste aanslag in Nice werden in twee actualiteitenprogramma’s bij de publieke omroep (M en EenVandaag) beschuldigingen geuit dat de Fransen zelf verantwoordelijk zijn voor de terreuraanslagen.

Maandenlang heeft de NOS campagne gevoerd om ‘kwetsbare kinderen’ uit Lesbos naar Nederland te halen. Ook heeft men het vaak over ‘vluchtelingen’ waar ‘migranten’ worden bedoeld. Een Nieuwsuur-reportage zet Trump-stemmers neer als geweld verheerlijkende racisten. Het is maar één voorbeeld. De lijst met anti-Trump items is eindeloos. Ook bij de aanpak van corona toont de publieke omroep zich de spreekbuis van de regering. Deskundigen die hierbij vraagtekens zetten, worden hetzelfde behandeld als ‘viruswappies’.

Je suis NOS

De uitspraken van Gelauff leidden tot ‘dramatische’ reacties. Veel bekende en onbekende Nederlanders sloten hun Twitterberichten af met #jesuisnos. In hun Twitternaam vervingen ze de gewone ‘o‘ door de rode O uit het NOS-logo of voegden die eraan toe. De vraag of het niet wat al te grotesk was om het tegen een auto aan plassen op één lijn te stellen met het uitmoorden van een redactie of het publiek onthoofden van een leraar, mocht niet worden gesteld.

Als de persvrijheid van anderen wordt belemmerd, blijkt de NOS minder meelevend. Men was geen #jesuispanorama toen het gebouw van dit weekblad werd bestookt met een raketwerper. En ook geen #jesuistelegraaf toen er een aanslag werd gepleegd op het gebouw van die krant. In 2017 lachten auteur en NRC-columnist Tommie Wieringa en NOS-presentator Twan Huys samen met een zaal vol Nederlandse gemeentebestuurders zich rot toen Wieringa in reactie op dit laatste zei: ‘Dat werd tijd.’

‘Te opiniërend’

Hoofdredacteur Gelauff verbiedt zijn medewerkers om aan te schuiven in het praatprogramma De Vooravond van het linkse BNNVARA, nadat presentatrice Fidan Ekiz een aantal keren een mening gaf die hem in het verkeerde keelgat schoot en waarover hij haar via Twitter (gesteund door zijn voorganger Hans Laroes) aanviel. Nadat Ekiz het proces tegen Geert Wilders ‘politiek’ noemde, trokken alle gasten met een relatie met de NOS hun eerdere toezeggingen om te komen in. Gelauff vindt het programma ‘te opiniërend’, waar hij in het verleden met deelname aan soortelijke programma’s zoals M en De Wereld Draait Door geen moeite had. Geconfronteerd hiermee zegt hij dat het gaat om ‘de sfeer en de aanpak van een programma.’ M wordt overigens geproduceerd door de echtgenote van minister Ollongren, hetgeen geen beletsel vormt om de minister uit te nodigen voor een gesprek dat meer op een propagandafilmpje lijkt dan op kritische journalistiek.

Dat het gedrag van de NOS op weerstand zou gaan stuiten viel te verwachten. Geweld en intimidatie verdienen afkeuring. Willen de veel gebruikte begrippen ‘inclusief’ en ‘divers’ echt iets gaan betekenen, dan moet de NOS er een andere invulling aan geven dan nu gebeurt.

Simone Weimans

Nederlandse publieke omroep onder vuur