Waarom heeft Nederland acht maanden na de tweede Kamerverkiezingen van 17 maart nog geen regering? Het antwoord staat iedere dag in de krant: de landelijke politici vertrouwen elkaar niet. Maar als strengere coronamaatregelen worden afgekondigd, vragen diezelfde politici de bevolking om hén te vertrouwen. Tja…

Afgezien van dit hoofdprobleem lijken de dames en heren politici geen mogelijkheid onbenut te laten om de formatie onnodig te bemoeilijken. Al in de eerste week van de onderhandelingen beging een van de informateurs een onnodige beginnersfout. Bij het verlaten van het gebouw was een geprint document met aantekeningen voor iedereen zichtbaar. Dus niet in een afgesloten tas, of in een map, of met de onbedrukte kant boven, of bedekt met een blanco vel. En enkele weken geleden liet Gert Jan Segers, fractievoorzitter van de orthodox-protestantse ChristenUnie, een map met voorstellen voor een mogelijk regeerakkoord in de trein liggen. Een andere treinreiziger vond dat en speelde het door aan de Volkskrant.

Wat de burgemeester van Enschede op een idee bracht. Hij liet zijn spoorplannen voor Oost-Nederland ook maar in de trein liggen. Aandacht gegarandeerd.

Plucheklevers VVD en CDA

Dagblad De Telegraaf trok uit Segers’ aantekeningen de conclusie dat de rechts-liberale VVD de grote verliezer wordt van de formatie. Ze lijkt bereid alle standpunten in te leveren, zolang ze maar kan blijven regeren. De langstzittende premier van Nederland is nog steeds Ruud Lubbers (1982-1994) van het christendemocratische CDA. Het is publiek geheim dat Rutte dat record wil verbreken. De belangen van de achterban lijken er niet toe te doen.

In Nederland kunnen huiseigenaren de hypotheekrente aftrekken van de belastingen. De symbolische waarde daarvan is groot. Veel subsidies en belastingkortingen gaan naar lagere inkomens. De hypotheekrente is het enige voordeel voor midden- en hogere inkomens. De VVD verdedigde die maatregel altijd, maar lijkt nu bereid daar afstand van te nemen. De VVD was in het verleden ook altijd tegen rekeningrijden. D66 (links-liberaal) en ChristenUnie hechten aan duurzaamheid, dus autobezitters kunnen het ergste vrezen.

Afgelopen september lekte uit dat onteigening van boeren werd overwogen. Het CDA, ooit partij voor boeren, lijkt daarmee akkoord te gaan. Al heet het niet meer onteigenen. Het is de bedoeling om boeren in de buurt van natuurgebieden te ‘verleiden’ hun bedrijf naar de provincie Flevoland te verplaatsen. Het gaat druk worden in die provincie, want die is ook uitverkoren voor extra huizen om het woningtekort op te lossen. Ere wie ere toekomt: het getuigt van een vooruitziende blik om een volledige aflevering van Reizen Waes Nederland aan Flevoland te wijden.

Erg goed valt het niet bij de boeren. Kan de VVD misschien weinig schelen, maar het CDA heeft sinds dit jaar een concurrent waar boeren naar kunnen uitwijken, de BoerBurgerBeweging (BBB). Al kan het voor BBB op den duur moeilijk worden om ook andere kiezers dan boeren en plattelandsbewoners voor zich te winnen.

Forum voor Ondemocratie?

De vierde formerende partij, D66, kreeg het woensdag 17 november aan de stok met Forum voor Democratie. De laatste partij werd maandag 15 november op de korrel genomen door de rechtse ochtendkrant De Telegraaf. Forum dient in de Kamer moties in om de Tweede Kamer zich te laten uitspreken over zaken die niet op de agenda van het kabinet staan. Zo diende de Kamer zich uit te spreken tegen invoering van een sociaalkredietsysteem á la China.

In het algemeen is het efficiënter om tijd te besteden aan bestaande wetsvoorstellen dan aan niet-bestaande. In dit geval lijkt het niet zozeer de bedoeling om zaken te agenderen, maar om de boel te ontregelen. Want als andere partijen tegen de motie stemmen omdat het niet bestaand beleid betreft, doet Forum het voorkomen alsof ze vóór een kredietsysteem zijn. Stemmen ze mee, dan stemmen ze in met Forum. Die debatten en stemmingen hadden ook over bestaand beleid kunnen gaan. Het houdt ook ambtenaren en personeel van de Kamer bezig. Dus kost Forum de belastingbetaler onnodig geld.

Ernstiger werd het twee dagen later. Tijdens een buitenlanddebat ontspoorde een woordenwisseling tussen D66 Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma en Forum Kamerlid Pepijn van Houwelingen. Daarbij leek de laatste een dreigement te uiten: ‘En uw tijd komt nog wel, want er komen tribunalen.’

Na de schorsing en na een gesprek met de vervangende voorzitter nuanceerde Van Houwelingen zijn woorden. Hij bedoelde het niet als persoonlijk dreigement, zijn partij is van mening dat nader juridisch onderzoek gepleegd moet worden naar het betreffende onderwerp.

Pepijn van Houwelingen

Van Houwelingen (1980) is het enige Kamerlid van Forum voor Democratie dat ouder is dan fractievoorzitter Thierry Baudet (1983). In 2016 hield Nederland een referendum over het associatieverdrag van de EU met Oekraïne. Eén van de initiatiefnemers hiervan was het Burgercomité EU. Drie oprichters van het comité werden geïnterviewd door NRC Handelsblad. Twee van hen, naast van Houwelingen ook Arjan van Dixhoorn, baarden opzien door niet herkenbaar op de foto te willen.

Weinig Nederlander hebben als voornaam Pepijn, de achternaam Van Dixhoorn is zeldzaam. Een zoekopdracht volstond om de gezichten te achterhalen. De twee verklaarden dat Oekraïne hen niet kon schelen. Het referendum diende om de EU aan te kaarten.

NRC Handelsblad constateerde dat Van Houwelingen zes jaar eerder onder het pseudoniem Vossius een roman publiceerde, Oneigentijds. Een boek waarin gedweept zou worden met extreemrechtse ideeën.

Veelbelovende nieuwe Kamerleden

In het jongste nummer van Elsevier Weekblad werden zeven veelbelovende Kamerleden die dit jaar debuteerden uitgelicht. Een van hen is VVD-Kamerlid Ulysse Ellian (1988), zoon van rechtsfilosoof en opiniemaker Afshin Ellian. Eerder was hij naast advocaat ook gemeenteraadslid in Almere. ‘Valt op door zijn aandacht voor rechtsstaat.’ Ook Nicki Pouw-Verweij (1991) werd genoemd. ‘De enige arts in de Kamer. Levert genuanceerd kritiek op het coronabeleid.’

Van de vijfkoppige Forum-fractie debuteerden er vier. Niet één werd in dit artikel genoemd.

Ulysse Elian

Waarom heeft Nederland na acht maanden nog geen regering?