In Londen wordt Het Manifest van de Communistische Partij, kortweg Communistisch Manifest, gepubliceerd door de Duitsers Karl Marx en Friedrich Engels, in een oplage van 500 exemplaren. Het was in 1847 opgesteld in opdracht van de Bond der Communisten. Het Manifest werd voor het grootste gedeelte geschreven door Marx, van midden december 1847 tot eind januari 1848, op zijn zolderkamer in de Orleansstraat in Elsene. Het dertig pagina’s tellend pamflet wordt in februari 1848 gepubliceerd, vlak voor de Franse Februarirevolutie, en dient als politiek programma van de Bond bij zijn deelname aan de revoluties van 1848.

Aan deze Bond was een andere voorafgegaan, de Bond van de Rechtvaardigen, in 1836 in Parijs gesticht door de naar Frankrijk geëmigreerde kleermaker Wilhelm Weitling (1808-1871). Onder leiding van deze Duitse, christelijke communist krijgt de liga, die tot dan toe werd gedomineerd door kleinburgerlijke intellectuelen, al vroeg een revolutionair-socialistische en proletarische oriëntatie.

Engels beschouwt Weitling als de oprichter van het Duitse communisme. Die haalde zijn inspiratie uit de gemeenschap van de eerste christenen beschreven in de bijbelse Handelingen van de Apostelen. Volgens Weitling was Jezus lid van een communistische bond die pleitte voor gemeenschappelijke eigendom van goederen.

Kort na het verschijnen van het manifest breekt in Parijs de Februarirevolutie los. Het is de concretisering van de smeulende hoop op een linkse, republikeinse opstand, als vervolg op de Franse Revolutie. In onze streken blijft het relatief kalm in dat rumoerige jaar 1848.

Wel valt een gewapende groep van ongeveer 2000 Belgische bannelingen en links-extremisten vanuit het republikeinse Frankrijk het land binnen aan de grensovergang van Risquons-tout, een gehucht van Moeskroen. Deze invasie wordt door de gendarmerie gemakkelijk afgeweerd.

De relatieve rust over het hele grondgebied toont aan dat het land op sociaal vlak redelijk stabiel is; heel anders dan in veel naburige Europese staten. België biedt ook aan vele revolutiegezinden onderdak als ‘politieke vluchtelingen’ op voorwaarde dat ze zich gedeisd houden. De aanwezigheid van Karl Marx in Brussel is bij de overheid bekend. Hij wordt door de politie in het oog gehouden, maar kan rustig zijn Manifest schrijven.

Wilhelm Weitling

Vandaag 1848: Communistisch Manifest gepubliceerd in Londen