Een aantal gerenommeerde Waalse professoren schreef een open brief aan de rector van de Université Catholique de Louvain (UCL) om hun consternatie kenbaar te maken bij het eredoctoraat voor klimaatactivist Michael Mann. De auteurs noemen het een ‘betreurenswaardige politieke geste’.

Eredoctoraat aan Michael Mann

De Université Catholique de Louvain (UCL) besloot de eretitel doctor honoris causa 2022 aan de klimatoloog en geofysicus Michael E. Mann toe te kennen. Dit alles onder de noemer van de ‘kwetsbaarheid van de waarheid’ (‘fragility of truth‘). Een kwetsbare waarheid die, in het publieke debat over desinformatie en in tijden van fake news, met behulp van eredoctoraten gezien moet blijven.

De 56-jarige Mann is een naam die vaak geciteerd wordt, maar steeds meer omwille van de twijfelachtige, zelfs activistische en onjuiste beweringen. Zijn beroemdste prestatie is de zogenaamde ‘hockeystick-grafiek’. Met zijn boek The Madhouse Effect: How Climate Change Denial Is Threatening Our Planet, Destroying Our Politics, and Driving Us Crazy (2016) leverde hij ook zijn geloofsbrieven af als klimaatapocalypticus en kruisvaarder tegen iedereen die een andere (wetenschappelijke) mening is toegedaan. Uiteraard draait zijn hele vorstelijke inkomen (speeches, boeken, subsidies, enzovoort) ondertussen geheel rond de beruchte ‘hockeystick’.

De ‘hockeystick’

Die beruchte hockeystick is een grafiek die de evolutie van de ‘waarschijnlijke’ temperatuur van de laatste twee millennia toont. Met die grafiek is heel veel mis, volgens serieuze wetenschappers. Zo wiste hij het bekende middeleeuws optimum en de kleine ijstijd (van de zestiende eeuw, zoals te zien op de sneeuwlandschappen van Pieter Bruegel).

Door die bedrieglijke grafiek schaarde Mann zich in het kamp van de klimaatkatastrofisten of klimaatapocalyptici. Bij het grote publiek raakte zijn grafiek bekend door het gebruik ervan door de Amerikaanse ex-vicepresident Al Gore. Vanaf haar derde rapport nam ook de Intergouvernementele Werkgroep inzake Klimaatverandering (IPCC) van de Verenigde Naties zijn grafiek op.

De methode en validiteit van het werk van Mann is de afgelopen jaren meermaals als ondeugdelijk en bedrieglijk gecatalogeerd door wetenschappers die het narekenden. Het feit dat het dus ‘fake news’ is, staat ondertussen als een paal boven water. Maar dat hindert klimaatactivisten en bepaalde meteorologen niet om de grafiek steeds te blijven bovenhalen. Nochtans is het geen mening, maar een ideologisch instrument geworden.

Zeer populair

De inkt die reeds rijkelijk aan Mann’s werk gewijd is, helpt het ontkrachten niet bepaald vooruit. De bijna dogmatische verdediging tegen beter weten in blijft binnen kringen van klimaatactivisten en amateurklimatologen de norm.

Dit laatste resulteert in de vaststelling dat eenieder die nog die hockeystick gebruikt, willens en wetens ondeugdelijk en manipulerende wetenschap propageert. Het eren van de auteur komt dus neer op een ideologische en politieke stellingname en heeft niks met wetenschappelijke verdienste te maken. De auteurs van de open brief hebben dus overschot van gelijk dat ze de UCL beschuldigen van een politieke miskleun. Het eredoctoraat is een politieke daad.

Dozijnen scrupuleuze paleoklimatologen of geofysici worden gewoon belachelijk gemaakt. Onder anderen de Nederlandse geoloog Salomon Kroonenberg schreef na zijn emeritaat al talloze artikels en gaf talloze lezingen die aantonen dat de hockeystick charlatanerie blijkt.

Geloofsbelijdenis

Het drama van de beslissing van de UCL is dat de beslissing zou berusten op Mann’s onderzoeken en ‘créations’ op basis van reële feiten. Die feiten zouden ons helpen om de ogen open te houden ‘op een moment dat de waarheid nog nooit zo kwetsbaar gemaakt was’. Helemaal te gek wordt het in de mededeling van de UCL als de universiteit schrijft dat Mann ‘de reputatie heeft excellente analyses en modellen te maken en dat Mann de wetenschappelijke waarheid verdedigt tegen de manipulaties van klimaatsceptici’.

Deze geloofsbelijdenis is hallucinant. Een bewezen manipulator van wetenschappelijke waarneming zou dus iedereen verdedigen tegen serieuze wetenschappers die zijn bedrog aankaarten. De auteurs van de open brief gaven zelfs een bibliografie aan de rector om hun standpunt te onderbouwen.

Kruistocht tegen klimaatrealisten

Begrijpelijkerwijs schoot vooral die geloofsbelijdenis van de UCL ernstige wetenschappers in het verkeerde keelgat. De UCL schildert Mann af als een witte ridder die een kruistocht voert tegen klimaatrealisten. Die ernstige wetenschappers, onder wie verschillende Nobelprijswinnaars, doet de UCL af als dwalenden of apostaten.

Allen die de milde natuurlijke klimaatverandering niet door de bril van de klimaatapocalyptici en de klimaatindustrie (ontstaan door het IPCC) bekijken, zijn dus volgens de UCL incompetente knoeiers. De normale wetenschappelijke reactie op die alarmistische scenario’s van het IPCC (die dus de foute grafiek van Mann als excuus gebruiken) is verificatie, falsificatie, reproductie en wat peer review heet. Die reproduceerbaarheid is echter de enige garantie dat berekeningen, experimenten, enzovoort, het etiket ‘wetenschappelijk’ mogen dragen. Veel wetenschappelijke publicaties zakken voor die toets. In principe volgt dan een retractie.

Fraude

Academische fraude komt ook steeds meer aan het licht omdat steeds vaker blijkt dat grafieken, illustraties gemanipuleerd schijnen. Normaal volgt dan een stigma van onwetenschappelijkheid, ontslag en retractie van de bewuste papers of artikels. Niet zo bij Mann, die ondertussen door de klimaatkerk gecanoniseerd werd en de status van profeet kreeg.

Dat de UCL kiest voor een profeet en meteen ook alle academische critici (van zijn these van menselijke oorzaak van de klimaatverandering) wegzet als ketters, onbekwamen en kwaadwillige bedriegers, is ronduit stuitend.

En dat de UCL de paleoklimatologie promoot, mag als een positief signaal gezien worden. Maar dat ze dan met Michael Mann de beroemdste en meteen ook de beruchtste of meest gecontesteerde en gepolitiseerde figuur kiezen lijkt wel een provocatie. Die faam van Mann is trouwens niet het gevolg van zijn wetenschappelijke verdiensten, maar mag compleet op het conto van Al Gore geschreven worden die in een zeer selectieve ‘documentaire’ zijn grafiek instrumentaliseerde. Een grafiek die trouwens, los van de manipulaties, berust op indirecte gegevens (zoals boomkernen met groeiringen) over de temperatuur.

De temperaturen die Mann gebruikte haalde hij dus uit allerlei gevolgen van ‘de temperatuur’ die hij naar temperaturen omzette om in zijn model te passen. De foutenmarge van elk van die ‘waarnemingen’ blijft niettemin ontzettend groot. Los van de enorme heterogeniteit van de gegevens.

Zoveel mogelijk media-aandacht zoeken

Wat de UCL dus doet is een man eren met een eredoctoraat terwijl de resultaten van die man op een flagrante manier tegengesproken blijken door de geschiedenis.

De enige conclusie is dat de UCL als universiteit zich voegt bij het kamp van de klimaatapocalyptici. Dit is iets wat van bepaalde professoren aan de UCL ook al algemeen geweten was. Onder andere door zeer giftige aanvallen op István Markó zaliger door enkele van zijn collega’s. Zo circuleerden aan de UCL al petities vanuit de hoek van Ecolo om bepaalde professoren monddood te maken.

De briefschrijvers citeren dan ook terecht professor Steve Schneider zaliger, eveneens doctor honoris causa, die pleitte voor ‘rigueur’ en eerlijkheid in de communicatie van wetenschap. In 1989 schreef Schneider dat wetenschappers ethisch verplicht zijn de waarheid met al haar mitsen en maren te presenteren. Aan de andere kant zag Schneider ook dat, om die kennis en waarheid in het algemeen belang te verspreiden, dit inhield om zoveel mogelijk media-aandacht te zoeken. Helaas gaat die zoektocht naar de verbeelding van het grote publiek vaak via bangmakerij, sensatie en het reduceren tot simplismen. (Schneiders volledige citaat staat onderaan dit stukje.)

Smet op imago UCL

De UCL kiest nu enkel voor bangmakerij en sensatie, en verwart dat met wetenschap terwijl ze zorgvuldigheid, wetenschappelijke ernst en eerlijkheid aan de kant schuift voor de populariteit van een academische influencer. Zoiets is een smet op het imago van de eeuwenoude universiteit van Leuven. Het is tevens een terugkeer naar duistere tijden van Lovanium als scheidsrechter in godsdiensttwisten.

Citaat van Steve Schneider

Het voornoemde citaat van Steve Schneider is ontleend aan Discover, blz. 45–48, Oct. 1989. (Voor het oorspronkelijke stuk, voorzien van Schneiders commentaar op deze wanvoorstelling, zie ook APS News van de American Physical Society, August/September 1996.)

‘Aan de ene kant zijn we als wetenschappers ethisch gebonden aan de wetenschappelijke methode, en beloven we in feite de waarheid te vertellen: de hele waarheid en niets anders — hetgeen inhoudt dat we alle twijfels, de voorbehouden en de mitsen en maren erbij moeten betrekken. Aan de andere kant zijn we niet alleen wetenschappers, maar ook mensen. En zoals de meeste mensen zouden we graag zien dat de wereld er beter op wordt, wat zich in deze context laat vertalen naar het werk dat wij verrichten om het risico op mogelijk rampzalige klimaatverandering te verkleinen.

Om dat te doen hebben we brede steun nodig, zodat we tot de verbeelding van het publiek kunnen spreken. Daarvoor is natuurlijk veel media-aandacht nodig. We moeten dus angstaanjagende scenario’s presenteren, vereenvoudigde, dramatische uitspraken doen en weinig melding maken van eventuele twijfels die we zouden kunnen hebben. Dit ‘dubbele ethische dilemma’, waar we vaak tegen aanlopen, kan met geen enkele formule worden opgelost. Ieder van ons moet beslissen wat de juiste balans is tussen effectief zijn en eerlijk zijn. Ik hoop dat dat betekent dat je beide bent.’

Steve Schneider

UCL geeft klimatoloog met bewezen valse grafieken eredoctoraat