Bijna twee maanden na de Duitse verkiezingen zijn de coalitiegesprekken tussen de Union CDU/CSU en de sociaaldemocraten van SPD over een nieuwe federale regering nog bezig. Het oog van de Europese pers gaat vooral naar het Europese luik. Dat draait om de bankenunie, begrotingsdiscipline en economisch bestuur binnen de Eurozone.

Merkel heeft de voorbije vijf jaar haar stempel op het crisisbeleid gedrukt en dat zal, met haar recente grote overwinning in gedachten, de komende jaren niet anders zijn. Met betrekking tot de Bankenunie zijn de Duitsers alvast niet geneigd om het lot van hun financiële sector in Europese handen te leggen, noch om financieel bij te springen voor problemen in andere landen.

Bankenunie

De bankenunie heeft als voornaamste doel de directe link te breken tussen de problemen in de financiële sector en de staatsschuld van de lidstaten. Het staat zo goed als vast dat de Europese Centrale Bank (ECB) toezicht zal houden op de Europese financiële sector. Econoom Geert Janssens wees er in Doorbraak al op dat het Frans-Duitse compromis daarrond een doodgeboren kind is. ‘Naar de grote banken kijkt men maar half en de kleine banken worden gewoon genegeerd.’

Er zijn echter nog twee zaken waarover de onderhandelingen op Europees niveau bezig zijn: wie beslist of een bank ontmanteld moet worden wanneer er problemen zijn? En wie betaalt bij een eventuele redding van die bank?

De Duitse coalitiepartners zijn het er over eens dat de Duitse belastingbetaler niet verantwoordelijk mag gesteld worden bij een redding van banken in een ander land. Tijdens de campagne beloofde de SPD nog om een Europees schuldverlossingsfonds op te richten om de financiële lasten op Europese schaal te collectiviseren, maar Angela Merkel heeft dit geweigerd.

Dat betekent dat elke lidstaat aansprakelijk zal blijven voor het opruimen van de eigen banken als ze falen. Kan een staat die kosten toch niet dragen, dan kan er eventueel een lening gevraagd worden aan het ESM-noodfonds maar die lening wordt wel toegevoegd aan de staatsschuld. Op termijn kan er dan een gemeenschappelijk Europees resolutiefonds komen, door de banken zelf gefinancierd.

De Duitse partijen willen ook geen Europese resolutie-autoriteit die op Europees niveau, onafhankelijk, beslist of banken ontmanteld worden of niet. Vooral de CDU wil een Europees stelsel van nationale autoriteiten, onder politieke controle van de ministers van Financiën. Over een Europese depositogarantie, voor spaargeld tot 100 000 euro bijvoorbeeld, kan helemaal geen sprake zijn.

Referenda

Voor de verkiezingen leek het erop dat de intrede van de SPD in een coalitie de Duitse lijn wat zou verzachten maar de SPD kiest ervoor om binnenlandse punten te scoren en de Europese lijn van Merkel te volgen. Op het vlak van de bevoegdheidsoverdrachten aan de EU kiest de SPD zelfs voor een iets kritischere lijn dan de CDU van Merkel.

Samen met de Beierse CSU, die één fractie vormt met de CDU, legde de SPD het plan op tafel om referenda te houden over belangrijke Europese thema`s. Het voorstel wordt tegengehouden door Merkel, waardoor het weinig waarschijnlijk is dat het er effectief komt. Toch toont het de veranderende sfeer in Duitsland aan.

De tekst, op naam minister van Binnenlandse zaken Hans-Peter Friedrich (CSU) en socialistische topman Thomas Opperman werd gelekt: ‘We willen dat onze burgers de mogelijkheid krijgen om beslissingen te sturen tussen twee verkiezingen in. De bevolking zou directe inspraak moeten krijgen over Europese beleidskeuzes van hoog belang, zoals wanneer belangrijke bevoegdheidsoverdrachten naar Brussel plaats gaat vinden of wanneer Duits geld naar de EU gaat. We willen een landelijk referendum in deze gevallen’

Het zijn slechts twee voorbeelden van de eurokritischere houding van het nieuwe kabinet. Gezien de Europese verkiezingen in mei kunnen de Duitse coalitiepartners het niet maken om de Duitse kiezer voor het hoofd te stoten, zeker niet met de Alternative für Deutschland, op vinkeslag.

<Vindt u dit artikel informatief? Misschien is het dan ook een goed idee om ons te steunen. Klik hier.>

Thomas Opperman

Merkel III kritischer voor EU