Het progressief liberale D66 staat in de zogeheten Peilingwijzer genoteerd als vierde politieke partij van Nederland, met tussen 11 en 15 van de 150 Kamerzetels. Minder dan het huidige zeteltal van 19, maar een flinke verbetering sinds fractievoorzitter Rob Jetten virtueel onder de 10 zetels dook. Dat is te danken aan nieuwe partijleider Sigrid Kaag, die het aan één ding zeker niet ontbreekt: zelfvertrouwen. Ze lijkt er ondanks de cijfers van overtuigd Rutte te gaan opvolgen als eerste vrouwelijke premier.

Gezant van de Verenigde Naties

De 58-jarige Kaag heeft Arabisch en Internationale Betrekkingen gestudeerd en spreekt zes talen. Ze werkte als gezant van de Verenigde Naties in Libanon en Syrië. In dat laatste land onderhandelde ze over de vernietiging van chemische wapens, die ze naar eigen zeggen wist weg te krijgen. Of dat klopt, blijft de vraag, maar ze wist in ieder geval het internationale vertrouwen in president Assad dermate op te kloppen dat het werd geloofd…

Kaag werd in 2017 Minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking voor D66 in het kabinet-Rutte 3, en raakte begin deze maand met Noord-Koreaanse cijfers tot partijleider gekozen. Een aardig inkijkje in die procedure schetst de onbekende tegenkandidaat Ton Visser. Hij deed al tweemaal eerder mee aan de verkiezingen voor lijsttrekker van D66. Zoals hij zelf zegt: ‘met Democraten in je naam kun je natuurlijk geen lijsttrekker per decreet aanwijzen’.

Fan van boycot Israël

Sigrid Kaag had geen makkelijke jeugd. Ze groeide op in een driekamerflat in Rijswijk, en zat al op jonge leeftijd met een zwaar depressieve vader en een ernstig zieke moeder. Ze moest als kind zelfs korte tijd ergens anders wonen. Van haar verleden maakt ze geen geheim. Wie kwaad wil spreken, zou zelfs kunnen denken dat ze ermee te koop loopt. En waarom ook niet als het stemmen trekt?

Zwijgzamer is ze over haar echtgenoot, de Palestijnse tandarts en politicus Anis al-Qaq, met wie ze vier kinderen heeft. Kaag zou zich Sigrid al-Qaq kunnen noemen, maar heeft daar wijselijk van afgezien…

Al-Qaq was de rechterhand van Yasser Arafat, en actief in Al Fatah. Sommige media noemen hem eufemistisch een ‘vredesactivist’. Later was hij Palestijns ambassadeur in Zwitserland en woonde het gezin in Genève. Uiteraard zijn Anis en Sigrid fan van BDS, de organisatie die Israël wil boycotten.

Uitsluiting van PVV en FvD

Kaag leerde haar echtgenoot kennen toen ze voor de UNRWA werkte, de VN-hulporganisatie voor Palestijnse vluchtelingen waarvoor sommige landen niet meer willen betalen. De UNRWA houdt het aantal vluchtelingen consequent veel te hoog omdat ze per vluchteling wordt betaald, en maakte schoolboekjes voor Palestijnse kleuters waarin stond hoe je joden kunt vermoorden…

Een jaar geleden kwam Kaag negatief in het nieuws toen bleek dat haar ministerie het salaris betaalde van twee zogenaamde Palestijnse hulpverleners, die een gruwelijke aanslag pleegden op een Israëlisch gezin.

De nieuwe lijsttrekker van D66 zegt te willen strijden tegen wat ze ‘peilingenpolitiek’ noemt. Niet omdat haar partij matig scoort in peilingen, maar omdat in haar woorden ‘sommige politici de resultaten van peilingen aangrijpen om onrust te stoken’. Kaag sloot meteen de PVV en het Forum voor Democratie (FvD) uit om ooit mee samen te werken.

Globalist in hart en nieren

Door toedoen van deze partijen ‘zou het vertrouwen in de politiek afbrokkelen’. Ik hoef u niet te vertellen dat er ook goede argumenten bestaan voor het omgekeerde: PVV en FvD zijn juist opgebloeid omdat het vertrouwen van de burger in met name partijen als D66 afbrokkelt.

Het zou kunnen dat mevrouw Kaag door haar band met de Arabische wereld een bovengemiddelde aversie koestert tegen genoemde partijen. Maar voor iemand die in ieder willekeurig interview minimaal één keer over ‘verbinden’ spreekt als haar voornaamste doel, komt deze uitsluiting van een flink deel van het electoraat toch zonderling over.

‘Dankzij mijn brede crisiservaring, in onder meer Syrië, Libanon en Soedan ben ik de aangewezen persoon om de coronacrisis op te lossen, wat alleen in internationaal verband mogelijk is’, zei ze bijvoorbeeld. Kaag is globalist in hart en nieren. Ze is net als president Macron een verklaard voorstander van het inleveren van soevereiniteit bij de EU.

Krijgt alle ruimte

Macron en Kaag hebben meer gemeen: ze gebruiken allebei populisme als een stok om mee te slaan. Voor Macron zijn chaos en populisme synoniem. Zijn motto ‘ik of de chaos’ lijkt Kaag op het lijf geschreven.

Of ze bij de kiezer scoort, moet nog blijken, maar bij de media is haar bedje gespreid. Ze krijgt alle ruimte voor haar progressief-liberale standpunten. Zoals deze: ‘Als de coronacrisis ons één ding leert, is het dat de economie moderner, eerlijker en schoner moet…’

Misschien heb ik het gemist, maar het lijkt er sterk op dat de Nederlandse televisie haar nog nooit één kritische vraag stelde.

Gebrek aan kleur

Ergens onderweg van 1966 naar nu is D66 het contact met doorsnee mensen totaal verloren. Voor wie mocht twijfelen aan het elitaire karakter van de partij, nog even dit citaat van Ton Visser in de NRC: ‘De meesten van ons, D66’ers, zijn hoogopgeleid. We hebben een manier van wellevendheid die we ook van anderen verwachten. Wij zijn verbaal zeer onderlegd, maar heel veel mensen zijn dat niet.’

Ondanks eindeloos gekwaak over diversiteit lijdt de partij aan een opvallend gebrek aan kleur, terwijl het surplus aan een bepaald soort hoogopgeleide en succesvolle blonde vrouwen minstens zo opmerkelijk is… Kaag past daar naadloos in. Maar ze begrijpt wel dat ze geen kans maakt op het premierschap zonder een bredere kiezersbasis dan hoger opgeleide, modale en bovenmodale inwoners van de Randstad.

Hoe ze die denkt te bereiken, blijft onduidelijk. Met al haar woke teksten gaat het niet lukken. De enige reële optie lijkt een coalitie met GroenLinks, gesteund door machtshongerige kleinere partners als socialisten en/of christendemocraten. GroenLinks en D66 zijn tegenwoordig inwisselbaar. Het enige probleem voor Kaag is dat de leider van GroenLinks vooralsnog een stuk populairder lijkt dan zij…

Ton Visser

Premier Sigrid al-Qaq?