De zaak Sanda Dia, juridisch afgehandeld, ebt verder door en geraakt onvermijdelijk in het straatje waar geen enkele kenner van het dossier vindt dat het daar thuis hoort: de piste van racisme, en het idee dat de student omwille van zijn afkomst het extreme ritueel zou hebben moeten ondergaan.

Maar de hoge volksjury vindt de straffen te licht, en dan gaan de oranje knipperlichten af in de politiek. Mede dankzij de hilarische TikTok-act van CD&V-voorzitter Sammy Mahdi is de kwestie toch een hot item geworden op de sociale media, en wandelen à la Ensor allerlei karkassen uit de kast. Zo komt daar opeens de Hoge Raad voor de Justitie in beeld, waarvan allicht weinig mensen het bestaan vermoedden. De Kamercommissie Justitie zou alsnog dit orgaan willen gelasten met een onderzoek. Naar wat? Dat is niet duidelijk.

Op de webstek van de Hoge Raad staat expliciet dat hij niet bevoegd is om gerechtelijke uitspraken of vonnissen aan te vechten. Enkel voor klachten die betrekking hebben op onthaal, een te lange termijn, falende slachtofferhulp, een chaotisch verloop van een procesgang. Ook voor de selectie en benoeming van magistraten heeft de raad bevoegdheid, en draagt deze voor aan de koning. ‘De HRJ staat buiten het parlement, buiten de regering én buiten de rechterlijke orde’, lezen we nog.

Europese Georges Floyd

VRT NWS

Sanda-betoging, Leuven, 1 juni 2023.

Inzake Reuzegom kan men zich al dan niet vinden in de uitspraak, maar het proces zelf verliep onberispelijk en helemaal niet chaotisch of respectloos jegens de nabestaanden. Ik vraag me af waar die Hoge Raad zich dan mee zal bezig houden. De achtergrond van de rechters checken om te bewijzen dat het toch om ‘klassenjustitie’ ging? Dat is als de doos van Pandora openen. Advocaten kunnen overigens rechters wraken en zelfs overbrenging eisen naar een andere rechtbank, indien het vermoeden van partijdigheid bestaat. Zo werd de Reuzegomzaak zelf ooit van Antwerpen naar Hasselt overgebracht, waar men er wél een boeltje van maakte.

De recuperatie van de zaak Sanda Dia door links is nu een versnelling hoger geschakeld, en wel via Nederland, waar er voor het proces zelf geen enkele belangstelling was. Niet gehinderd door enige dossierkennis verenigen BLM-sympathisanten, klimaatactivisten en – uiteraard – tegenstanders van Zwarte Piet zich, om van Sanda Dia de Europese George Floyd te maken. Die hadden ze dringend nodig. Men kan niet blijven standbeelden van Leopold II neerhalen, wachten op Sinterklaas, en ondertussen zomaar alle ‘witte mannelijke cisgenders’ van neokoloniaal racisme beschuldigen. De zoektocht naar een echte BLM-martelaar duurde behoorlijk lang, want Europa is Amerika niet. Gelukkig liep bij de Belgen een studentendoop uit de hand, met een half-Senegalese nieuweling als slachtoffer.

Het epicentrum van de Nederlandse Dia-recuperatie situeerde zich aanvankelijk in Den Haag, waar vooral de extreemlinkse Haagse Stadspartij, voorgezeten door activiste en burka-fanate Fatima Faïd, er garen bij probeerde te spinnen. De actie heeft zich nu verlegd naar Rotterdam, en wel om een heel speciale reden: sinds kort staat er vóór het treinstation Rotterdam-Centraal een 4 meter hoge bronzen postuur te bewonderen van een zwarte vrouw in joggingbroek, de handen in haar zakken.

Gouden Kalf

js

Rosanne Herzberger in NRC.

Het kunstwerk, genaamd ‘Moments contained’ van Thomas J Price, werd meteen gepromoveerd tot hét monument van de Nederlandse woke-beweging. Nu hebben ze een martelaar én een afgodsbeeld in de publieke ruimte die ze als Gouden Kalf kunnen aanbidden. Ook dit sculptuur verdeelt Nederland in twee kampen, het is ‘omstreden’, en dat is wat hedendaagse kunstenaars gewoon willen: dat er over hen gesproken wordt. Noteer dat de kunstenaar zelf niét refereert naar het kolonialisme en de woke-ideologie, maar veeleer de banaliteit van de zwarte vrouwenfiguur beklemtoont, iemand die zich eigenlijk niét wil onderscheiden van anderskleurige mensen.

Dat is uiteraard buiten de woke-beweging zelf gerekend, die dit weekend rendez-vous geeft aan het beeld voor een Sanda Dia-manifestatie. Het is daarbij interessant om te zien hoe commoties ontstaan, en hoe de zwarte figuur wordt volgepompt met symboliek, in de eerste plaats door overijverige contestanten. NRC-columniste Rosanne Hertzberger opende de debatten, en vond het werk ‘een belediging’ omdat de jonge vrouw ‘niets bijzonders gepresteerd had’. Dat is een slecht argument want dat kan je van Manneken Pis en het Leuvense Fonske ook zeggen. Maar op die manier trok Hertzberger zelf de aandacht op het beeld en startte ze een polemiek die, ironisch genoeg, vooral de woke-beweging goed uitkwam.

Allen daarheen dus. Sinds de kritische column van Rosanne Hertzberger is dit dé selfie-plek van Nederland geworden. Men kan natuurlijk een petitie lanceren tegen het beeld en wat het zou voorstellen, maar dat is nu net wat de wokes beogen. Dan kan het zoveelste cultuuroorlogje losbarsten tussen slim/tolerant links en dom/onverdraagzaam rechts, de welbekende karikatuur waarmee eerstgenoemden al sinds ’68 het alleenrecht op cultuur claimen.

Kabouter Buttplug

Wiki

Santa Claus

Ach, misschien moeten we ons niet de ganse tijd laten opnaaien, en op alle woke-slakken zout leggen, want dan houden we het fenomeen net kunstmatig in leven. Er zijn andere, veel slimmere strategieën om de beweging met haar absurditeit te confronteren. Humor bijvoorbeeld. En meer nog vanuit de spottende volksmond dan gesofisticeerde satire.

In mijn geboortestad Oostende ontsieren al meer dan tien jaar de oerlelijke fluoblokken Rock Strangers van Arne Quinze de dijkpromenade. Het is niet dat de Oostendenaar ze finaal mooi is gaan vinden, maar er is mettertijd een ironische houding ontstaan, hij kijkt er gewoon naast en door. Of geeft ze een spotnaam. In Rotterdam staat er nog een modern kunstwerk, genaamd Santa Claus, van Paul McCarthy. Ook bij de aanvang gecontesteerd, maar eens hij Kabouter Buttplug werd, kreeg hij een plaats als grap en versteende nar.

Op die manier zou ook de heldin van de wokes door de volksmond kunnen gedemystifieerd worden tot een komisch object/trefpunt. Mag liefdevol, hoeft helemaal niet hatelijk. Maak er de bijstandsnegerin van, of de Zwarte Griet (in plaats van de dulle), of de pauzerende poetsvrouw, weet ik veel. Een van de vele bestemmingen voor de buttplug, waar demonstranten dan maar moeten rond troepen als ze willen gezien worden. Sowieso nadert het woke-verhaal zijn houdbaarheidsdatum, en dat zal niet gebeuren dankzij mopperende columnisten, maar omdat mensen het gewoon niet meer au serieux nemen. Dan volgen de politici gewoonlijk vanzelf.

Thomas J Price

Een woke-reuzin voor het station van Rotterdam