De populaire app TikTok van het Chinese bedrijf Bytedance geeft informatie over haar gebruikers door. Volgens hackers die politiedatabanken in de Verenigde Staten binnendrongen, geeft het bedrijf die gegevens niet aan de Chinese overheid, maar aan Amerikaanse politiediensten. Tenminste dat moet blijken uit BlueLeaks. VS-law enforcement doet dus datgene waarvan president Donald Trump de Chinezen beschuldigt. Trump wou met een executive order elke inwoner van de Verenigde Staten en elke Amerikaanse burger daarbuiten verbieden om de app TikTok te gebruiken.

Het hoofdkantoor van het bedrijf dat deze app maakt, bevindt zich in Peking. China legt zoals algemeen geweten sociale media streng aan banden. De geheime diensten hebben er ook een vinger in de pap bij technologiebedrijven zoals Huawei.

Sociaal netwerk van jonge meisjes

Aanvankelijk zag Donald Trump een overname van TikTok door Microsoft helemaal niet zitten. Trump wou de app doodgewoon verbieden. Satya Nadella, de CEO van Microsoft, bracht Trump echter snel op andere ideeën. Een gedwongen verkoop leek hen wel wat. Microsoft dat steeds meer op bedrijven en steeds minder op consumenten mikt, kocht eerder al Skype, Github en LinkedIn. De omzet komt momenteel van licenties voor besturingssoftware en clouddiensten voor zakelijke klanten. Wat wil Microsoft dan in hemelsnaam met een sociaal netwerk van jonge meisjes die dansjes delen?

De aandeelhouder van Microsoft zal niet noodzakelijk heel gecharmeerd zijn van die plotse ommezwaai. Op de lancering van de spelconsole XBOX reageerden beleggers destijds niet erg positief en de aankoop van Minecraft leverde ook veel kritiek op. ‘I still can’t believe Microsoft spent $ 2,5 billion to acquire Minecraft’ schreef een medewerker van de beleggerssite Motley Fool.

Europa onderzoekt TikTok ook

Of Microsoft veel plezier zal hebben van TikTok is ook maar de vraag. De Duitse Europarlementariër Moritz Körner riep al in 2019 dat de Chinese video-app een gevaar dreigde te worden. Naar aanleiding van een boete van $5,7 miljoen voor het illegaal verzamelen van ‘persoonlijke informatie van kinderen’ die TikTok in de Verenigde Staten ontving, riep hij de Europese Commissie op om een onderzoek te starten. Zijn vraag was of de European Data Protection Board (EDPB) soms zat te slapen?

Afgelopen juni deelde de Europese Commissie mee dat de EDPB een speciale ‘task force’ oprichtte om TikTok te onderzoeken. De EU met haar GDPR-verordening voor gegevensbescherming zou lichtjaren voorop moeten liggen met zo’n onderzoek omdat hetzelfde probleem zich stelt met Amerikaanse sociale netwerken die EDPB al onderzoekt. ‘Waar we de Chinezen van verdenken, daarvan weten we al met zekerheid dat het in de VS gebeurt’, beweerde Körner. Al wordt TikTok onderdeel van Microsoft, het zal de Europese regels moeten respecteren.

Lastercampagne door Facebook

Volgens de Amerikaanse CEO van TikTok, Kevin Mayer, zit Facebook achter de hele discussie qua spionage, veiligheid, censuur enzovoort. Facebook aapte TikTok al na met een eigen appje genaamd Reels. De waarde van een sociaal netwerk is bovendien erg afhankelijk van hypes of modegrillen. De lijst van even succesvolle sociale netwerken die compleet verdwenen is lang. Op deze link vindt de lezer een leuke over de Social Media Graveyard.

Het enige wat TikTok aan inkomsten kan helpen zijn advertenties en gebruikersdata. Twee zaken waar Google en Facebook het bedrijf uit Seattle compleet overtroeven. Een overname door Microsoft berust dus op weinig gezonde economische argumenten. Met $137 miljard in kas staat Microsoft wel sterk en kan het de paar andere bieders (voornamelijk financiële partijen) eenvoudig aan de kant schuiven. Voor TikTok blijft het onderhandelen met de rug tegen de muur. Wat Trump en de lobbyisten van Facebook ook mogen beweren, tot dusver ontbrak elk bewijs dat TikTok actief gegevens van gebruikers overhevelt naar China.

Handelsoorlog

De uitleg is heel eenvoudig. De TikTok-app is al 2 miljard keer gedownload. Daarmee is Bytedance een zeer succesvol Chinees bedrijf. Zo’n bedrijven zijn qua technologie echter nog steeds zeer zeldzaam. Een ander voorbeeld is Huawei. Voor Trump is het allicht ergerlijk dat deze Chinese bedrijven aantonen dat niet-Amerikaanse bedrijven succesvol kunnen zijn. Daarom richt Trump zijn vizier nu op Tencent. Tencent is het Chinese bedrijf achter de socialemedia-app WeChat en allerlei populaire games. Een Chinees platform zoals WeChat volgt wel niet-Chinese burgers die hun platforms gebruiken. Dus met Huawei en WeChat kan Trump meteen alle andere Chinese technologie discrediteren. Iets dat past in Trumps handelsoorlog met China.

‘Sinds 2010 heeft China zijn technologisch beleid gepolitiseerd door Amerikaanse bedrijven uit te sluiten als ze zich niet conformeerden aan de strikte regels voor censuur en toezicht’, constateerde Steven Feldstein van de denktank Carnegie in Washington. Zijn opinie over de gevolgen van de aanpak in Hong Kong was zeer verhelderend. De Carnegie Endownment for International Peace verwijst naar de steenrijke filantroop en pacifist Andrew Carnegie die het Vredespaleis in Den Haag mee betaalde waar o.a. het Internationaal Gerechtshof huist (ICJ).

Trump beweerde dat de huidige situatie de Communistische partij toelaat om Amerikanen te bespioneren: ‘allow the Chinese Communist Party access to Americans’ personal and proprietary information.’ Die bezorgdheid betreft vooral de inzet door de Chinese overheid van kunstmatige intelligentie om sociale media op te volgen. Bytedance werkt daar zoals elk Chinees technologiebedrijf aan mee, want anders zijn ze strafbaar. De Amerikanen zien ook graten in een recente joint-venture van de staatsmedia met Bytedance. Alleen slaat het nergens op om zo openlijk samen te werken indien het om spionage gaat. Trouwens TikTok is heel open over zijn privacy-aanpak als het zegt dat alle gegevens gedeeld kunnen worden met ‘a parent, subsidiary, or other affiliate of our corporate group’. Iets dat trouwens ook alle GAFAM-bedrijven doen (het acroniem staat voor Google, Amazon, Facebook, Apple en Microsoft).

Groot nieuws?

Dat TikTok in China censuur pleegt op alles wat de Chinese regering liever niet ziet verschijnen is al evenmin wereldschokkend. Alle GAFAM-bedrijven doen dit ook in China, al is Google-dochter Youtube verboden. Het feit dat als de lezer googlet op BlueLeaks, hij enkel artikels over BlueLeaks, maar dus nooit de openbaar gemaakte gegevens vindt, is een mooi voorbeeld van de censuur opgelegd door de Amerikaanse justitie.

Een collectief genaamd Distributed Denial of Secrets zette de gegevens uit een hacking online en daaruit bleek dat TiKTok een dozijn keer gegevens deelde met Amerikaanse politiediensten. Groot nieuws? Neen, Facebook, Google en Amazon doen hetzelfde en die kunnen veel meer privacygevoelige weetjes delen dan TikTok. Amerikaanse bedrijven delen sowieso heel veel gegevens met overheidsdiensten. TikTok beweert ook veel minder aanvragen te ontvangen dan Amerikaanse bedrijven omdat de politiediensten die data veel beter kennen en begrijpen.

FBI

Dit kan iedereen lezen in hun Transparancy Report. De tweede helft van 2019 ging het over amper 107 accounts. In 82 procent van de gevallen werkte TikTok mee. Facebook zit op 88 procent medewerking voor meer dan 51.000 aanvragen. Wat geven ze dan door? Een voorbeeldje is te bekijken op de volgende link. Het Facebook-id, het model telefoon, IP-adressen… Zaken die telefoonmaatschappijen ook al delen.

Wiens gegevens gedeeld werden is onduidelijk, maar het zouden zowel influencers met tienduizenden volgers als kleine quasi anonieme accounts zijn. TikTok in de Verenigde Staten beweert de privacy van zijn klanten te respecteren. Wat ook opviel is dat Federal Bureau of Investigation (FBI) en het Department of Homeland Security actief TikTok in de gaten hielden omtrent de rellen en de protesten rond het overlijden van George Floyd.

Verkiezingsstunt

Dat TikTok alles inzet om de reputatie van een Chinees bedrijf te bagatelliseren valt op te maken aan de aanstelling van een voormalige hoge Disney-medewerker Kevin Mayer en een batterij lobbyisten en pr-bureaus. Bij de vacatures stond zelfs een global law enforcement project manager en een law enforcement response specialist zochten ze eerder al.

Hoe zorgwekkend is deze hele toestand rond TikTok nu werkelijk? Niet zorgwekkender dan de toestanden met Facebook, Google of Amazon. De enige bedoeling van Trumps executive order is de verkoop van de populaire app aan een Amerikaans bedrijf een forse duw in de rug te geven en de prijs een stevige klap neerwaarts te verkopen. Als verkiezingsstunt kan het tevens tellen dat hij een Chinees bedrijf vloert. Als er echt een probleem is dan hoort de lezer dat wel als de taskforce van de Europese waakhond EDPB zijn resultaten bekend maakt.

Steven Feldstein

De strijd rond TikTok