Met de vervroegde verkiezingen in Andalusië vorig weekeinde deden, zoals verwacht, zowel Podemos als Ciudadanos (‘burgers’) hun intrede in een regionaal parlement in Spanje. De echte verrassing was echter de rammeling die de Partido Popular kreeg en de status quo voor de PSOE.

Podemos

Voor deze regionale verkiezingen gaven sommige peilingen de tweede plaats aan Podemos. Het effect van de protestpartij bleek echter niet zo hevig als verwacht. Het kreeg de derde plaats met 15% van de stemmen. Enerzijds is dit te wijten aan het jonge karakter van de partij: de partij bestaat nauwelijks meer dan een jaar en kampt met groeipijnen. Anderzijds wordt de partij in de media vooral gedragen door haar voorzitter Pablo Iglesias, die in Andalusië zijn gewicht niet in de schaal kon gooien. De echte test zal vooral volgen met de algemene Spaanse verkiezingen van 2016. De gemeentelijke verkiezingen in mei dit jaar zijn ook nog geen echte test aangezien de partij op lokaal niveau nog niet erg ingeplant is. Zoals al geschreven in een vorig artikel wordt de partij vooral gestuurd vanuit Madrid. Het wordt dus afwachten.

PSOE en Partido Popular

De Andalusische kiezer zorgde voor twee andere verrassingen. De rechtse Partido Popular (PP) werd de tweede partij maar verloor zo maar eventjes een derde van haar stemmen. Hoewel de partij officieel liet weten dat het tweepartijenstelsel overwon, lieten enkele kopstukken al weten dat het resultaat veel slechter is dan verwacht. De angst zit er goed in voor de komende verkiezingen.

Dan hebben we de winnaar, de sociaaldemocratische PSOE, die sinds de democratie onafgebroken aan de macht is in Andalusië. Het kan er met een werkloosheid van 34% geen sterk verhaal brengen. De PSOE wordt er ook geplaagd door corruptiezaken. Toch verloor de partij geen enkele zetel, hoewel het bijna 120 000 stemmen verloor. De PSOE is dan wel de grootste partij, maar heeft niet genoeg zetels om zelfstandig een regering te vormen. PSOE zal dus op zoek moeten gaan naar steun. Susana Díaz, leider van de PSOE in Andalusië, liet verstaan dat ze geen coalitieregering wil vormen maar een akkoord wil sluiten om te kunnen regeren. In de pers wordt vooral gekeken naar Ciudadanos, een andere protestpartij die zich vooral op het centrumrechtse electoraat richt.

Ciudadanos

Ciudadanos is opgericht in Catalonië door Albert Rivera, een jonge advocaat die zich profileert tegen de corruptie van de huidige politieke klasse. De partij, Ciutadans genaamd in Catalonië, probeert zich een profiel aan te meten van een nette centrumpartij, maar stemt in Catalonië dikwijls mee met de Partido Popular. Inhoudelijk gezien verschillen ze ook nauwelijks. De minister van Buitenlandse Zaken van de regerende Partido Popular, José Manuel García-Margallo, liet zich onlangs zelfs ontvallen dat hij Rivera wel een toffe kerel vindt.

Zowel de PP als Ciudadanos staan voor een unitair Spanje en spreken voornamelijk het centrumrechtse electoraat aan. Het relatieve succes van Ciudadanos is dan ook grotendeels te wijten aan zijn populistisch anticorruptiediscours. De partij verschilt hiermee nauwelijks van een ander protestpartijtje, UPyD. Ciudadanos probeerde eerder gesprekken aan te gaan met UPyD om samen naar de Europese verkiezingen te trekken. De onderhandelingen mislukten en beiden gingen hun eigen weg. Ze vonden elkaar terug in de liberale fractie van Guy Verhofstadt in het Europees Parlement. Verhofstadt probeerde hiermee zijn fractie derde grootst te laten blijven, mislukte erin en haalde zich hierbij het ongenoegen van het Catalaanse Convergència op de hals. Ciudadanos laat in Catalonië immers geen moment onbenut om de liberale president Artur Mas aan te vallen.

Het lijkt er nu op dat Ciudadanos de rol van UPyD aan het overnemen is in Spanje. Met meer succes: UPyD flopte totaal in Andalusië en verdween er uit het parlement, terwijl Ciudadanos bijna 10% haalde. Dit is voor een stuk ook te danken aan de media: Albert Rivera, een jonge aantrekkelijke advocaat met vlotte tong wordt gretig opgevoerd door de grote mediagroepen. Of Ciudadanos een echt alternatief kan vormen voor de PP is evenwel twijfelachtig. Zelfs al wordt de PP onophoudelijk geteisterd door corruptiezaken, in Catalonië is een van de kopstukken van Ciudadanos zelf in verdenking gesteld voor gesjoemel. Als partij die zich profileert tegen corruptie doet het geen goed aan het imago. De conclusie voor Ciudadanos? Zeg gerust dat het oude wijn in nieuwe zakken is. Ze kampen met dezelfde groeipijnen als Podemos en ook voor hen zal de vuurproef plaatsvinden met de algemene parlementsverkiezingen van 2016. Een grote doorbraak zal er niet in zitten.

Foto: (c) Ciudadanos

Susana Díaz

Extreemrechtse VOX breekt door in verkiezingen Andalusië

Andalusië en de opkomst van Ciudadanos