Oekräine geldt in de ogen van vele waarnemers als een kunstmatige staat waarin een katholiek westen en een Russisch-ortodox oosten en zuiden samengeperst zouden zitten. Of het land uiteenspat in de naweeën van de recente omwenteling, kan niemand voorspellen. Maar op het schiereiland Krim rommelt het alvast. In 1954 had Nikita Chroesjtsjov, de toenmalige secretaris-generaal van de Communistische Partij van de Sovjet-Unie, beslist om de Krim aan de Sovjetrepubliek Oekraïne toe te wijzen. Na de val van de Sovjet-Unie in 1991 bleef de Krim bij wat de onafhankelijke republiek Oekraïne werd. De haven van Sevastopol, waar de Russische Zwarte-Zeevloot voor anker ligt, werd echter aan de Russische Federatie verhuurd. Voor de Russen was de Krim altijd al de toegangspoort tot het zuiden. Sevastopol als maritieme basis van Rusland moest dat denken kracht bijzetten.

Verontwaardigd

De etnische Russen op de Krim zijn niet te spreken over de machtswissel in Kiev die ze als tegen hun belangen gericht zien. Zo zijn ze er verontwaardigd over dat de Rada, het Oekraïense parlement, afgelopen zondag een wet heeft afgeschaft die de Russische taal een officiële status toekende in al die gebieden waar minstens tien procent van de bevolking het Russisch als moedertaal spreekt. Vele Russen in Oekraïne vrezen dat dit ook het begin van een campagne is tegen het Russisch in de media. Het verzet tegen de nieuwe machthebbers in Kiev smeult. Heel concreet manifesteerde het zich al zondag toen duizenden Russen met handopsteken de ondernemer Aleksej Schalyj tot burgemeester van Sevastopol kozen (nadat zijn voorganger Wladimir Jazuba de biezen had genomen). Normaal gezien benoemt de president van Oekraïne de burgemeester van Sevastopol omwille van het bijzondere statuut van de havenstad. Maar de etnische Russen erkennen het gezag van de nieuwe overgangspresident Oleksandr Turtschinow niet. Ze zijn ondertussen ook begonnen met de vorming van een soort burgermilitie, want ze vrezen provocaties en ingrijpen vanuit Kiev.

Verdacht

In de Duma, het Russische parlement, hebben de rechts-populistische Liberaal-Democraten een wetsontwerp ingediend om op een onbureaucratische manier Russische paspoorten uit te reiken aan de etnische Russen op de Krim. Dat ruikt verdacht veel naar het scenario van Abchazië, een gebied dat zich heeft afgescheurd van Georgië. Blijkbaar liggen bepaalde krachten in Rusland op vinkenslag om de Krim uit het Oekraïense staatsverband te lichten. Zeker weten is dat Moskou het verlies van de Oekraïne om geopolitieke machtsbelangen nooit heeft kunnen verkroppen.

Foto: © Reporters (de haven van Sevastopol, waar een deel van de Russische Zwartezee-vloot gestationeerd is)

Wladimir Jazuba

De Krim voor de afscheuring