De extreemlinkse paramilitaire partij EFF in Zuid-Afrika vierde haar tienjarig bestaan in een vol voetbalstadion waar partijleden zongen ‘kill the boer’, oftewel: ‘vermoord de blanke landgenoten’. Ondertussen worstelt Zuid-Afrika al jaren met het fenomeen van de erfaanvallen of ‘plaasmoorden’.

Op sociale media circuleert een schokkend filmpje van een stadion vol zwarte Zuid-Afrikanen die luidkeels ‘kill the boer’ zingen. Niet voor het eerst, trouwens. Het blijkt een opname van een partijbijeenkomst in een voetbalstadion om de tienjarige verjaardag te vieren van de Economic Freedom Fighters (EFF). EFF is een communistische partij opgericht door de voormalige leider van de ANC-jongeren, Julius Malema. De extreemlinkse leider en parlementslid noemt zich ‘commander in chief’ en de partijleden dossen zich uit met rode baretten.

Rabiaat racistisch tegen blanken

Net als het African National Congress (ANC) – waaruit EFF ooit ontstond – is de ideologie communistisch, maar EFF is rabiaat antikapitalistisch en racistisch tegen niet-zwarten. De partij ijvert voor het onteigenen van blanke boeren zonder schadeloosstelling. EFF wil als ‘pan-Afrikaanse’ partij grenzen afschaffen.

‘Dood de Boeren’ is geen loos dreigement. In een land met ontzettend veel moorden, vormen de racistische moorden op blanke inwoners een scherp politiek probleem. In 2021/22 telde Zuid-Afrika volgens de Verenigde Naties 25.181 moorden of 43 per 100.000 inwoners. Een getal dat al 20 jaar toeneemt behalve tijdens de coronapandemie toen net geen 20.000 moorden plaatsvonden. Ter vergelijking: de moordratio is 3 in Europa en 13 in Afrika. Zuid-Afrika scoort met 43 veel slechter dan het Afrikaanse gemiddelde van 13 per 100.000 inwoners.

Lijkt op genocide

Numeriek lijken de erfaanvallen of ‘plaasmoorden’ op afgelegen boerderijen dus in het niet te vallen, maar omwille van de racistische motieven en de angst op een genocide die ze veroorzaken zijn ze politiek relevant. Nochtans vindt die relevantie in de nationale en internationale pers nauwelijks weerklank.

Het gaat om 333 geregistreerde aanvallen in 2022. 415 in 2021 en zelfs 511 in 2019. Het totaal tussen 2019 en 2022 bedroeg 1669 erfaanvallen. Met 45 moorden in 2022, 63 in 2021, 55 in 2020 en 50 in 2019. Officiële cijfers ontbreken. Deze cijfers zijn afkomstig van het Wilmien Potgieter Studiefonds. Dit fonds steunt de kinderen van de slachtoffers. Wilmien Potgieter was een peuter van twee die samen met haar ouders brutaal vermoord werd in december 2010. Na de afschaffing van de Apartheid zijn meer dan 4000 blanke boeren vermoord.

Afrikaner

Boeren is geen synoniem voor Afrikaners. 9,2% van de Zuid-Afrikaanse bevolking zijn Afrikaners. Het gaat om 4,6 miljoen blanke inwoners. 60 procent daarvan spreekt Afrikaans, de rest heeft Engels als moedertaal. De taal van de Boeren is het Afrikaans. Sinds 1948 beschouwen taalkundigen Afrikaans als een zelfstandige taal. Voordien gold het als dialect van het Nederlands. Het Afrikaans was, meer nog dan het Engels, de officiële taal onder het Apartheidsregime. Op het platteland spreekt meer dan 97 procent van de blanken Afrikaans.

Vaak gaat het bij plaasmoorden om oudere bewoners met namen als De Kok of De Bruin. Het fenomeen waaide over uit Zimbabwe waar onder de dictatuur van president Robert Mugabe het regime dergelijke moorddadige ‘onteigeningen’ van voormalige blanke kolonisten gedoogde. Mugabe had de landbouw van de blanken nodig voor zijn economie, maar talmde met beloofde landhervormingen. Door de ‘moorden’ en ‘onteigeningen’ te gedogen probeerde de met Hitler dwepende dictator zijn populariteit bij de zwarte bevolking te behouden.

De gelijkaardige moorden in Zuid-Afrika werden dikwijls toegeschreven aan aanhangers van de ANC-jongeren. De jeugdafdeling van het ANC vergoelijkt de erfaanvallen. De extremistische vleugel die zich van de moederpartij afscheurde onder leiding van Julius Malema voert zelfs openlijk campagne voor het etnisch zuiveren en het ‘onteigenen’ van de landbouwbedrijven van blanke Zuid-Afrikanen.

Concentratiekampen

De naam ‘Boeren’ zoals in de slogan ‘kill the Boer’ is ook politiek geladen. Het is de benaming van de oorspronkelijke Nederlandse kolonisten (waaronder ook veel gevluchte Franse hugenoten) in Zuid-Afrika. De Boeren vochten na de annexatie door de Britten tijdens de Napoleontische oorlogen begin 20^ste eeuw twee Boerenoorlogen uit met de Britten. In de jaren 1830-1840 waren veel Boeren tijdens de Grote Trek uit de Kaapkolonie vertrokken. Ze leefden in boerenrepublieken of vrijstaten. De belangrijkste waren Transvaal, Natal en Oranje-Vrijstaat.

De Britten veroverden de volgende decennia een aantal van die republieken. Na de vondst van goud en diamanten probeerden de Britten alle boerenrepublieken te annexeren. Na twee Boerenoorlogen, waarbij de Boeren veel steun uit België, Nederland en Duitsland ontvingen (onder andere van Leuvense studenten zoals de latere schrijver Ernest Claes). De eerste Boerenoorlog 1880-1881 wonnen ze, maar de tweede 1899-1902 verloren ze. Onder andere omdat de Britten vrouwen en kinderen opsloten in concentratiekampen en zo het moraal braken. Het waren de eerste concentratiekampen van de 20ste eeuw.

Vrijlating Mandela

In 1931 verwierf Zuid-Afrika onafhankelijkheid binnen het Britse Gemenebest. Vanaf 1948 regeerde de Nasionale Party van de Boeren het land. Onder de uit Nederland afkomstige premier Hendrik Verwoerd voerde het regime de Apartheid in. Zuid-Afrika werd een republiek en stapte uit het Britse Gemenebest. Omwille van het Apartheidsregime raakte Zuid-Afrika geïsoleerd. In 1990 schafte de toenmalige president Frederik Willem de Klerk de apartheid af. De Klerk liet de communistische vrijheidsstrijder Nelson Mandela van het ANC na jarenlange gevangenschap op Robbeneiland vrij.

Door de val het communisme was het ANC de financiële en militaire steun uit de Sovjetunie verloren. Het terrorisme hield op en een Waarheids- en Verzoeningscommissie moest het samenleven tussen blanken, kleurlingen en zwarten bevorderen. Bij de eerste interraciale vrije verkiezingen werd Mandela president en vormde een regering van nationale eenheid. Sindsdien is het communistische ANC aan de macht.

Corruptie

Onder ANC-bestuur nam de corruptie stelselmatig toe. Op de laatste Corruption Perceptions Index (CPI) voor 2022 staat Zuid-Afrika op de 72^ste plaats van 180 landen. (Hoe lager de plaats in de ranking, hoe corrupter.) Buurland Botswana stond op de 35^ste plaats. Bij de CPI meet men de perceptie bij de bevolking. België is 18^de. Denemarken eerste en Finland tweede.

Het moedwillig opstoken van raciale tegenstellingen gebeurt op grote schaal. Internationaal onderzoek onthulde dat het Londense pr-bedrijf Bell Pottinger de raciale onrust in Zuid-Afrika oppookte met campagnes voor president Jacob Zuma (ANC). Dark-PR-campagnes betaald door de invloedrijke Gupta familie. De bedoeling van het fake news was de bekritiseerde greep van ANC-getrouwen op de economie tegen te spreken. Via fake news over ‘white monopoly capital’. Haat tegen blanke bedrijven of bedrijfsleiders. Met valse profielen op sociale media stuurden ze ‘race-baiting messages’ de wereld in.

Wilmien Potgieter

‘Vermoord de boer’ zingt vol stadion op extreem links feestje in Zuid-Afrika