Zaterdag 15 mei waren we in het Ter Kamerenbos in Brussel getuige van de World Wide Demonstration for Freedom. Dit is een wereldwijd initiatief waarbij in verschillende steden op hetzelfde moment mensen op straat komen tegen de aanpak van de coronacrisis en voor onze rechten en vrijheden. De opkomst was laag. Met een 500-tal deelnemers (cijfers politie) trok de groep manifestanten voor een wandeling door het rustige decor van Ter Kamerenbos, begeleid door een sambadrumband, die er, ondanks de regen, de sfeer inhield.
Verschillende deelnemers benadrukken het feit dat de strijd voor de vrijheid nog niet gestreden is omdat de terrassen weer open zijn. Integendeel, die strijd begint nu pas. Nu wordt beslist wat er voor de toekomst van de maatregelen blijft hangen en hoe we met een toekomstige crisis zullen omgaan. Vooral de in het parlement ter stemming voorliggende pandemiewet baart zorgen. De vrees bestaat dat het huidige beleid op die manier verankerd wordt.

Teleurstellende opkomst

Eén van de organisatoren, die anoniem wensen te blijven, over de geringe opkomst: ‘Ligt het nu aan het weer of speelt het feit dat er versoepeld werd een rol? Ik denk beide. Aan het weer kunnen we weinig doen, maar het is teleurstellend dat de burgers zich laten paaien door een versoepeling die eigenlijk een doekje voor het bloeden is. De politiek heeft eindelijk ingezien dat de toestand op het terrein niet meer houdbaar is.’
‘Met deze — toch voornamelijk symbolische — versoepeling zijn de mensen gesust, terwijl de echte strijd nu pas moet worden gestreden. Wat gaat er blijven hangen van het beleid van de laatste veertien maanden? Op onze sociale mediakanalen was de respons groot, maar ik vrees dat het weer toch parten heeft gespeeld.’

Bezorgdheid over vaccinatiedruk

De Nurses for Freedom hadden ook opgeroepen om naar Brussel af te zakken. ‘Wij blijven op de werkvloer geconfronteerd worden met ongeoorloofde druk om ons te laten prikken. Sensibiliseren is ok, maar er zijn er onder ons die zich -om allerlei redenen- niet kunnen of willen laten vaccineren. Het zuivere feit dat er geen data bestaan over de mogelijke gevolgen op langere termijn, doet vooral jonge mensen een afwachtende houding aannemen. Die mensen worden momenteel gestigmatiseerd en zo onder druk gezet.’

‘Vooral de situatie van stagiairs is schrijnend. In verschillende ziekenhuizen mogen die niet aan hun stage beginnen zonder vaccinatie. Dat hen de keuze wordt ontnomen, is onaanvaardbaar. We krijgen tal van berichten van bezorgde ouders binnen, die blijkbaar met hun bezorgdheid nergens anders terecht kunnen. Dat is onrustwekkend. Zolang de vaccinatie vrijwillig is, dient men de individuele keuzes te respecteren.‘
‘Ons bereiken ook steeds meer berichten van personeel dat opzettelijk gestigmatiseerd wordt. Zo moeten niet-gevaccineerden in het UZ Brussel blijkbaar rondlopen met een herkenbaar ffp2 masker, terwijl de anderen een chirurgisch mondmasker moeten dragen. Dat onderscheid zorgt voor polarisatie op de werkvloer. Die mensen gaan daar onder gebukt en voelen zich geïsoleerd en geviseerd. Terwijl ze om hen heen zien dat ook gevaccineerden nog steeds besmet en ziek worden.’

Een lid van Teachers for Freedom doet kond van haar bezorgdheid over de toekomst. ‘Ik ben momenteel niet gevaccineerd en als jonge, gezonde vrouw sta ik daar ook niet voor te springen. Ik maak me zorgen, want in het huidige klimaat begin ik voor mijn job te vrezen. We zijn nog niet op dat punt aangekomen, maar ik zie alles wel in die richting evolueren. De indruk bestaat op z’n minst dat niet-gevaccineerden gaan worden uitgesloten uit het maatschappelijk leven en in bepaalde sectoren ook voor hun job mogen vrezen. Daarom ben ik hier. Het mag zover niet komen.’

Het werk begint pas

Steven Arrazola de Oñate, voorzitter van Open Vld Rotselaar en drijvende kracht achter Re-Start Life, is een bekend gezicht op manifestaties als deze. ‘Het echte werk begint nu pas. Met Re-Start Life maken we al een hele tijd analyses van wat er gaande is. Wij willen zo snel mogelijk onze maatschappij terug open zien gaan. Het feit dat het systeem van gefocuste bescherming, zoals voorgesteld in De Omgekeerde Lockdown van Sam Brokken en de Great Barrington Declaration nooit een kans heeft gekregen, stuit ons tegen de borst. Er was een andere, minder maatschappelijk schadelijke aanpak mogelijk, maar die is nooit zelfs maar overwogen. Integendeel. Mensen die daarvoor durven pleiten, worden belachelijk gemaakt, geframed als asocialen en complotdenkers. Sommigen, zoals Sam Brokken, hebben daarvoor zelfs met hun job en bestaanszekerheid betaald. Er is geen ruimte voor een degelijk debat.’

‘Dat moet veranderen, en liever gisteren dan morgen. Nu staan we eigenlijk pas aan het begin van het grote werk. Er moet een degelijke analyse gemaakt worden van het beleid. We moeten als maatschappij zien waar het verkeerd is gelopen en lessen trekken. Ik zou graag een echte parlementaire onderzoekscommissie zien die de zaak tot op de bodem uitspit. We moeten er voor zorgen dat wat de laatste 14 maanden gebeurd is, zich niet meer kan herhalen. Voor we initiatieven nemen zoals een pandemiewet die het huidige beleid tracht te consolideren en wil legitimeren naar de toekomst toe.’

Oproep voor debat

Sam Brokken zelf is aanwezig. ‘Ik heb me sinds mei vorig jaar ingezet om analyses te maken. Met biomedische gegevens en analyses in de hand heb ik geprobeerd om een debat op gang te brengen. Zonder resultaat. Behalve dan dat ik eigenlijk gebroodroofd ben…’

‘Ik moet constateren dat niemand wil luisteren naar mijn wetenschappelijk onderbouwde argumenten. Een ernstig debat is in de huidige context niet mogelijk. Ik heb me tot nog toe ver afgehouden van manifestaties of andere uitingen die toch ook op emoties gebaseerd zijn en daardoor minder wetenschappelijk lijken. Maar ik ben op een punt gekomen dat ik niets meer te verliezen heb. Ik ben hier dan ook om mijn volle steun te betuigen.’
Brokken doet nog een poging om het debat op gang te trekken. ‘Ik zou graag, samen met Mattias Desmet, in debat gaan met Maarten Boudry en Joël De Ceulaer, de twee grote verdedigers van de huidige maatregelen. Op een rustige manier kunnen we dan eens de argumentaties naast elkaar leggen en in gesprek gaan. Dat zou een grote meerwaarde opleveren. Ik hoop dat beide heren op mijn uitnodiging ingaan.’

Politie opvallend afwezig?

Steven Arrazola de Ogñate was op 1 mei ook aanwezig op La Boum 2, net zoals het grootste deel van de deelnemers vandaag. Hem valt vooral het verschil op qua politionele aanwezigheid. ‘De politie is op dit moment nauwelijks te bespeuren. Het doet me plezier dat we blijkbaar toch op een vredevolle manier ons punt kunnen maken, zonder dat daar een grote ordehandhavingsmacht tegenover moet staan. Toch vreemd hoe dit zo kan verschillen tegenover twee weken geleden, niet?’

Welingelichte bronnen bij de politie geven ons een verklaring. ‘Twee weken geleden werden we geconfronteerd met een totaal andere situatie. Toen was duidelijk dat er op voorhand via allerlei kanalen werd opgeroepen om gewelddadig aanwezig te zijn. Bepaalde groupuscules organiseerden zich om gewapend met katapulten, messen en verfbommen op het terrein te komen. Voor de manifestatie begon, hadden we al ettelijke mensen geïnterpelleerd en verboden wapens in beslag genomen, gaande van messen tot zwaar vuurwerk. Het was duidelijk dat er iets broeide. Daarom waren we toen ook zo opvallend aanwezig. We wisten dat we zouden moeten tussenkomen.’

‘Je hoort dan allerlei wijsneuzen zaken opperen als “waarom sluiten ze het bos niet af?”. Ik wil het hen wel eens zien doen. Ten eerste wil burgemeester Close dit niet toestaan. Ten tweede betekent dat dat je om de meter een agent moet plaatsen. Ten derde betekent dat ook dat de deelnemers die zijn komen opdagen dan verspreid door de omliggende wijken gaan dolen. Dan kan je helemaal niets meer onder controle krijgen.’

Deze keer is de aanwezigheid van de ordetroepen opvallend onopvallend. Waarom die keuze?

‘Wij maken een analyse voor we hieraan beginnen. Deze keer hebben we geen berichten opgepikt over gewelddadige actie. Er was later op de dag nog een actie aangekondigd, La Boum Test, maar die is op het laatste moment afgeblazen. U heeft ook kunnen zien dat de demonstranten van vandaag een heel ander beeld gaven dan die van twee weken geleden. Deze keer geen dronken jongeren en amokmakers. Er is dan ook geen enkele reden om hier opzichtig aanwezig te zijn.’

‘Versta me niet verkeerd: we waren aanwezig. De ruiterij was ter plaatse, alleen is die uit het zicht gebleven. We kunnen ook te allen tijde snel versterking laten aanrukken. Maar dat bleek onnodig. Ondertussen hebben we ons ook meer moeten focussen op een manifestatie in de Brusselse binnenstad rond het Israëlisch-Palestijns conflict. Daar is alles eveneens vlot verlopen. Er waren wel een paar groepen potentiële “casseurs” aanwezig, maar die werden goed in de gaten gehouden. De manifestatie was verboden, maar werd voor een bepaalde tijd getolereerd. Dat bleek de juiste keuze te zijn. Geen rellen, geen vandalisme… Ik heb wel bedenkingen bij de slogans die geroepen werden, maar wij staan in voor de orde en maken daar onze prioriteit van. Dat is gelukt, en ik meen dat onze commandant en onze collega’s daar een pluim voor verdienen. Als het goed gaat, hoor je niets.’

Politici mogen eens verantwoordelijkheid nemen

De kritiek op de politie is er steeds. Nu ook hoor je weer vanuit bepaalde hoek dat de pro-Palestijnse manifestatie nooit had mogen worden getolereerd. Het is ook nooit goed, lijkt wel.
‘Ja, we zijn ondertussen de kritiek wel gewoon, maar het blijft steken. Het is makkelijk praten vanaf de zijlijn. Verschillende politici kunnen het niet laten om hun commentaren te ventileren. Maar ze mogen wel eens gaan beseffen dat we daar staan om hún regels en wetten te handhaven. Dát is onze taak. Wanneer we dat doen, is het niet goed. Doen we het niet – of stellen we ons subtieler op – dan krijgen we eveneens de wind van voren. Het is moeilijk werken op die manier.’

‘Ik verlang terug naar de tijd dat echte staatsmannen en politici als Louis Tobback hun politieke verantwoordelijkheid namen en aftraden wanneer hun beleid ontspoorde op het terrein. De huidige generatie weigert de politieke verantwoordelijkheid te nemen voor de gevolgen van hun beleid. Wanneer het fout loopt, moeten ze misschien maar eens de juiste conclusies durven trekken.’

Steven Arrazola de Ogñate

Manifestatie in Ter Kamerenbos: ‘Het werk begint nu pas. Onze vrijheden staan nog steeds op het spel’