De Schotse uitvinder Alexander Graham Bell (1847-1922), geboren in Edinburgh, patenteert de telefoon. Maar onmiddellijk rijzen er drie problemen. Is hij werkelijk de uitvinder? En op welke dag, ergens eind februari 1876, diende hij de patentaanvraag in? De derde vraag (of hij een Amerikaan was) is nog het makkelijkst te beantwoorden. Neen, Bell werd pas Amerikaans staatsburger op 10 november 1882.

Bells grootvader Alexander Bell en zijn vader Alexander Melville Bell hielden zich al bezig met spraaktechnologie. Laatstgenoemde ontwikkelt het eerste universele fonetisch alfabet. Bells moeder Eliza Grace Symonds is ernstig slechthorend, maar Bell kan met een bijzonder diepe stem met haar communiceren. Ze kon ook de trillingen van zijn pianomuziek voelen. Bell volgt zijn vader naar Londen, waar die werkt als docent dictie aan het University College en zijn zoon inhuurt als assistent. Alexander bestudeert tot 1870 de anatomie en fysiologie van de menselijke stem.

In 1870 verhuizen Alexander en zijn ouders naar Canada. Zijn vader wordt er docent filologie aan het Queen’s College, Kingston, Ontario. Zelf werkt Alexander vanaf 1871 als leraar voor doven en van 1873 tot 1877 is hij hoogleraar stemfysiologie aan de Universiteit van Boston.

De prominente advocaat Gardiner Hubbard, tevens directeur van de Clarke School for the Deaf, en de rijke zakenman Thomas Sanders horen van Bells ‘stemoverbrengingsexperimenten’ en halen hem over om het groot te zien. De twee financieren Bells onderzoek in ruil voor een later deel in de winst. Daarbij gebruiken ze Hubbards dove, maar intelligente en aantrekkelijke dochter Mabel Hubbard als hefboom: Bell is verliefd op Mabel – die ook zijn studente is – maar mag pas met haar trouwen nadat hij zijn uitvinding heeft voltooid.

Op 14 februari 1876 dient Gardiner Hubbard namens Bell de patentaanvraag in, amper twee uur voordat uitvinder en ondernemer Elisha Gray hetzelfde doet. Hubbards aanvraag leidt tot het grootste patentgeschil uit de geschiedenis. Alexander Bell is zelf niet aanwezig bij het indienen van ‘zijn’ aanvraag. Nog een reden voor het patentbureau om beide aanvragen even terzijde te leggen. Maar eind februari wordt ten voordele van Bell beslist en op 7 maart 1876 krijgt hij zijn patent. Maar de geruchten over de illegale connectie tussen Bell/Hubbard en het patentbureau blijven lopen. Eén functionaris beschuldigt zichzelf van omkoping…

En Mabel dan? Het huwelijk wordt afgesloten op 11 juli 1877, twee dagen nadat de Bell Telephone Company is opgericht, met Alexander als CEO. Hij slaagt erin om de telefoon te vermarkten en een landelijk telefoonnetwerk in Noord-Amerika op te zetten, dat door zijn bedrijf monopolistisch wordt gecontroleerd.

In 1880 gebruikt Alexander Graham Bell voor de eerste keer zijn ‘fotofoon’ om een draadloos telefoongesprek te verzenden. De GSM is op komst. Maar dat zal nog even duren. Tot 1991.

Thomas Sanders

Vandaag 1876: Alexander Graham Bell patenteert de telefoon, maar dan…