Dinsdag start het nieuwe politiek seizoen vervroegd met twee Kamercommissies. De belangrijkste gaat over de energiecrisis. Premier Alexander De Croo (Open Vld) en minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) moeten in de commissie komen uitleggen wat de regering doet aan de energiecrisis en de energieprijzen. Meer dan een PR-evenement zal het waarschijnlijk niet worden. Nadien telt Engie zijn winst uit, net zoals alle 364 andere dagen van het jaar.

Publieke opinie

De energiecrisis, de exorbitante gasprijzen, de daaraan gekoppelde stroomprijzen en de sluiting van twee perfect werkende en veilige kernreactoren in oktober (Doel 3) en februari (Tihange 2) beroeren de gemoederen al de hele zomer. De publieke opinie keert zich stilaan tegen de regering.

De meerderheid van de bevolking wil een verlenging en dus het openhouden van de kerncentrales in België. In naam van de werknemers van de centrale van Doel, stuurden Vincent Van der Heyden en kaderlid Philippe Hendrickx vrijdagavond een open brief waarin ze pleiten voor het openhouden van Doel 3 en Tihange 2. De top van Engie in Parijs is tegen.

Groen framing

Markant is wel dat de dag nadien de Vlaamse kranten uitpakten met een duidelijke groene framing. ‘Personeel kerncentrales wil scheurtjescentrales langer openhouden’ bleek de titel in De Standaard op 27 augustus. De Tijd koos voor aanhalingstekens ‘Personeel wil “scheurtjescentrales” langer open, nee zegt Engie’. Alexander De Croo gebruikte die framing ook al in december 2021.

Veel politici zien de bui hangen. Zelfs indien de sluiting puur symbolisch zou uitpakken, dan nog zullen de politieke of electorale gevolgen desastreus blijken door de energierekeningen. CD&V-voorzitter Sammy Mahdi riep via een tweet op om de kerncentrales open te houden en op te houden met de leugenachtige framing dat het om ‘scheurtjescentrales’ gaat.

De reactie van Mahdi is eigenlijk indirect gericht tegen een coalitiegenoot. Bij Groen schakelde de nieuwe partijleiding een versnelling hoger in aanloop van de energiecommissie van dinsdag. Het mobiliseren van bevriende journalisten, ngo’s en dergelijke draaide overuren.

Tinne Van der Straeten

Wekenlang was de minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) onzichtbaar. Over het akkoord voor het openhouden van de kerncentrales met Engie was er geen nieuws sinds de persconferentie van De Croo en Van der Straeten op 22 juli. Ondertussen woedt de ergste energiecrisis sinds ruim een eeuw.

Voor de gelegenheid van de restyling van haar partij, was ze plots weer van de partij. De volgende ochtend (zaterdag) op de radio van de VRT te horen en in de journaals op televisie. Op twitter was ook te zien dat ze op het ‘launch event’ van haar partij het podium betrad en de militanten toesprak.

De VRT was uiteraard aanwezig en haalde de minister voor de camera. Zonder het minste wederwoord of kritische vragen mocht Tinne Van der Straeten (Groen) voor de camera’s van de VRT oude leugens verkondigen zoals: ‘hier gaat het over de twee scheurtjescentrales, die vallen buiten de scope van het akkoord dat we binnen de regering hebben gesloten’ of dat ze energie-oplossingen zoekt die ‘geen afvalproblematiek hebben, geen scheurtjes hebben en dat ze ook geen CO2 hebben’.

De nauwelijks onderdrukte lach bij het uitspreken van het woord ‘scheurtjes’, verraadde de leugen heel duidelijk. Let ook op de nuance ‘binnen de regering afgesproken’ en niet ‘met Engie afgesproken’.

Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle

Belga

Tinne Van der Straeten

Het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle (FANC) heeft ten treure toe al duidelijk gemaakt dat de zogenaamde ‘scheurtjes’ niet bestaan (het zijn volkomen normale waterstofvlokken) en dat er geen enkel gevaar is. Het hele dossier staat online te lezen. Wie meer uitleg wil, kan dit bevattelijker lezen bij de lobby die kernenergie verdedigt.

Het wereldvermaarde onderzoekscentrum SCK CEN verklaarde ook al meermaals dat er geen afvalprobleem is, omdat verbruikte splijtstof opgewerkt kan worden en dus bijna eindeloos verbruikt tot 99% verbrand is. De opslag van kernafval is veilig en geregeld.

Laatste stuiptrekking

De framing van Van der Straeten is een laatste stuiptrekking van een politica en haar partij die geen argumenten meer hebben. Het is een vlucht in dogmatisme. Al die antinucleaire propaganda lijkt op een georkestreerde campagne van Groen en Ecolo. Donderdag 25 augustus verscheen een behoorlijk bizarre vrije tribune van de marxist Leo Tubbax van de vzw Stop Kernenergie op de linkse nieuwssite Dewereldmorgen.be.

De titel was ‘Verlenging van de levensduur van Doel en Tihange? Veel te gevaarlijk!’ en de lead startte als volgt: ‘Het project van looptijdverlenging van twee oude kernreactoren, Tihange 3 en Doel 4, mag om verschillende redenen niet doorgaan’. De inhoud was, zoals gebruikelijk, een opsomming van leugens, desinformatie, bangmakerij en doodgewone dogmatische onzin. Merk op dat deze communistische antinucleaire activist het heeft over Doel 4 en Tihange 3 dus over de kernreactoren die minister Tinne Van der Straeten wordt geacht in samenwerking met Engie te verlengen.

Openbare commissievergadering

Dinsdag 30 augustus komt dus de Commissie Energie van de Kamer van volksvertegenwoordigers bijeen. Dat maakte voorzitter Christian Leysen (Open Vld) afgelopen week bekend. Op de website van de Kamer stond dit toen zelfs niet, maar dat is ondertussen verholpen. Het was ook niet duidelijk of de vergadering besloten of openbaar zou zijn. Volgens Bert Wollants (N-VA) moesten de partijbesturen daar nog over beslissen. Dit laatste is geen klein detail, maar daarover verder meer.

Ondertussen zijn er al twee onderwerpen bekend: punt 1 ‘De onderhandelingen tussen de federale regering en Engie met betrekking tot de kerncentrales Tihange 3 en Doel 4’. Met de mededeling: ‘regeling van de werkzaamheden: toepassing van artikel 31 van het Kamerreglement op (een gedeelte) van de gedachtewisseling.’

Dit parlementees betekent dat de commissievergadering (gedeeltelijk) openbaar zal zijn. Waarom de Kamer niet gewoon op zijn website zet dat de zitting openbaar is en de tribune dus publiek toelaat in plaats van naar het artikel in het kamerreglement te verwijzen is toch een beetje vreemd. Volgens de agenda komt er een ‘Gedachtewisseling met de eerste minister en de minister van Energie.’

Politiek theater

Punt 2 op de agenda is ‘Verzoek van de heer Peter Mertens (PVDA) tot organisatie van een gedachtewisseling met de minister van Energie over de hoge energieprijzen.’ Gek genoeg is Peter Mertens helemaal geen lid van de commissie Energie. Hij is zelfs geen plaatsvervanger in deze commissie.

Het quorum voor zo’n commissie ligt op twee-derde. Twee op drie van de leden moeten dus aanwezig zijn. De afgelopen maanden bleek bijna altijd dat de meerderheid onvoldoende leden afvaardigde naar commissie en zelfs plenaire zittingen. Niet dat de commissie van Energie ook maar iets te beslissen zal hebben. Zoveel geeft de agenda duidelijk aan.

Een openbare commissievergadering, maar wel één met enkel wat mediamomenten zodat alle partijen hun visie, zorgen of standpunt over energie kunnen delen met de minister en de premier voor de camera. Politiek theater gegarandeerd.

Spindoctors

De keuze voor een openbare commissievergadering is de keuze van de partijvoorzitters. Reken maar dat de premier en de minister hun antwoorden en uitspraken volop aan het repeteren zijn met hun spindoctors.

De kans dat eerlijke en duidelijke antwoorden zullen komen op de vraag hoe het zit met de verlenging van de kerncentrales en het zogenaamde ‘principeakkoord’ met Engie is uiterst klein. Bij de discussie over de energieprijs zullen De Croo en Van der Straeten allicht het fabeltje van de ‘prijzenplafonds’, die ze zogezegd bij de ministerraden van de Europese Unie bepleitten, terug opvoeren.

Dat het ‘principeakkoord’ een pr-stunt was, mag ondertussen duidelijk zijn. Dat de ‘prijzenplafonds’ fake news waren en Tinne Van der Straeten daarmee met behulp van de openbare omroep VRT een sprookje de media instuurde puur voor binnenlands gebruik is duidelijk.

Dat onbestaande ‘plan’ gebruikte Alexander De Croo vervolgens nog eens om de mensen een wortel voor te houden. Ondanks de fraaie steun van de vaderlandse media, van openbare omroep tot kranten en opiniebladen, is er van zo’n plan geen sprake. De aangehaalde Griekse collega die het zou steunen schreef enkel een opiniestuk in een krant over het onderwerp voor Van der Straeten of De Croo er in de Europese Unie zouden mee op de proppen gekomen zijn.

Teresa Ribera Rodríguez

De Spaanse collega Teresa Ribera Rodríguez, minister van Ecologische Transitie, die iets dergelijks zou gedaan hebben, blijkt al evenmin met iets dergelijks bezig. In de documenten van de ministerraden van de EU kwam het woordje ‘cap’ of maximumprijs welgeteld één keer voor.

Wat de energieprijzen aangaat heeft Teresa Ribera Rodríguez gewoon Spanje losgekoppeld van het marginal pricing system van de Europese Unie in de zone Centraal-West-Europa. Daardoor liggen de next day-prijzen voor stroom in Spanje en Portugal momenteel op één derde van België of Duitsland. Spanje herverdeelt wel een deel van de ‘overwinsten’ om te compenseren.

Het moge de gewone burger misschien ontgaan maar De Croo en Van der Straeten treden steeds vaker unisono op. Ze gebruiken dezelfde frames en verkopen dezelfde verhalen. De persconferentie over het principeakkoord illustreerde perfect dat Open Vld en Groen blijkbaar hun lot aan elkaar verbonden hebben in de Vivaldi-coalitie.

Echte maatregelen zoals het opschorten van het marginal pricing system van de Europese Unie, het afschaffen van groene stroomcertificaten, het pauzeren van de CO2-emmissierechten (ETS) van de EU of het loskoppelen van gas en elektriciteitsprijzen zullen noch De Croo, noch Van der Straeten aandurven. Net zoals de verlaging van de BTW op energie zal dit een keiharde uphill battle blijken tegen politieke en electorale belangen.

Verkiezingscampagne

Groen is met een nieuwe huisstijl alvast klaar voor een verkiezingscampagne. In een poging om zoveel mogelijk van hun politieke achterban te behouden, zal Groen gaan voor nog meer extreem dogmatisme. Dat bleek uit de communicatie over de thema’s die de partij wil realiseren.

Bepaalde observatoren denken abusievelijk dat er een strijd woedt tussen groene fundamentalisten die kost wat kost één prijs willen binnenhalen zoals de kernuitstap en arrivisten die zolang mogelijk de rit in de regering willen uitzingen tot 2024. Die visie zou wel eens een serieuze misvatting kunnen blijken. Ten eerste vrezen fundamentalisten geen verkiezingen en ten tweede zijn de arrivisten even dogmatisch als de rest omdat ze altijd kunnen terugvallen op hun netwerk van kapitaalkrachtige ngo’s en overheidsfuncties nationaal of Europees.

Dinsdagavond komt Van der Straeten na de commissie doodgewoon in Terzake nog even haar riedeltje afratelen. Zonder debat zoals gebruikelijk, want ze duldt geen andere studiogast. De Croo komt in alle journaals zeggen hoe zwaar de winters zullen worden en dat dankzij hem ‘Europa’ zijn best zal doen om de pijn te verzachten. De VRT-redactie toont voor of na een reportage met de opvallendste quotes van oppositie en meerderheid in de commissie. Woensdag telt Engie gewoon zijn centen, net zoals op alle 364 andere dagen.

Vincent Van der Heyden

Een cocktail van struisvogelpolitiek en verrottingsstrategie