Carlo Medo, nationaal voorzitter van de onafhankelijke politievakbond NSPV, is niet te spreken over de stadsguerrilla die zaterdag werd uitgevochten in de straten van Luik. Na alle beloftes bij het aantreden van de nieuwe regering vorig jaar zit het overleg met minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (CD&V) in het slop. Minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open Vld) deed beloftes over nultolerantie, een consequent lik-op-stuk vervolgingsbeleid en een einde aan de seponeringen. Dat blijken tot op heden holle woorden. Voor Medo is de maat meer dan vol. Volgens hem hebben we de bodem van de put bereikt. De druk vanuit de achterban om harde acties te ondernemen wordt stilaan onhoudbaar.

Sprakeloos

Hoe voelt u zich vandaag (zondag, WM) na de gebeurtenissen van zaterdag?

‘Slecht. Héél slecht. Ik ben sprakeloos. Normaal heb ik altijd wel wat noten op mijn zang, maar nu…’

Hoe is het zover kunnen komen?

‘Kijk, we zijn stilaan in een soort Wilde Westen terecht gekomen. Er is heel lang gezegd dat dit een Brussels probleem was, maar dat kan men nu toch niet meer volhouden. Nu hoor ik ook weer zeggen dat de relschoppers uit Frankrijk of Brussel zouden komen… Dat ze eens ophouden met die politieke zever! Het wordt hoog tijd dat de politici toegeven dat er een grote polarisering plaatsvindt in onze maatschappij. Dat er een bende is die dat blijkbaar heel tof vindt. Dat er een hele nest jongeren is die dit aangrijpt om misdrijven te plegen. Want wat daar in Luik gebeurd is, dat noem ik niet “opkomen voor je rechten”.’

‘Dat mensen opkomen voor hun rechten vind ik normaal. Maar dat ze half Luik afbreken, winkels afbreken van mensen die het nu al zo moeilijk hebben, daar stel ik me ernstige vragen bij. Dit is een veldslag geweest. Dat heeft niets te maken met manifesteren. Ik moet eerlijk zeggen, dit is de eerste maal dat ik écht sprakeloos ben.’

Zitten we inderdaad met een steeds verder escalerend probleem?

‘Wanneer je de macht — en daarmee bedoel ik geweld en dwang — overlaat aan de straat, dan krijg je dit. Hier zie je een politieke, collectieve verantwoordelijkheid voor een fenomeen dat al jaren aan het sudderen is en dat met de dag driester wordt. Omdat er geen vervolgingsbeleid is. Behalve wat interessante uitspraken op het nieuws, wat mediagewauwel en hier en daar een foto met en slachtoffer gebeurt er niets fundamenteels.’

Gesprekken in het slop

De ministers van Justitie en Binnenlandse Zaken, Van Quickenborne en Verlinden, hebben nochtans straffe taal gebruikt. Hoe verlopen de gesprekken met minister Verlinden en wat ligt er op tafel?

‘Schrijf dit maar op: die gesprekken lopen voor geen meter! Die zitten volledig in het slop. Onze standpunten zijn duidelijk. Eerst en vooral moet het geweld stoppen. Dat kan door de wetgeving aan te passen zodat je effectief nultolerantie en een lik-op-stuk-beleid krijgt. De politie moet opnieuw de nodige macht krijgen om de orde te handhaven. Ze moeten ophouden met dat gewauwel over het “genegotieerd beheer van de openbare ruimte”, want zo heet dat officieel…’

‘Nee, de orde moet gehandhaafd blijven. Punt. Je mag komen betogen wanneer je je aan beschaafde afspraken houdt. Je moet niet de boel komen afbreken. Dat kan niet. En daar zijn we principieel in.’

‘Ten tweede willen we dat de sectoriële onderhandelingen worden opgestart. Wij hebben vastgesteld dat de politie al twintig jaar lang geen wezenlijke loonsverbetering heeft gekend. Ik weet het, daar zijn ze weer, de syndicalisten met hun looneisen. Maar je kan niet om het feit heen dat onze vraag legitiem is. De minister heeft dat overigens met zoveel woorden erkend. We hebben tijdens de eerste vergadering een agenda en methodologie afgesproken. Dat was vrij eenvoudig: we gaan elkaar om de veertien dagen zien en stap voor stap vooruitgaan. Dat lijkt me een eenvoudige werkwijze, passend voor volwassen mensen die rond de tafel zitten om te onderhandelen.’

‘De volgende vergadering kwam de minister daar al volledig op terug. Toen zag ze het niet meer zitten, want wat we vroegen zou veel te veel geld kosten. Maar wat we vragen is wat in alle andere sectoren ook gebeurt. Daar heeft men jaarlijks een opslag van één procent, de laatste twintig jaar. Dat vragen wij nog geen eens. We willen gewoon dat men ernstig nadenkt over de politielonen. En we hebben daar een goede reden voor. Het geweld wordt alsmaar driester. Er wordt alsmaar meer verwacht van de politiemensen. Meer en meer agenten zijn gewoon verworden tot een boksbal. Ik kan mijn mensen eigenlijk beter zeggen dat ze thuis blijven, in plaats van zich voor een hongerloon op hun gezicht te laten slaan. Ze zoeken beter een andere job. En dat vind ik heel erg, want politieagent is een mooie job!‘

Geen steun van bovenuit

Wat moet er veranderen?

‘Dat is toch simpel. De eerste die een steen gooit haal je eruit. Gedaan. Klaar. Ik moet de laatste tijd veel terugdenken aan de jaren tachtig van de vorige eeuw, toen de mijnwerkers en de Metallo’s manifesteerden voor hun job. Dat waren tegenstanders die kwamen vechten voor hun boterham. Toen werd er ook veel geweld gebruikt, maar daar was een sociale rechtvaardiging. Toen was er ook begrip en respect. Nu komt men gewoon geweld plegen. Wanneer je vandaag aan die gasten die opgepakt worden vraagt waarom ze doen wat ze doen, is dat omdat hun maten hen op facebook hebben gezegd om af te komen. De meesten weten niet waarom ze daar staan.’

De aanleiding was een filmpje van een hardhandige arrestatie van een vrouw in Luik…

‘Die blijkbaar — dat heb ík vernomen — eerst had geschopt, gebeten en gespuwd. Kijk, je moet als politieagent tussenkomen omwille van een bepaald feit. Wanneer die persoon begint te schoppen moet je trachten die te bedaren. Op een gegeven moment moet je overgaan tot aanhouding. Nadien noteer je dat in een degelijk PV. Het Comité P en het parket kunnen dan verder oordelen. Dan heb je je job gedaan. Deze zaak wordt nog volop onderzocht, dus daar kan je in feite nog geen uitspraak over doen.’

‘Dat een aantal zaken in de pers komen, is normaal. Maar men maakt al een intentieproces in de media. Men draait de zaken om. Om een bepaalde agenda te onderbouwen. Nu ook weer: er is inderdaad een politie-interventie geweest. Mensen zijn daar kwaad om. Maar goed, laat de politie dan thuis. Wat we nu creëren is laksisme. Binnenkort gaan ze de politie nodig hebben en zullen wij er niet meer zijn. Omdat we gewoon niet meer durven optreden. En waarom niet? Omdat ze verdorie niet meer gesteund worden door hun oversten en de overheid. Dát is de realiteit.’

Gewone burger is het beu

‘Op een gegeven moment moet je de analyse durven maken’, poneert Medo kordaat. ‘Er zijn in dit land 50 000 politiemensen. Die werken acht uur per dag, 220 dagen per jaar. Bij hoeveel procent van de interventie worden er daden gesteld die niet door de beugel kunnen? Ik daag u uit: je komt zelfs niet aan 0,1 procent. Niemand wil dit zeggen, maar ook dat is de realiteit. En die 0,1% is misschien ook al te veel, maar ook politieagenten zijn mensen. Die zijn niet onfeilbaar. Men is momenteel al een hele tijd een hele beroepscategorie aan het stigmatiseren. En je ziet hoe langer hoe meer dat de gewone mensen dit ook beu zijn.’

Hoe komt u tot die conclusie?
‘Wij hebben als NSPV een facebookpagina. Mijn Franstalige collega Thierry Bellin heeft daar gisteren een post op geplaatst. Die werd ondertussen al meer dan 210 000 maal bekeken. Dat zijn dus niet enkel onze leden. Ik merk dat er heel veel steun is. De mensen vragen zich af hoe lang het nog gaat duren eer we eens stevig met de vuist op tafel slaan.’

Geen politiestaat, maar ook geen anarchie

‘Ik nodig heel de politiek uit om hier een einde aan te maken. Los van elke ideologie of kleur. We kunnen als maatschappij toch niet aanvaarden dat een zootje ongeregeld, enkel om keet te schoppen, brave burgers komt bedreigen in hun stad. Dat ze daarbij ook nog eens de politie komen molesteren maakt het nog erger, want dat is gewoon een aanval op het gezag en de maatschappelijke orde.’

U klinkt bezorgd…

‘Ik ben oprécht bezorgd over de gang van zaken. We willen niet in een politiestaat terechtkomen, daar ben ik het mee eens. Maar we willen toch ook niet afglijden naar totale anarchie? Het wordt tijd dat er een wijze man of vrouw opstaat die eens zorgt dat deze polarisering stopt. Want het escaleert almaar meer. Voor je het weet verzeil je in een burgeroorlog. Dat zijn zware woorden, maar je moet de reacties maar eens bekijken. De mensen zijn kwaad en gefrustreerd bij het aanschouwen van de gang van zaken. Men mag daar niet blind voor zijn. Ik stel vaak de vraag, ook aan Verlinden, welke maatschappij we eigenlijk willen. Dan is het antwoord steeds: een veilige maatschappij. Dan moet je daar ook een veiligheidsketen tegenover kunnen stellen. Die gecontroleerd wordt, en daar bestaan de nodige instrumenten voor.’

‘Nu loopt iedereen rond met een smartphone met camera en krijg je bij elke politie-interventie problemen. En dan altijd maar de boel op stelten zetten. De politie moét soms dwang kunnen gebruiken. Misplaatst geweld is daarbij natuurlijk niet aanvaardbaar, maar daar hebben we rechtbanken voor. Uiteindelijk komen we in een situatie terecht waarbij de politie niet meer optreedt en iedereen maar laat doen. Ik durf te stellen dat we dat, als maatschappij, niet willen.’

Veel woorden, geen daden

Verlinden en Van Quickenborne hebben beloftes gemaakt rond nultolerantie en een kordater vervolgingsbeleid. Is daar in de praktijk al iets van in huis gekomen?

‘Ach, neen. Verlinden heeft gezegd dat ze zich systematisch burgerlijke partij ging stellen bij geweld tegen de politie. ’s Anderendaags heeft ze dat al afgezwakt door te stellen dat ze dat niet kon doen voor wat er gebeurt in de steden en gemeenten. Daar moet de burgemeester dat maar doen. Allemaal heel tof, grote woorden en stoere praat om dan terug te krabbelen en te zeggen dat je eigenlijk niets te piepen hebt.’

‘Van Quickenborne heeft de omzendbrief 10/2017 van de Procureurs-Generaal laten aanpassen. Daarin wordt het vervolgingsbeleid bepaald rond geweld tegen de politie. Vanuit het parket kon men nog steeds omwille van opportuniteitsredenen seponeren. Lees: we hebben geen middelen, personeel of goesting. Dat gebeurt ook in 30% van de gevallen. Dat opportuniteitssepot is er nu uit, maar nu staat er dat men in uitzonderlijke gevallen omwille van een aantal — niet omschreven — redenen tóch kan seponeren. We staan dus geen stap verder.’

‘Maar er moet iets gebeuren. Nu stevenen we af op anarchie omdat de politie zich niet meer van haar taak durft te kwijten. De politie gaat zich niet blijvend laten gebruiken als boksbal, pispaal en kanonnenvlees. Dat is geen goede insteek en daar moet een einde aan komen. En we willen deze keer meer dan een politiek signaal.’

Stilte voor de storm?

Het kan misschien via een Ministerieel Besluit, zoals bij de coronamaatregelen?

‘U zegt daar zo iets. Dat steekt ook bij onze mensen. Wij stellen ons ook die vragen. We moeten mensen gaan oppakken omdat ze met enkelen bijeen zitten in het park, maar wanneer ze een gans centrum kort en klein slaan moeten we doen of onze neus bloed. Nu, we moeten niet doen alsof: onze neuzen bloeden!

Dan is de vraag dus hoelang dit nog kan doorgaan?

‘We hebben het einde bereikt. Elke grote ommezwaai begint steeds met een ogenschijnlijk klein incident. De druk van de achterban is heel hoog. In elk geval nemen we geen genoegen meer met woorden. We willen daden, boter bij de vis. Geen gezever meer over elkaar ontmoeten en de zaken bespreken. Nee, die onzin moet nú stoppen. Ik krijg die zever niet meer verkocht bij de achterban. Ik wil die overigens ook niet meer verkopen.’

‘Wij zijn trouwe soldaten, maar pas op: ik ken het politiehart, de mentaliteit van de politiemensen. Zolang ze roepen en veel lawaai maken, moet je niet bang zijn. Blaffende honden bijten niet. Maar nu zijn ze rustig en stil geworden. En dan moet je opletten, dat betekent dat ze op scherp staan. Dat voel ik sinds zaterdagavond heel intens aan. De vraag komt nu rustig maar gedecideerd: “En? Hoe gaan we dit aanpakken?”’

‘Ik weet hoe laat het is. Als ze daarboven echt een confrontatie wil, gaan ze verschieten hoe groot de bereidheid is om de boel gewoon dicht te doen. Ik denk dat men in regeringskringen stilaan dat moraliserende, arrogante gedrag mag laten varen. Ze moeten deze keer goed luisteren naar wat de mensen van het terrein als boodschap brengen.’

Thierry Bellin

Carlo Medo (politievakbond NSPV): ‘Na Luik krijg ik die zever niet meer verkocht’