De rechtszaak tegen Sergej Tichanovski, Nikolaj Statkevitsj en een viertal andere Wit-Russische oppositieleden die in juni van dit jaar begon, is op 14 december tot een einde gekomen. De rechter in Gomel besloot Sergej Tichanovski, de man die als blogger een grote populariteit verkreeg, maar niet werd toegelaten tot de presidentsverkiezingen in augustus 2020, het hardst te treffen. Hij werd veroordeeld tot maar liefst 18 jaar strafkolonie.

Artjom Sakov en Dmitri Popov kregen 16 jaar. Vladimir Tsyganovitsj en Igor Losik hebben 15 jaar kamp voor de boeg. De 65-jarige socialist Statkevitsj werd veroordeeld tot 14 jaar.

Dictatuur

Sergej Tichanovski was duidelijk degene die Aleksandr Loekasjenko van alle opposanten het meeste angst in boezemde. Tichanovski werd al in mei 2020 wegens een gefingeerd incident tijdens het inzamelen van handtekeningen voor zijn vrouw Svetlana gearresteerd.

Na zijn arrestatie deed zij als enige onafhankelijke kandidaat mee aan de presidentsverkiezingen, die de besnorde geschiedenisleraar Loekasjenko uiteindelijk voor de zesde maal op rij voor zichzelf opeiste. Met bruut geweld en financiële steun uit Moskou wist hij dat tot dusver te handhaven.

In een interview met de oppositionele nieuwssite ‘Nasha Niva’ zei Tichanovskaja op de dag van de veroordeling over de draconische strafmaat: ‘Ik heb het recht niet mijn kinderen te vertellen hoelang ze hun vader niet zullen zien. Ik geloof er zelf niet in. Helaas is er geen unieke handeling die ons direct de overwinning zal brengen, de bevrijding van onze mensen. Het is werken van dag tot dag. Elke dag weer druk opbouwen.’

Processen

De processen waarover op 14 december werd besloten, kregen de verzamelnaam ‘Zaak van Sergej Tichanovski’. Desalniettemin zijn de andere vijf veroordeelden stuk voor stuk mensen die veel voor de Wit-Russische oppositie betekenen. Nikolaj Statkevitsj is oud-militair en leider van de Wit-Russische sociaaldemocratische partij. Hij was leider van de protesten in vroege jaren 2000 en zat in de daaropvolgende decennia meerdere jaren in de gevangenis wegens zijn politieke activiteiten. Amnesty International riep hem al in 2011 uit tot gewetensgevangene.

De 29-jarige journalist en blogger Igor Losik werd net als Tichanovski, Statkevitsj en de andere figuranten ruim vóór de verkiezingen gearresteerd. Op 19-jarige leeftijd richtte hij de oppositionele beweging ‘Revolutie door het sociale netwerk’ op. In 2015 begon hij het Telegram-kanaal ‘Belarus Golovnogo Mozga’ waar later Roman Protasevitsj voor ging werken. De journalist en fotograaf die in mei van dit jaar door de Wit-Russische autoriteiten werd gekaapt tijdens zijn vlucht van Griekenland naar Vilnius. In december 2020 ging Losik 42 dagen lang in hongerstaking. Dmitri Popov, Artjom Sakov en Vladimir Tsyganovitsj zijn jonger en minder bekend, wat hun veroordeling uiteraard niet onbeduidender maakt.

Angst

Anna Krasoelina, persvoorlichter van Svetlana Tichanovskaja, verklaarde tegenover Doorbraak: ‘Loekasjenko probeert wraak te nemen op zijn sterkste opponenten. Hij probeert onze burgers bang te maken door onze leiders belachelijk hoge straffen op te leggen. In feite laat hij daarmee echter zijn eigen angst zien. Hij weet dat hij verloren heeft. Hij weet dat de mensen massaal tegen hem hebben gestemd in augustus 2020.’

‘Daarom is hij jaloers op degenen die door het volk worden ondersteund. Het was een schijnproces. Er werd niemand toegelaten, geen publiek, geen diplomaten, geen pers. Sergej Tichanovski had zelfs geen advocaat. Loekasjenko is een armzalig, miezerig mannetje die is afgewezen door het volk. Zelfs nu ze allang achter slot en grendel zitten, is hij nog steeds bang voor onze echte leiders.’

Grote grap

Marina Adamovitsj, echtgenote van Nikolaj Statkevitsj, liet vanuit Minsk weten dat het niet mogelijk is de zaak neer te leggen bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens: ‘Wit-Rusland hoort als enige land niet tot de Raad van Europa. Uiteraard gaan we alles in beweging zetten om het besluit van de rechter aan te vechten. Dat is natuurlijk een grote grap, het is ongeveer hetzelfde als bij de taliban een klacht in te dienen over een besluit van de taliban.’

‘Maar begrijpt u mij goed, ik heb ook geen enkel document in handen, niets over zijn arrestatie, geen besluit van de rechter, niets. Sergej en zijn ongehoorde strafmaat in dit showproces leidden alle aandacht af van het lot van Nikolaj dat uiteindelijk nog veel ernstiger is.’

‘Ik ben zeer verontrust over het feit dat hij is veroordeeld tot een ‘speciaal regime’, dat wil zeggen dat hij in ieder geval vijf jaar in de cel moet zitten. De strafkolonie waar hij naartoe moet, staat bovendien uiterst slecht bekend. De meeste gevangenen zijn er na tien jaar aan hun einde. Het is een gesanctioneerde moord. Maar goed, ik ben er met mijn onuitroeibare optimisme toch van overtuigd, dat het regime het nog zal berouwen. Hopelijk vroeger dan later.’

Statkevitsj

Loekasjenko veroordeelt belangrijkste rivalen