Door uitgebreide reportages over demonstraties tegen de coronamaatregelen in West-Europa door de zender Russia Today, zou de indruk kunnen ontstaan dat in Rusland geen overheidsdwang bestaat omtrent dit hete hangijzer. Dat is een foute indruk. Toegang tot horeca, bioscopen, vele winkels en allerhande vermakelijkheden is uitsluitend met een QR-code mogelijk.

Wees geen flikker, laat je vaccineren

De codes zouden in eerste instantie ook voor het openbaar vervoer gaan gelden, maar dit werd recentelijk weer teruggedraaid door de president persoonlijk. Wél zet de Russische staatsjournalistiek nog steeds zijn beste beentje voor in de strijd voor ongenadige vaccinatie van de onmondige burger.

In een ludiek bedoeld filmpje van de overheid is te zien hoe een paar in een café zit. Er komen twee homo’s binnen die overduidelijk als zodanig te herkennen zijn. De man beschimpt hen als ‘vuile flikkers’. De vrouw probeert haar partner te kalmeren tot ze hoort dat de barkeeper de twee niet wil bedienen en vraagt het pand te verlaten. Ze zijn niet ingeënt en kunnen dus geen QR-code tonen. Een van hen zegt met een nichterige stem: ‘Jullie kunnen me niet dwingen mijn lichaam te vergiftigen met vaccinaties.’ Daarop kijkt de vrouw de twee hoofdschuddend na en zegt: ‘Je hebt gelijk, het zijn inderdaad rotflikkers.’ Het spotje eindigt met de slogan: ‘Wees geen flikker, laat je vaccineren.’

Alleen gevaccineerden krijgen salaris

Niet alleen op televisie, ook op de werkplek lijkt alles in het teken van de weloverwogen strijd tegen de pandemie te staan: het is ontslag of vaccineren. In juni 2021 voerde het Moskouse stadsbestuur regels in die bedrijven dwingen niet-gevaccineerde werknemers naar huis te sturen. Totdat ze kunnen bewijzen dat ze een inenting hebben tegen corona, mogen deze onverlaten niet aan het werk. Natuurlijk worden ze niet betaald. Wie niet gevaccineerd is, hoeft kennelijk ook niet te eten. Een duidelijke zaak.

Om de druk eveneens bij de werkgever neer te leggen, geldt dat 60% van het personeel gevaccineerd moet zijn. Is dit niet het geval, dan dreigen een gedwongen sluiting en torenhoge boetes. Een speciale instantie controleert de bedrijven ter plaatse. Rusland zou natuurlijk Rusland niet zijn als het niet mogelijk was voor omgerekend enkele honderden euro’s een vaccinatie te kunnen ‘kopen’. Op naam van de koper en, uiteraard, geregistreerd in de databanken van de ijverige instanties.

Organisatoren demonstratie al voor aanvang opgepakt

Toch zijn er — ondanks de filmpjes van de overheid, de strenge regelgeving en de mogelijkheden alles te omzeilen — mensen die, net als bij ons, in opstand komen tegen de corona-maatregelen. Joeri Tjesnakov uit Archangelsk werd op 13 december gearresteerd voor ‘het organiseren van een verboden demonstratie’ tegen vaccinatieplicht en QR-codes een dag tevoren. Tegenover Doorbraak verklaarde de 56-jarige ondernemer uit Archangelsk:

‘De twee organisatoren waren de vorige dag al opgepakt. Er was geen apparatuur, geen megafoon, niemand wist wat te doen. Ik had toen het idee opgevat met die demonstranten die toch kwamen opdagen, naar het politiebureau te wandelen om vrijlating van de organisatoren te eisen. We waren met een man of 100. Het was dezelfde dag dat onze gouverneur de bevolking te woord zou staan via een hotline, dus ik dacht het een met het ander te kunnen combineren. Enkelen scandeerden de naam van de gouverneur opdat hij naar buiten zou komen om een dialoog met ons aan te gaan.’

Zeventien dagen cel

De gouverneur kwam, zoals verwacht, niet naar buiten en Tjesnakov besloot zelf van de gelegenheid gebruik te maken: ‘Ik liep het politiebureau binnen, omdat ik diezelfde morgen al een aanvaring had gehad in een café. Ik bestelde koffie, maar ze zetten me buiten, omdat ik geen QR-code kon laten zien. Ik had de café-eigenaar beloofd hem te zullen aangeven bij politie, omdat hij mijn grondrechten had geschonden. Het invullen van de formulieren op het bureau duurde even en toen ik weer buitenkwam, was iedereen al weg.

De volgende dag werd ik gebeld door onze wijkagente die mij verzocht langs te komen. Zogenaamd om de zaak met het café te bespreken. Daar werd ik gearresteerd en uiteindelijk veroordeeld tot zeventien dagen gevangenisstraf wegens een demonstratie die dus niet eens had plaatsgevonden en die ik ook niet had georganiseerd. Het merendeel van de tijd zat ik alleen in de cel. Er werd geen geweld gebruikt ofzo, en het is voor mij ook niet de eerste keer. Maar leuk is anders, dat kan ik u vertellen. Ik kwam gelukkig op 30 december vrij, maar de eigenlijke organisatoren zaten ook tijdens de jaarwisseling nog vast.’

Geld voor ‘sociale reclame’ verdonkeremaand

Aleksej Gresko, voormalig ondernemer uit Jekaterinenburg gaf het volgende commentaar op de coronamaatregelen in zijn vaderland:

‘De overheid gelooft zelf niet in de maatregelen en doet alles uitsluitend om de schone schijn. De burgers en het zakenleven doen net of ze zich aan de regels houden. In werkelijkheid heersen wantrouwen en hypocrisie. Bij dit soort filmpjes van de overheid kun je je opwinden over het goedkoop inspelen op een algemeen heersende homohaat onder Russische jongeren. Wat er echter achter schuilgaat is dat het de zoveelste manier is ons belastinggeld te laten verdwijnen. Niemand kan immers precies zeggen wat de kosten van productie, verspreiding en vooral de effectiviteit van deze zogenaamde sociale reclame zijn. Dat betekent dat bepaalde ambtenaren met deze onzin zeker weer een paar miljoen roebel in eigen zak hebben kunnen steken.’

QR-codes uit een andere wereld

Vera Zosjtsjenko, achterkleindochter van de beroemde Sovjetschrijver en programmamaakster uit Sint-Petersburg, is een van de niet-gevaccineerden die haar mening niet onder stoelen of banken steekt:

‘Dergelijke video’s en al die idiote QR-codes zijn voor mij dingen uit een andere wereld. Ik heb me nooit tegen de griep laten inenten en ben dat ook nu niet van plan. Ik heb de wens en het recht ziek te zijn. Ik probeer het al twee jaar lang, maar het wil maar niet lukken. Ik boycot dat thema maximaal, daarom heb ik geen idee wat er bij ons in de stad voor wetten en maatregelen bestaan. Ik ga me er sowieso niet aan houden. Ze kunnen niet naast ieder van ons een politieagent zetten. Zoals we geen mondmaskers dragen, zo zullen we ook die codes saboteren.’

Vera Zosjtsjenko

Russische campagne: ‘wees geen flikker, laat je vaccineren’

Navalny-betogers getuigen: ‘De politie begon in het wilde weg iedereen te slaan’