Het aflasten van de Queer Iftar veroorzaakt ophef in Antwerpen. Op de gemeenteraad leidde die afgelasting tot consternatie toen burgemeester Bart De Wever (N-VA) zijn ergernis liet blijken over de organisatie. Die liet haar plannen varen nadat de sfeer door bedreigingen te grimmig werd, maar gaf daarover geen concrete info aan de politie. De politie vond volgens De Wever geen concrete bedreigingen online. En die verklaring schoot bij de organisatie dan weer in het verkeerde keelgat.

De sociale organisatie Merhaba komt op voor LGBTQ-mensen met een moslimachtergrond. Daarom wilden zij een iftar – de traditionele maaltijd die ’s avonds tijdens de ramadan de vasten breekt – organiseren voor hun doelgroep in cultuurhuis De Roma. Nadat er almaar meer bedreigingen kwamen, besloten ze samen met De Roma om het evenement af te lasten. Die beslissing kon op weinig begrip rekenen bij De Wever, die beweert dat de stad en de politie al het mogelijke doen om extra veiligheidsmaatregelen en zelfs een andere locatie aan te bieden. Dat de slachtoffers van de bedreigingen geen klacht willen indienen, zorgt er voor dat de politie er niet mee aan de slag kan. Volgens De Wever staat dat een degelijke aanpak van het probleem in de weg.

Framing

Bij de organisatie vielen de verklaringen van De Wever tijdens de gemeenteraad in slechte aarde. Volgens Daniëlle Dierckx van De Roma is de samenwerking met de politie wel goed en normaal verlopen. ‘Van bij het begin van de organisatie hebben we nauw contact gehad met de politie, omdat snel bleek dat er negatieve reacties kwamen van mensen die zich niet kunnen vinden in dit event. We hebben hen gevraagd om mee het veiligheidsrisico te monitoren. De context werd als maar grimmiger en agressiever, tot op het moment dat we vonden dat het zo erg werd dat ons opzet het doel voorbijschoot. We konden niet meer garanderen dat het event en de aanloop er naartoe in alle veiligheid kon doorgaan. Daarom hebben we het geannuleerd.’

‘De politie heeft haar diensten aangeboden en die hebben wij ook met graagte geaccepteerd’, zegt Dierckx. ‘Maar we konden in onze analyse geen veilige omgeving meer aanbieden aan de queer-moslims. We hebben daarover gesproken met de politie en hen ook gevraagd om de datum van het event in hun agenda te laten staan. Het is namelijk niet omdat het event niet doorgaat dat eventuele amokmakers niet zouden opdagen op de dag zelf. De insinuatie van de burgemeester dat we niet zouden willen samenwerken met de politie betreur ik ten zeerste.’

‘Ik ben ongelofelijk getroffen door de manier waarop dit thema op de gemeenteraad is besproken en door de burgemeester werd geframed. Ik vind het bedroevend dat de burgemeester stelt dat we niet met de politie willen samenwerken. Dit komt de positie en de bescherming van de doelgroep niet ten goede. Het heeft zelfs een omgekeerd effect, ook al wordt het verpakt als bezorgdheid voor de bescherming van queer-moslims en zegt de burgemeester dat niemand moet plooien voor bedreigingen. De doelgroep zelf is uiteindelijk het slachtoffer van dit soort framing.’

‘De framing zit in de uithaal op de gemeenteraad naar de organisatoren. Dat gaat niet over het creëeren van de nodige ruimte voor de doelgroep maar over het polariseren en in vraag stellen van de onveiligheidsgevoelens van de queer-moslims. Men betwijfelt daar openlijk dat we grondige redenen hebben om het evenement af te lasten.’

Geen framing

Johan Vermant, woordvoerder van De Wever, is het met die analyse niet eens maar ziet ook geen tegenstrijdigheid in de verklaringen of framing. ‘Naar aanleiding van enkele vragen tijdens de gemeenteraad van maandag heeft de burgemeester meegegeven dat er voorafgaand aan de publieke mededeling door De Roma en Merhaba over het aflasten van de Queer Iftar, contacten waren tussen de organisatoren en de cel Diversiteit en de afdeling Intel van de Antwerpse politie. De screening van de lokale politie van sociale media en online fora leverde geen concrete bewijzen op van bedreigingen.’

‘Aan de organisatoren is aangeboden bijkomende veiligheidsmaatregelen te voorzien en is ook aangeraden om bewijs van bedreigingen te bezorgen voor opvolging’, vervolgt Vermant. ‘Op beide zaken is afwijzend gereageerd. De iftar werd afgelast door de organisatoren en zij hebben tot nu toe ook geen specifieke getuigenissen bezorgd over concrete bedreigingen. Uiteraard blijft de lokale politie beschikbaar om dit op te volgen, want bedreigingen kunnen vanzelfsprekend niet door de beugel. Er is overigens vanuit verschillende hoeken aangeboden om de iftar desgevallend elders en discreet toch te laten doorgaan. Voor ons stopt het verhaal daar.’

Politie tussen twee vuren

Bij de Antwerpse politie zegt woordvoerder Willem Migom dat de situatie ondertussen onveranderd is. Er zijn geen expliciete klachten binnengekomen waarmee ze voor verder onderzoek aan de slag kunnen. Hij onderschrijft het standpunt van de burgemeester. ‘Wat De Wever heeft aangegeven klopt in die zin dat De Roma tegenover ons nooit concreet heeft gemaakt welke bedreigingen aan de basis liggen van hun beslissing om het event af te lasten. Op de plekken waar we zelf onderzoek hebben gedaan, konden we niets vinden over feiten die als strafbaar geklasseerd kunnen worden. Wij hebben een aantal zaken online onderzocht, maar daar hebben we buiten negatieve commentaren niets kunnen vaststellen. Dan wordt het een kwestie van interpretatie, een welles-nietes-spelletje.’

‘Op een bepaald moment heeft De Roma gezegd dat er geen degelijk onderzoek werd gevoerd door de politie’, meldt Migom. ‘Dat vind ik een spijtige uitspraak omdat we wel degelijk contact hebben opgenomen en onze diensten hebben aangeboden. We hebben hen ook gevraagd om de concrete bedreigingen aan ons voor te leggen zodat we die kunnen onderzoeken. Wij hebben verschillende manieren om om te gaan met zo’n situatie, maar zo ver is het nooit gekomen. Wij zijn als politie gewoon in kennis gesteld dat het event werd afgelast. Maar de organisatoren moeten zich aan ons niet verantwoorden.’

Aangifte ligt moeilijk

Bij De Roma heerst verbolgenheid over die verklaringen over het niet aangeven van de feiten. ‘Het komt toe aan de slachtoffers om te beslissen of ze aangifte doen’, stelt Dierckx. ‘Dat zijn individuele afwegingen waarbij iedereen die er door getroffen is, persoonlijk de balans moet opmaken, zeker bij deze doelgroep.’

‘Maar ik zie ook het positieve van heel deze zaak. Door de massale media-aandacht hebben de queer-moslims nu een microfoon gekregen zodat hun problematiek bij een groter publiek bekend wordt. Alleen betreur ik de manier waarop dit is tot stand gekomen.’

Van waar waait de wind?

Een vraag die onbeantwoord blijft is van waar de wind waait. Vanuit welke hoek komen de bedreigingen? ‘Daar hengelt men nu al dagen naar’, zegt Dierckx. ‘Ik kan daar geen details zoals namen van individuen over doorgeven. Dat is niet aan mij, zoals ik al eerder meegaf. Ik kan daar niet verder op ingaan.’

Ook bij de politie blijven ze vaag. ‘Wij weten niet vanuit welke hoek de bedreigingen komen’, zegt Migom. ‘We hebben er zelf geen gezien. Op de online fora hebben we enkel negatieve reacties teruggevonden. Die hebben we niet in die mate geanalyseerd om te kunnen zeggen hoeveel er kwamen uit islamistisch fundamentalistische of andere extremistische hoek. Daar kan ik geen oordeel over vellen.’

Willem Migon

Queer Iftar: herkomst bedreigingen blijft onbekend