Vrijdag stemden de EU-lidstaten in met een forse invoerheffing op Chinese elektrische auto’s. Na een onderzoek van een jaar beweert de Europese Commissie dat China de stekkerauto’s subsidieert. En dat is oneerlijke concurrentie.

Deze beslissing legde tegelijk een scherpe tegenstelling bloot tussen Frankrijk en Duitsland. De Duitsers vrezen nu een handelsoorlog met China.

Tijdens de persbriefing vrijdagochtend bleek dat het besluit zeer moeizaam tot stand is gekomen. Na maanden van hevig lobbyen door zowel Europese autofabrikanten als vakbonden en verschillende regeringen, kwam het tot een stemming in de Raad van de Europese Unie. Het uitblijven van persberichten geeft aan hoe gevoelig de beslissing ligt. De Europese Commissie publiceerde enkel een statement.

Wat is er beslist? De Europese Unie zal bovenop de al bestaande 10 procent invoerrechten vanaf 1 november forse heffingen tot 35,3 procent opleggen voor elektrische auto’s uit China. Ze maken daarbij onderscheid tussen stekkerauto’s gefabriceerd in China (zoals die van Tesla of van Volvo) en auto’s van Chinese fabrikanten. Het Amerikaanse Tesla zal 7 procent extra invoerrechten opgelegd krijgen, maar bedrijven met Chinese staatssteun of Chinees kapitaal zullen tot 35 procent extra taksen moeten ophoesten.

Deze demarche van de EU is drastisch, maar zeker niet uniek. De Verenigde Staten leggen momenteel al een invoerrecht van 100 procent op voor Chinese elektrische auto’s.

Importeurs en exporteurs

Niet onbelangrijk is ook de manier waarop deze beslissing tot stand kwam binnen de EU. Duitsland was tegen, omdat het vreesde dat China Duitse luxewagens als straf ook zwaarder zou gaan belasten bij invoer in China. De Duitsers exporteren zo’n 3 miljoen personenwagens per jaar. Tien jaar geleden waren dat er nog meer dan 4 miljoen. Na de Verenigde Staten is China de grootste invoerder van Duitse auto’s.

De autoconstructeurs uit Frankrijk en Italië moeten het veel meer hebben van de Europese interne markt. Die landen waren begrijpelijkerwijze voorstander. Niet in het minst omdat ze vanaf 2025 enorme EU-boetes riskeren als ze te weinig elektrische auto’s verkopen. Bovendien is de Franse staat referentie-aandeelhouder bij de eigenaar van de merken Opel, Fiat, Peugeot en Citroën.

Moeizame besluitvorming

Die tegenstelling zorgde voor lobbyen op het hoogste niveau. Onder druk van zowel de machtige metaalvakbonden als de automerken. Dat lobbyen ging over de stemming binnen de Raad van de Europese Unie over het voorstel van de Europese Commissie. Om het voorstel tegen te houden is immers een meerderheid van vijftien lidstaten nodig die bovendien 65 procent van de EU-bevolking vertegenwoordigt. En zo kwam het dat de Fransen en Italianen vooral de stem van Polen nodig hadden. Zweden was aanvankelijk tegen omdat Volvo in Chinese handen is, maar onthield zich uiteindelijk. Net als Spanje telt Zweden veel autofabrieken.

Vanaf 30 oktober zal elke in de EU ingevoerde elektrische auto uit China tot bijna de helft duurder worden

Uiteindelijk stemden tien van de 27 lidstaten voor de invoerheffing. Vijf lidstaten stemden tegen (waaronder Duitsland) en liefst twaalf lidstaten onthielden zich, waaronder België. Gevolg is dat de Europese Commissie haar zin kreeg en nog voor het afronden van het onderzoek naar oneerlijke staatssteun maatregelen kan invoeren tegen China. Vanaf 30 oktober zal elke in de EU ingevoerde elektrische auto uit China tot bijna de helft duurder worden.

Extra inkomsten

Een pikant detail is dat dit belastinggeld gedeeltelijk naar de EU gaat en gedeeltelijk naar de lidstaat die int. De financiering van de EU door de lidstaten bestaat immers uit invoerrechten, btw-afdracht en een bijdrage op basis van het bruto nationaal inkomen.

Dit verklaart gedeeltelijk de onthouding van België. De federale regering kan een deel van de nieuwe invoerrechten houden en een deel gaat naar de EU. Met nauwelijks nog een auto-industrie en veel auto-invoer via de havens van Zeebrugge en Antwerpen zijn dat extra inkomsten, zonder eigenlijke belastingverhoging.

De Europese Commissie kan dus gedurende vijf jaar Chinese stekkerauto’s veel duurder maken. Zo hopen ze de verkoop van Europese elektrische wagens te stimuleren. Vooral de merken BYD, Geely (Volvo en Lynk & Co) en Shanghai Automotive Industry Corporation (Maxus, Roewe en MG) zullen worden getroffen.

De Commissie onderzoekt ondertussen de staatssubsidies in China. Amper tien dagen geleden mislukte het overleg tussen de Europese commissaris voor Handel, Valdis Dombrovskis, en de Chinese minister van Handel Wang Wentao. In deze onderhandeling beloofden Chinese automerken om minimumprijzen te hanteren, maar de Europese Commissie bleek niet overtuigd. China zal natuurlijk tegenmaatregelen nemen.

De vraag is of de auto-industrie in de EU hiermee echt geholpen is. Frankrijk en Italië denken van wel. Maar de belangrijkste vraag is natuurlijk: wordt de consument hiermee geholpen? Want als Chinese stekkerauto’s tot 45 procent duurder worden door taksen, hoe betaalbaar is die stekkerauto dan?

Wang Wentao

Europese invoerheffing op Chinese stekkerauto’s jaagt autokoper op kosten