Op 30 april verklaarde eerste minister Michail Misjoestin via een videoconferentie met Poetin dat hij als regeringsleider een stap opzij moest zetten wegens besmetting met het coronavirus. Hij werd met 39 graden koorts in een ziekenhuis opgenomen. President Poetin tekende een besluit dat de eerste vicepremier Andreji Belousov hem opvolgt. Deze is net als Misjoestin een technocraat en was een van de voornaamste economische raadgevers van het Kremlin en de architect van de ‘Twaalf (Infrastuctuur) Projecten’ die Poetin kost wat kost wil verwezenlijken.

Waarnemers voorspellen dat Misjoestin niet meer zal terugkeren als eerste minister. Dit kan er op wijzen dat hij zeer ernstig ziek is of dat Poetin hem liever kwijt wil. Dit laatste lijkt het geval te zijn. Misjoestin kon de zware en lome staatsbureaucratie niet aan het werk krijgen. De vraag is of Belousov daar wel zal in slagen. Gezien de penibele economische omstandigheden waarin Rusland verkeert is dat weinig waarschijnlijk. Ook de minister van bouw Vladimir Jakoesjev en zijn plaatsvervanger Dimitri Volkov werden met coronabesmetting opgenomen.

Novo Ogaryovo

Ondertussen zet Poetin zijn werkzaamheden verder in de staatsdatsja Novo Ogaryovo, niet te ver van Moskou en heerlijk in het groen gelegen. Hij resideert bij voorkeur daar omdat hij er over een binnenzwembad beschikt waar hij na ontwaken iedere dag een kilometer baantjes trekt. Nadien neemt hij naar oude Russische traditie een sober ontbijt bestaande uit havermoutpap. Dit is tenminste wat hij wil dat de Russen over hem weten.

Vanuit zijn sobere werkkamer, nog steeds zonder laptop op zijn bureau, houdt hij videoconferenties met zijn ondergeschikten. Er valt reusachtig veel te beslissen en zoals gewoonlijk aarzelt Poetin. Toch is nu definitief beslist dat de gedeeltelijke lokale verkiezingen gewoon op 13 september doorgaan. Er moeten lokale parlementen en achttien gouverneurs verkozen worden. De regeringspartij Verenigd Rusland moet er alles aan doen om te beletten dat partijlozen verkozen worden. Dit is in het verleden gebeurd en is niet voor herhaling vatbaar.

Constitutiedag

Dan is er nog het probleem van de beloofde volksraadpleging (uitdrukkelijk geen referendum). Hierover viel nog steeds geen beslissing. Er wordt gedacht aan eind juni, maar de kans op een tegenvaller voor Poetin is dan erg groot. Vermoedelijk wordt het 12 december, Constitutiedag, een zeer toepasselijke vrije feestdag, wanneer de economie weer op volle toeren draait. Dat is toch de hoop.

Het voornaamste probleem is de uitgestelde viering op 9 mei van de 75 jarige verjaardag van de overwinning op het nazisme. De Japanse capitulatie, die het einde van de Tweede Wereldoorlog inluidde, op 3 september vieren blijkt praktisch niet mogelijk. Het leger moet hier maanden op voorhand voor repeteren en het coronavirus zal dit nog lang beletten. Maar wanneer dan wel? Poetin heeft voor zijn populariteit dringend die viering nodig!

Corona, steeds opnieuw corona

Natuurlijk zijn er nog andere en belangrijker katten te geselen. Vooreerst het bestrijden van het coronavirus. In een nieuwe toespraak heeft Poetin de verplichte ‘betaalde vakantie’ van een maand in april op kosten van de werkgever uitgebreid tot na de vrije dag van 9 mei. Dat vele werkgevers niet meer kunnen betalen is een probleem waarvoor de regering maar een oplossing moet vinden.

Poetin heeft de dagelijkse strijd tegen de epidemie in handen gegeven van de plaatselijke gezagsdragers. De burgemeester van Moskou Sergej Sobjanin en zijn assitente Anastasia Robova voeren, een beetje zoals de gouverneur van New York, een heroïsche strijd tegen de epidemie. Dit doen zij met alle mogelijke middelen, ook met elektronische pasjes.

Luiers

De ware toedracht van de toestand in Moskou wordt verborgen gehouden, maar er zijn tienduizenden patiënten. Talrijke schrijnende getuigenissen over een tekort aan bedden, personeel en beschermende kledij komen bovendrijven. Soms worden artsen verplicht om luiers te dragen om bestendig aan het werk te kunnen blijven. Dit blijkt ook uit de actie van de jonge arts Anastasia Vasileva, vriendin van Navalny en leidster van een onafhankelijke vakbond van medisch personeel. Zij bedelt om geld om aan ziekenhuizen beschermend materiaal te kunnen bezorgen. Er is ook de recente actie van zeventig artsen en verplegers die het tekort aan beschermende kledij en maskers aanklagen en betrouwbaarder testmateriaal eisen.

Burgemeester Sobjanin leidt een commissie die de medische aanpak van de ziekte in Rusland moet bepalen. De eerste minister is voorzitter van een raad die voor de herneming van de economie moet instaan. Maar geen nood Veronika Skortsova , hoofd van het Federaal Biomedisch Agentschap, verklaarde op 1 mei dat het hoogtepunt van de epidemie is bereikt met 114.431 besmette patiënten en in totaal 1.169 overlijdens. Dit zijn natuurlijk ‘Chinese’ cijfers.

Poetins onoplosbare problemen

Er zijn andere problemen genoeg waar Poetin zijn hoofd moet over breken. Als lid van de oudere communistische generatie begrijpt hij de werking van de vrije markteconomie niet goed. Hij zweert bij grote mastodonten van staatsbedrijven en wantrouwt kleinere en middelgrote privébedrijven. Zoals zo vele mensen van zijn generatie noemt hij die ondernemers dikwijls ‘oplichters’ of ‘bedriegers’. Hij weet dat Rusland niet afhankelijk mag blijven van olie en gas. Hij weet dat hij moet diversifiëren en dat dit moet gebeuren door het aantrekken van kleine en middelgrote hightech bedrijven.

Dat wil maar niet lukken. Rusland kan geen nieuwe militaire Glonass navigatiesatellieten lanceren omdat 70% van de bestanddelen uit het buitenland moeten komen. De Russische technologie is niet in staat ze te vervaardigen. En door de boycot tegen Rusland kan hij ze niet aankopen.

Noodfonds

Poetin weet dat de keldering van de olieprijzen het Russisch budget zwaar verlieslatend zal maken. Daarbij komen nog de bijkomende kosten van de coronabestrijding. Er bestaat een noodfonds van 114 miljard euro dat het deficit van één jaar zou kunnen delgen. Hij zal moeten beslissen of het gebruikt kan worden. Maar dat is maar een oplossing voor één jaar. In ieder geval zal de welvaart in Rusland scherp dalen en de werkloosheid stijgen. Deze trend is reeds bezig sinds 2014 en zal ook de middenklasse treffen. En dat kan gevaarlijk worden. Maar dat is het probleem voor zijn regering, hoewel hij natuurlijk wel zelf verantwoordelijk blijft. Als president moet hij zorgen voor stabiliteit en vooral anarchie in Rusland vermijden.

Zoals de Jeltsinperiode heeft aangetoond is de democratie op zijn westers een zeer slechte oplossing voor Rusland. Dit mag niet meer gebeuren. Het is bovendien zijn voornaamste taak om Rusland als een gerespecteerde en gevreesde supermacht zijn rol in het concert van de naties te laten spelen. De Russen die het nazisme hebben verslagen ten koste van 27 miljoen slachtoffers hebben daar recht op. Hiervoor is een modern uitgerust en machtig leger nodig. Dit is er niet echt! Gelukkig doen de collega’s van de Navo alsof ze bevreesd zijn voor de Russische militaire macht. Maar ze weten wel beter. Alleen op gebied van kernwapens zijn ze hun gelijke.

Als symbool van de problemen bij de marine ligt het vliegdekschip Admiraal Koeznetsov al jaren in de dokken, de nieuwe generatie tanks wordt maar niet geproduceerd omdat de fabriek failliet is en de supersonische raketten die sneller dan het geluid kunnen vliegen, geraken niet uit hun testperiode. Wie zou voor moedertje Rusland zorgen als vadertje Poetin er niet was?

Veronika Skortsova

Russische eerste minister Michail Misjoestin neemt ontslag