Eerder had de vertrekkende voorzitter van de EU-Commissie, Jose Manuel Barroso, verklaard dat Schotland na zijn eventuele onafhankelijkheid niet moest rekenen op een voorkeursbehandeling maar de gewone procedure voor alle kandidaat-leden zou dienen te volgen. Die procedure betekent dat alle lidstaten eenparig met de toetreding moeten instemmen. Dit is weinig waarschijnlijk omdat sommige lidstaten een gelijkaardige onafhankelijkheidsverklaring door een of meer van hun regio’s vrezen. Zo is bijvoorbeeld Spanje beducht voor het streven naar onafhankelijkheid van Catalonië en misschien ook van Baskenland. De tegenstanders van onafhankelijkheid die hun campagne voeren onder de slogan ‘ Better Together’ hebben die verklaring sterk in het volle licht geplaatst.

‘Better Together’ had lang een voorsprong van circa 10% op de voorstanders van onafhankelijkheid maar die slinkt de jongste tijd.

Op woensdag 20 augustus 2014 verscheen een rapport van Stephen Tierney, professor grondwettelijke theorie aan de universiteit van Edinburgh en directeur van het ‘ Edinburgh Centre for Constitutional Law’. Het rapport werd opgesteld op verzoek van de Britse ‘ Economic and Social Research Council’ en neemt de wettelijke gevolgen van de Schotse onafhankelijkheid onder de loep.

Professor Tierney schrijft letterlijk dat: ‘the accession of an independent Scotland to the European Union is not in any serious doubt’ en dat geldt volgens hem zelfs als het land zijn onafhankelijkheid niet kan afronden binnen de 18 maanden tussen de volksraadpleging op 18 september 2014 en het in maart 2016 door de Schotse regering geplande uitroepen van de onafhankelijkheid.

De Schotse regering die voor de onafhankelijkheid is hoopt het EU-lidmaatschap op grond van artikel 48 van het Verdrag van Lissabon te kunnen regelen. Daartoe is veel politieke goodwill van alle lidstaten onontbeerlijk. Of Schotland daarop kan rekenen is nog maar de vraag.

Volgens het Tierney-rapport is artikel 48 inderdaad een goede weg naar onafhankelijkheid maar blijft de Barroso-procedure toch de meest waarschijnlijke.

Pro-onafhankelijkheid militanten zien het Tierny-rapport niettemin als een aanmoediging.

Hun tegenstanders leggen er dan weer de nadruk op dat een onafhankelijk Schotland zijn deel van de door Lady Thatcher destijds van de EU voor het Verenigd Koninkrijk bedongen korting van drie miljoen euro, zou verliezen en minder EU-landbouw-subsidies zou krijgen.

De nationalisten doen dit af als het werk van paniekzaaierij en onderstrepen dat het plan van premier Cameron om in 2017 een referendum te houden over het Britse lidmaatschap van de EU als het grootste gevaar vormt voor de positie van Schotland in de EU.

Stephen Tierney

Steeds minder twijfel