Zo vader, zo zoon. Of zo moeder, zo dochter.. In heel wat beroepsgroepen is het redelijk normaal dat zoon of dochter in de voetsporen van het beroep van pa of ma treedt. Maar in Nederland is dat niet zo voor de hand liggend als in Belgie als het tenminste om de politiek gaat. En als het überhaupt in Nederland gebeurt, dan is dat in tegenstelling tot België voor de politicus in spé vaak geen geschenk om de zoon of dochter van een bekende voorganger te zijn.

De politieke appel valt in België in de regel niet ver van de boom Familiecratie, noemen ze het in Vlaanderen als de zoon of dochter in de politieke voetsporen treedt van een bekende politieke pa of ma. In het calvinistische Nederland komt dit een stuk minder vaak voor. Sterker nog: in de Nederlandse politiek is het eerder een nadeel als je in de voetsporen van je bekende pa of ma treedt. Alleen al de schijn dat er een verband zou zijn met het eerdere succes van pa of ma wil men in Nederland zoveel mogelijk vermijden. Wellicht daarom doet Lilian Marijnissen er alles aan om de vergelijking met haar bekende pa, Jan Marijnissen, ver weg van haar te houden.

Een bekende naam kan valse verwachtingen scheppen

Lilian Marijnissen weet heel goed dat haar bekende naam valse verwachtingen met zich mee kan brengen. Lang geleden had je Willem Drees junior, de zoon van de socialistische premier Willem Drees die de Nederlandse geschiedenisboekjes gehaald heeft als de grondlegger van de Algemene Ouderdomswet (AOW) net na de Tweede Wereldoorlog. Zijn zoon Drees junior werd geen succes, zelfs niet toen hij, wellicht op advies van zijn spindoctor, zijn kale knikker met een toupetje had laten stofferen.

Het feit dat politiek in Nederland zelden erfelijk is, zal ook wel te maken hebben met een ons-kent-ons-mentaliteit die in België nu eenmaal wat sterker is dan in het egalitaire Nederland waar je zelf je strepen wat meer moet verdienen. Mede daardoor is het ook in de politiek stukken minder vanzelfsprekend dat zoon of dochter zomaar in de voetsporen van vorige generaties treden.

Nederland is meer dan in Vlaanderen het geval is, een meritocratie. Niet wie je familie is, aan welke universiteit je gestudeerd hebt, waar je geboren bent en wie je kent is bepalend, maar vooral wat je kunt en wat je zelf gepresteerd hebt geven de doorslag.

Familicratie is niet aan een partijkleur gebonden

Die zogenaamde familiecratie zie je in Vlaanderen trouwens bij zowat alle partijen optreden. Bij de Open Vld heb je de De Croo-dynastie. Bij de socialisten heb je Bruno Tobback, de zoon van Louis die jarenlang de machtigste persoon van die partij was. Ook heb je Freya Van den Bossche, de knappe dochter van eveneens een socialistische minister. Destijds is zij als babe-politica door de media enorm gehypet, maar boze tongen beweren dat ze in navolging van Jean-Jacques De Gucht, de zoon van vader Karel en ex-EUcommissaris, nog geen deuk in een pakje boter kan slaan. In die zin is in België de zoon of dochter van ook niet altijd een garantie voor toekomstig succes.

Als zoon of dochter van lig je onder het vergrootglas

Hoe het met Lilian Marijnissen zal aflopen weet momenteel nog niemand. De politieke carrière van dochter Saskia van de vroegere premier Joop den Uyl was ook niet echt geholpen ondanks de jarenlange populariteit van haar vader. Maar feit is wel dat Lilian als bekende dochter van aan alle kanten onder het vergrootglas van de media en haar politieke vrienden en vijanden ligt. In die zin is het zeker in Nederland geen godsgeschenk om in de politiek je vader of moeder op te volgen.

Vandenbossche

Familiecratie: de politieke appel valt in België wat vaker onder de boom