In zijn excuusrede over het Nederlandse slavernijverleden hield premier Rutte zich keurig aan een blijkbaar recent ingeburgerde linguïstieke regel, die verbiedt mensen ‘slaaf’ te noemen. Correct is: ‘tot slaaf gemaakte’.

In ‘The Hill We Climb’ van de Amerikaanse dichteres Amanda Gorman, voorgedragen bij de inhuldiging van president Biden, werd het woord ‘slave’ wel gewoon gebruikt. Maar in de officiële Nederlandse vertaling werd het vervangen door ‘tot slaaf gemaakte’. Wat niet alleen een potsierlijke dichtregel opleverde, maar ook opmerkelijk is omdat bedenkingen over het woord slaaf oorspronkelijk uit de VS kwamen. Daar sprak men halverwege de vorige eeuw al over een ‘person who is enslaved’ om te vermijden dat iemand gedefinieerd wordt door wat hem is overkomen.

Zo mag een immigrant geen immigrant meer heten, maar ‘een persoon die is geïmmigreerd’ en een gevangene geen gevangene maar ‘iemand die is vastgezet’. Dat is ‘person-first’-taal, bedoeld om te benadrukken dat mensen in de eerste plaats slachtoffer zijn van omstandigheden, ook als het om een bajesklant gaat. Oh wacht, ‘slachtoffer’ mag ook niet meer. Dat moet zijn ‘iemand die iets is overkomen’.

Waarom één woord gebruiken als het met vijf kan, nietwaar?

Laatstgenoemde voorbeelden komen uit een index van ‘schadelijke taal’, recent gelanceerd door wat ooit één van de beste universiteiten in de VS was: Stanford University in Californië. De index werd meteen weer van het internet gehaald wegens overwegend zeer negatieve reacties, maar is toch nog te vinden via de Wall Street Journal (WSJ). Overigens had ik het over ‘een Amerikaanse dichteres’, volgens de Stanford-index ook al fout.

Amerika is een continent met meer dan veertig nationaliteiten en door iemand ‘Amerikaans’ te noemen als je bedoelt ‘uit de VS’, insinueer je dat dit land het belangrijkste is. Dat kan de overige bewoners van het continent kwetsen, die immers even ‘Amerikaans’ zijn. In deze nieuwe oprispingen van woke hysterie wordt Amerikanen aangeraden zich niet langer ‘Amerikaan’ te noemen, maar bijvoorbeeld ‘US-citizen’.

Stanford

Stanford werkte twee jaar intensief met belangengroepen samen om de lijst te produceren en inclusieve alternatieven te bieden. ‘Beating a dead horse’ bijvoorbeeld moet worden vervangen door ‘iets niet los kunnen laten’, omdat de oorspronkelijke uitdrukking ‘geweld tegen dieren normaliseert’. Een ‘master’ kun je tegenwoordig niet meer halen aan Stanford en, ik garandeer u, op onze Europese universiteiten binnenkort ook niet meer. Het waren toch ‘masters’ die slaven hielden, pardon, tot slaaf maakten? Vandaar.

De WSJ merkt snedig op dat Stanford op minder dan zeventienduizend studenten meer dan twintigduizend mensen in dienst heeft. Die hebben kennelijk genoeg tijd over. Intussen blijft het collegegeld omhoog racen. Stanford is er bepaald niet voor de gemiddelde persoon. Uiteraard figureert naast zaken als ‘culturele appropriatie’ het fenomeen ‘gender’ prominent op de lijst van Stanford. ‘Hij’ of ‘zij’ is totaal taboe. Men dient een persoon met ‘jullie’ of beter nog met de naam aan te spreken, zolang niet bekend is met wie of wat deze persoon zich identificeert. Nu maar hopen dat de slager zijn messen thuishoudt als u hem met ‘jullie’ aanspreekt, dan wel vraagt met welk gender hij zich identificeert.

Europa volgt

Europese universiteiten lopen hierin achter de muziek aan, maar onderschat ze niet! Met een recente wijziging in het Cambridge Woordenboek van de Engelse Taal – de eeuwige concurrent van de beter verkopende Oxford Dictionary – lijkt de universiteit van Cambridge die van Oxford opnieuw te overtroeven in de strijd om de meest woke universiteit. De Cambridge Dictionary behoudt het zelfstandig naamwoord ‘vrouw’ niet langer voor aan volwassenen die als vrouw zijn geboren. Men acht het nu ook van toepassing op eenieder die ‘zich als vrouw identificeert’, ongeacht het bij geboorte ‘toegewezen’ geslacht, zoals dat in ‘newspeak’ heet. Met andere woorden: ook een vent met intact klokkenspel kan een vrouw zijn, althans volgens de Cambridge Dictionary.

Met nog andere woorden: het woord vrouw heeft hiermee zijn specifieke betekenis verloren. De vrouw is afgeschaft, verleden tijd: this parrot is deceased, a dead parrot, this parrot is no more! Eerlijk is eerlijk, men deed het ook bij ‘man’. Wie ‘als man leeft en zich als man identificeert’, is een man, ook als zij een vrouw is. Waarom niet meteen ‘vrede’ als tweede betekenis van ‘oorlog’? Of ‘vrijheid’ bij ‘slavernij’? George Orwell schreef dat het inperken van de woordenschat in newspeak burgers moest beletten te denken aan zaken die het Big Brother-regime onwelgevallig waren, zoals vrijheid van meningsuiting en eigen wil. Dat zou immers een thoughtcrime zijn, een gedachtenmisdaad. ‘Thoughtcrime wordt onmogelijk als er geen woorden meer zijn om het in uit te drukken…’

Volk

Alleen het volk – de ‘proleten’ – spreekt nog ‘oldspeak’ in 1984. De mensen die nu zeggen: ‘Mannen kunnen geen vrouwen zijn’. Want mannen en vrouwen biologisch verschillend noemen, is een gedachtenmisdaad geworden. Wie zich eraan schuldig maakt, kan knokploegen van transgenderactivisten op zijn dak krijgen, of justitie. De nieuwe elitaire mantra is ‘transvrouwen zijn vrouwen’. Voor de gewone sterveling is dat hetzelfde als ‘mannen zijn vrouwen’. Daarom dient men via taal te worden heropgevoed. De oorspronkelijke betekenis van het woord vrouw is tot blasfemie verklaard. Zeg liever ‘menstruerend mens’, of ‘mens met een baarmoeder’.

Maar in ieder geval nooit: ‘volwassen mens van het vrouwelijke geslacht’. Dat is de definitie en tevens de strijdkreet van een nieuw soort feministen, die vechten voor het voortbestaan van het concept biologische vrouw. En voor het recht van biologische vrouwen om zonder mannen topsport te bedrijven en in kleedkamers of opvanghuizen te verblijven. Zoals de bekende Engelse feministe Kelly-Jay Keen, die op de vraag of ze soms een dokter was dat ze zo precies wist wat een vrouw is, ooit antwoordde: ‘Ik ben geen dierenarts. Toch weet ik wat een hond is.’ Keen liet billboards ophangen met: ‘A woman is an adult human female’. Een vrouw is een volwassen vrouwelijke mens en werd prompt gearresteerd wegens transfobie…

Dichter bij huis maakte het COC, ooit een belangenvereniging voor homoseksuelen, een lespakket voor de basisschool over ‘seksuele- en genderdiversiteit’. Bedoeld om schoolkinderen na te laten denken over welk gender het beste bij hen past. ‘Het geslacht toegewezen bij je geboorte stelt helemaal niks voor’, zegt een oubollig voorlichtingsfilmpje. ‘Ieder kind mag zelf beslissen welk gender hem, haar of hen het beste past.’ Het boekje ‘Hoe is het om transgender te zijn?’, ook aangeboden door het COC voor de basisschool, heeft volgens de begeleidende uiterst lovende tekst slechts één minpuntje. Er wordt immers consequent gesproken over ‘transgenders’, en dat had ‘transgender personen’ moeten zijn…

Academische elite

Taal leeft en verandert, dat gaat vanzelf. Gedrag beïnvloedt taal en taal het gedrag. Maar taal plooien naar een eenduidige sociaal-culturele ideologie, zoals al enige tijd op veel universiteiten gebeurt, is linguïstische manipulatie. Net als het aanpassen van definities in het woordenboek naar betekenissen die niet ingeburgerd zijn maar ideologische denkbeelden vertegenwoordigen. Een academische elite legt zo via lexicologen haar wil op aan de rest van de bevolking. De autoriteit van universiteit en woordenboek wordt misbruikt om aan de publieke opinie te tornen. Waarbij ook nog eens uit twee lopen wordt geschoten: westerse overheden maken deze ideologie en de bijbehorende taal tot wet. Wie een andere mening heeft en zich ‘fout’ uitdrukt, wordt beschouwd als transfoob, racistisch of zelfs fascistisch. Hij of zij kan handhaving en sancties tegemoet zien.

Buiten de wil van veel transgenders om is een totalitaire beweging ontstaan van transgenderactivisme met fascistoïde trekjes. Daar zijn vooral mannen met een seksuele fetish debet aan, maar ook de overheid blaast zijn partij mee. Misschien wel het meest bizarre voorbeeld komt uit Noorwegen. Daar plaatste de lesbische filmmaakster Tonje Gjevjon onlangs een bericht op Facebook, waarin ze onder meer zei: ‘Mannen kunnen onmogelijk lesbiennes worden, noch zwanger raken.’ Ze reageerde op een Noorse man die zich publiekelijk had geïdentificeerd als ‘lesbische moeder’. Er werd voor die man geen psychiater gebeld, maar wel aangifte gedaan tegen mevrouw Gjevjon wegens ‘haatspraak’. In Noorwegen een delict dat drie jaar gevangenisstraf kan opleveren. De politie doet onderzoek…

Tonje Gjevjon

Hoe ‘woke newsspeak’ de gedachten steeds meer manipuleert