‘Waarom onderneemt CD&V niets tegen Orban? Wanneer worden onze eigen christendemocratische toppers wakker? Waar wachten ze op?’ vraagt Knack-hoofdredacteur Bert Bultinck zich af in Knack deze week.

Ongelijk kan ik hem niet geven. Het ziet er voor de liberale democratie die Hongarije tot voor kort was, niet goed uit. Maar er rot wel wat meer aan de Europese vis dan enkel de kop in het oosten. Ook aan de staart zit de EU met een torenhoog probleem, en de Europese christendemocraten al niet minder.

Geweld…

Gisteren nog maar werden er zes – ondertussen kunnen het er al meer zijn – activisten van de zogenaamde Catalaanse Comités voor de Defensie van de Republiek (CDR) gearresteerd. Hen wordt aangewreven blokkades te hebben opgericht om daarmee de aandacht te vestigen op de politieke gevangenen in Spanje, en de asielzoekende politici elders in Europa. Aanklacht? Terrorisme. Het klinkt erger dan ‘rebellie’, waar Puigdemont en de zijnen voor gezocht worden, maar in Spanje is het dat niét.

Al zes maanden schreeuwen Spaanse politici, van links tot rechts, dat de catalanistische politici door de organisatie van het referendum op 1 oktober, ‘geweld’ hebben gepleegd. Nochtans staan ons – mij zeker, ik was er bij – de beelden nog op het netvlies van Guardia Civils die – met knuppels en rubberkogels – de Catalaanse kiezers op weinig vreedzame wijze op andere gedachten probeerden te brengen.

Die dag is het geweld tegen Catalonië begonnen. En ondertussen is het rijtje er niet korter op geworden. Bijna tweehonderd ambtenaren zijn ontzet uit hun functie, waaronder evenzeer de directeur-generaal van Erfgoed. Leerkrachten worden vervolgd omdat ze een rollenspel organiseerden over het referendum. Het Catalaanse immersie-onderwijs (dat is zowat het volledige onderwijs in Catalonië) staat onder druk. Ambtenaren mogen geen Catalaans – nochtans de eerste taal in Catalonië – meer praten tijdens hun ambt, of aan een loket. Ondertussen verblijven zeven verkozen politici, waaronder vier ministers en de minister-president, in ballingschap. (Morgen beslist een Schotse rechter of Clara Ponsatí moet worden uitgeleverd aan Spanje, maar de Britten eten nog liever hun bolhoed op.) Negen politici – oud-ministers en een oud-parlementsvoorzitter – en twee voorzitters van grassrootsonafhankelijkheidsverenigingen – die jaarlijks ca. 2 miljoen Catalanen op straat krijgen – zitten opgesloten, op verdenking van rebellie. De links-republikeinse minister Oriol Junqueras ‘viert’ vandaag zijn 49e verjaardag in de cel; als het van de rechter afhangt zal hij maar net voor zijn 79e vrijkomen. De liberale minister Joaquim Forn liep dan weer tbc op in de gevangenis. In Hongarije beslist een linksliberale krant zelf ermee te stoppen omdat de vrije meningsuiting onder druk staat. Maar in Spanje zijn tientallen websites van catalanistische organisaties en media gesloten door het Spaanse gerecht.

…what’s in a name?

Geweld wordt duidelijk anders geïnterpreteerd in Spanje dan in de rest van Europa. Het Catalaanse hoofd van politie Josep Lluís Trapero moet op 16 april voor de rechter in Madrid komen op verdenking van – houd u vast – ‘niet gebruiken van geweld bij het referendum’. Omgekeerd werd het dienstdoend hoofd van de Spaanse Policia Nacional, Francisco Pérez de los Cobos, gepromoveerd voor zijn optreden op 1 oktober. (Dat hij de broer is van de voormalige voorzitter van het Spaans Grondwettelijk Hof en ze in hun jeugd beiden lid waren van de extreemrechtse Fuera Nueva is uiteraard bijzaak.) Vandaag tikte de radicaal-linkse burgemeester van Barcelona Ada Colau – geen overtuigde independentiste! – Rajoy op de vingers: het enige terrorisme dat de voorbije maanden plaatsvond in Catalonië was op 17 augustus op de Ramblas in Catalonië. De daders waren toen géén catalanisten, en er zijn aanduidingen dat de Spaanse geheime dienst de daders zou hebben laten begaan.

Rechtsstaat?

En dat alles wordt mogelijk gemaakt door ‘onafhankelijke’ rechters. Rechters uit de rangen van de Partido Popular (PP) met name. Ondertussen is er immers over de onafhankelijkheid van het Spaanse gerecht in deze alvast weinig twijfel meer. De Verenigde Naties, Puigdemonts rechter in Schleswig-Holstein en eerder de beruchte Spaanse rechter Baltasar Garzon – die Chileens dictator Pinochets vel wou – lieten zich er al over uit.

Dat alles ook dankzij de PP-regering en -politici (daarin gesteund door de socialisten van PSOE en de rechts-nationalistische Ciudadanos). Zij voerden artikel 155 door dat Cataloniës autonomie opschortte en de Catalanen kluistert.

Met dank ook aan de Europese Volkspartij – toch de grootste in de EU – in al haar kleuren en geuren, die het hoofd afwendt, dan wel Rajoys politiek steunt. Zoals ze ook Orban niet afvalt in Hongarije, al heeft die minder expliciete gewelddaden op zijn kerfstok dan Rajoy.

Knack-hoofdredacteur Bert Bultinck heeft gelijk zich vragen te stellen bij de rol van de Vlaamse christendemocraten in dit grotere Europese verhaal. Maar verontwaardiging mag niet selectief zijn. Ook wat de Catalaanse crisis betreft, kunnen Vlaamse christendemocraten een rol spelen. Kamerlid Hendrik Bogaert liet op Doorbraak al verstaan: ‘De politieke gevangenen moeten inderdaad in Spanje onmiddellijk worden vrijgelaten, en de EU moet tussenkomen als ze een unie van waarden wil zijn.’

Een EU die een lidstaat toestaat troepen in te zetten tegen de eigen bevolking, en waar de rechtsstaat slechts selectief geldt, is geen waarden-unie. Een christendemocratische partij die wegkijkt en geen verantwoordelijkheid opneemt in eigen rangen, is geen waarden-partij. Waar wachten ‘onze eigen christendemocratische toppers, van CD&V-commissaris Marianne Thyssen tot EVP-lid Ivo Belet op? Wanneer worden ze wakker? Waar wachten ze op?’, vroeg Bultinck zich af. Het wordt tijd dat het ‘midden’ ook in deze zaak ‘moedig’ wordt en Rajoy toeroept: ‘no pasarán’. De kanonnen staan nog net niet voor de toegangspoorten van Barcelona.

Deze tekst verscheen eerder vandaag ook op Knack.be.

Josep Lluís Trapero Álvarez

‘Waarom onderneemt CD&V niets tegen Rajoy?’