De verkiezingen op 4 september in Mecklenburg-Vorpommern, de eigen deelstaat van bondskanselier Merkel, zijn op een zware blamage uitgelopen. De CDU werd als tweede partij rechts voorbijgestoken door ‘Alternative für Deutschland (AfD)’. De SPD, haar coalitiepartij, incasseert ook een fors verlies maar blijft wel de grootste. Merkel zelf had daags tevoren campagne gevoerd voor de CDU-kandidaat.

De AfD kwam op met de slogan: ‘Damit Deutschland nicht zerstört wird‘ als tegenhanger van het ‘Wir schaffen das’ van Merkel net een jaar voordien, dat kan tellen. De SPD boekte 30% van de stemmen (-5%), de AfD 21% vrijwel uit het niets en de CDU zakte van 23% naar 19,2%.

Of Merkel daardoor qua vluchtelingenpolitiek drastisch van koers verandert is lang niet zeker. Zij kan zich politiek gezien moeilijk zo’n gezichtsverlies veroorloven. Voorlopig beperkt zij zich binnen de CDU en binnen de fractie met de CSU tot vage maar geruststellende geluiden omtrent minder vluchtelingen in de nabije toekomst. Dit valt zeker niet te rijmen met de recente uitlatingen van de Italiaanse minister van Binnenlandse Zaken, Angelino Alfano, van wie de BRD van nu af elke maand honderden vluchtelingen uit Italië zal opnemen.

Om haar opendeurpolitiek qua migratie voort te zetten heeft de bondskanselier haar goede maat Erdogan broodnodig. Als die morgen afziet van de overeenkomst die zij met hem heeft bekokstoofd en opnieuw massa’s migranten op Europa loslaat valt haar politieke ondergang niet uit te sluiten. Zij heeft het tot dusver wel voor zichzelf ‘geschaft’, met name door de EU te verkopen aan een potentaat als Erdogan. Of dat ook in het voordeel van Europa uitvalt is nog maar de vraag.

Erdogan beseft dat maar al te goed. Hij was woest als de Duitse Bondsdag begin juni in een resolutie de Armeense volkerenmoord erkende. Plots kregen Duitse parlementsleden geen toegang meer tot de Turkse luchtmachtbasis Incirlik waar Duitse soldaten gestationeerd zijn in het kader van de internationale operatie tegen IS. Vorige vrijdag liet bondskanselier Merkel, via haar woordvoerder Steffen Seibert, weten dat die resolutie de bondsregering juridisch niet bindt. Hij voegde er nog aan toe dat alleen de rechterlijke macht en niet het parlement kan bepalen wat precies een volkerenmoord is. Net wat de Turken wilden horen. Leden van de Duitse Bondsdag zijn op slag terug welkom in Incirlik.

Tot dusver is Merkel erin geslaagd elke mogelijke rivaal als partijleider en dus eventueel bondskanselier, vrij onopvallend maar zeer doelmatig uit te schakelen. Het begon destijds al met haar politieke peetoom Helmut Kohl die het toen, waar zij bij was, vaak over ‘das Mädchen’ had. Hij heeft het duur moeten bekopen.

De vraag is of Merkel na de fatale afloop van de verkiezingen in Mecklenburg-Vorpommern gewoon op haar lauweren kan blijven rusten. Misschien staat er binnen de CDU nu eindelijk toch iemand op die haar durft te trotseren. Of hij of zij er ook in slaagt haar van een vierde ambtstermijn te houden is iets anders. Misschien helpt het de eventuele rivaal/rivale dat op grond van een op 2 september bekengemaakte poll slechts 45% van de Duitsers haar vluchtelingenbeleid goedkeurt. Dit is het laagste percentage in vijf jaar. Volgens dezelfde poll zou 51% van de bevolking het ook niet goed vinden dat Merkel of haar SPD-coalitiepartner, Sigmar Gabriel, in 2017 voor bondskanselier zouden kandideren.

Merkel houdt zich alsnog op de vlakte. Allicht stelt zij zich slechts kandidaat eens ze zeker is te winnen. Zij heeft nog wel even de tijd want de verkiezing wordt pas in september 2017 gehouden. Voor Duitsland en bijgevolg ook voor Europa nog een spannende tijd dus.

Foto: © Reporters

Steffen Seibert

Vluchtelingencrisis: de lange arm van het Kremlin?

Kan Merkel op haar lauweren blijven rusten?