De deal tussen Engie en de regering-De Croo is verre van een stap vooruit. De regering pakt uit met wat het een half jaar geleden al voorgesteld had als een bedongen principeakkoord. Engie, als beursgenoteerd bedrijf met meldingsplicht, stuurde eerst zelfs geen persbericht uit. Uit een zeer laat bericht van Engie België bleek dat de regering blijkbaar waarborgen gaf aan ‘de nucleaire operator’.

In een persconferentie volgend op een beperkte ministerraad lichtte de premier Alexander De Croo (Open Vld) en minister voor Energie Tinne Van der Straeten (Groen) de ‘deal’ toe met Engie over de verlenging van de kernreactoren Doel 4 en Tihange 3. De grote afwezige op die persconferentie was Engie. De woordvoersters van Engie reageerden ook de hele dag niet. Pas om rond halftien ’s avonds stuurde Engie België een persbericht met nog geen halve pagina tekst.

‘Engie en de Belgische federale regering hebben vandaag een akkoord ondertekend (Heads of Terms and Commencement of LTO Studies Agreement), met het oog op de 10-jarige verlenging van de twee kernreactoren Doel 4 en Tihange 3, met een totale productiecapaciteit van 2GW.’

De Engie-deal is blijkbaar een ‘heads of terms agreement’. Dat is een juridisch niet-bindende overeenkomst. Volgens professor milieurecht Kurt Deketelaere levert dit zelfs geen verplichting op die te formaliseren is in een contract.

Wat is het akkoord?

In principe moeten de kernreactoren Doel 4 en Tihange 3 klaar zijn om te functioneren gedurende tien jaar vanaf november 2026. Voor die datum moeten de werken afgerond zijn om een decennium productie voor te bereiden. De Croo noemde dat ‘het startschot van de verlenging’. Volgens Alexander De Croo kunnen ‘de werken morgen beginnen voor de verlenging van de twee jongste centrales’. ‘We nemen onze energietoekomst terug in de hand’, voegde hij eraan toe.

Engie zal die kernreactoren volgens het akkoord samen met de Belgische staat exploiteren. Daarvoor zullen beide partners een vehikel opzetten. Een bedrijf dat 50/50 de geproduceerde stroom zal verkopen. Het is echter helemaal niet duidelijk of het ‘vehikel’ of de 50/50-joint venture de reactoren zal exploiteren of enkel de stroom zal commercialiseren. Wordt het gezamenlijk bedrijf eigenaar van de betrokken jongste reactoren? Zo ja, wat met Luminus (dochter van het Franse concern EDF) die 10% bezit in die reactoren?

De regering deelde net als bij de vorige aankondigingen over energie en in het bijzonder Engie helemaal niks concreets mee. Niet de minste documentatie of zelfs maar een persbericht. Engie deelde mee dat ‘een juridische structuur voor de twee verlengde nucleaire eenheden, met participatie in gelijke mate van de Belgische staat en Engie’ in de steigers staat.

Jan Van Camp, woordvoerder van de Kamerfractie van N-VA, was de enige die hierop kon antwoorden: ‘Ik heb begrepen dat de twee centrales in dat vehikel worden ondergebracht. Met Luminus is al gesproken, weet ik. Maar of daar een akkoord is, is een andere vraag.’

De vraag is dan weer: gaat het over de kerncentrales Tihange en Doel of over de kernreactoren Doel 4 en Tihange 3? De andere kernreactoren Doel 1, 2 en Tihange 1 gaan in 2025 dicht. Doel 3 is in oktober gesloten. Tihange 2 sluit eind januari 2023. De term ‘nucleaire eenheden’ is wat dat betreft toch dubbelzinnig.

Over de problematiek van het nucleair afval uit de voorzetting van de twee reactoren is niets beslist. Het ‘akkoord’ definieert ‘een kader van een toekomstig plafond op toekomstige kosten verbonden aan het kernafval’.

Het doel van het akkoord is om in de winter 2026-2027 te kunnen rekenen op twee kernreactoren van de oorspronkelijk zeven. Zonder die twee jongste reactoren zijn alle winters vanaf 2026 problematisch. Hoogstwaarschijnlijk zal tussentijds de capaciteit van de vijf andere kernreactoren ook noodzakelijk blijken om de bevoorradingszekerheid te verzekeren. De deal gaat immers maar over 2 GW (2 x een capaciteit van 1 GW).

‘Goede zaak’

De grootste bezorgdheid van Reccino Van Lommel, de energiespecialist in de Kamerfractie van Vlaams Belang, is of alle voorbereidende werkzaamheden van Engie klaar zullen raken. ‘Engie heeft nog geen enkele voorbereiding getroffen, dat is een belangrijke bezorgdheid. Beter had de regering gekozen voor een verlenging van 20 jaar om de kosten beter te spreiden. Misschien zou de exploitant dan veel happiger geweest zijn.’

Thomas Martens, de woordvoerder van de Kamerfractie van Open Vld, meldt: ‘In het kader van de bevoorradingszekerheid en de prijszetting is het een zeer goede zaak dat een deal nakend is. Prima werk onder leiding van premier De Croo.’

Henri Marenne van actiegroep 100TWh noemt het akkoord ‘symptomatisch voor het amateurisme van de regering-De Croo als het om energie gaat’. ‘Wat zullen we tijdens deze 10 kleine jaren van verlenging doen om niet terug te vallen in dezelfde problemen? Het is duidelijk dat deze regering nog steeds gelooft in de mythe van 100% hernieuwbare energie’, besloot Marenne.

Op televisie serveerde N-VA-voorzitter Bart De Wever het akkoord koel af. In Terzake noemde De Wever het akkoord geen akkoord.

Garanties

In het persbericht van Engie stond één positieve noot. Het akkoord ‘voorziet ook in de onmiddellijke aanvang van milieu- en technische studies, voorafgaand aan het verkrijgen van de nodige toelatingen voor deze verlenging’.

Opmerkelijk is het puntje over een reeks garanties ‘om de goede uitvoering te waarborgen van de verbintenissen van de nucleaire operator’. Welke waarborgen gaf de federale regering aan Engie?

De conclusie is dat het duo De Croo en Van der Straeten weer een persconferentie gaf over een akkoord dat helemaal geen concreet akkoord blijkt. De meeste elementaire afspraken zijn zelfs nog niets eens gemaakt. Geen maximumprijs voor de berging. Geen contractuele garanties betreft beschikbare capaciteit. Geen oprichting van het vehikel en de winstverdeling en verantwoordelijkheden. De deadline werd eens te meer verschoven. Naar maart dit keer. Als dat maar geen pijnlijke aprilgrap oplevert na die zoveelste gemiste deadline.

Thomas Martens

De Engie-deal: is er nu een akkoord of geen akkoord?