In Frankrijk is opschudding over een filmpje van een lynchpartij in Montgeron, een voorstad van Parijs. Je ziet iemand op straat liggen met zijn handen om zijn hoofd, terwijl hij geschopt en geslagen wordt door een dozijn typische jongeren uit de banlieue: zwart en Noord-Afrikaans, strakke trainingspakken en handtasjes. Het filmpje was kennelijk door hen zelf op het internet gezet, misschien waren ze er trots op. In ieder geval moesten ze telkens keihard lachen als er eentje een aanloop nam om het slachtoffer nog eens tegen zijn hoofd te trappen.

Kopschoppers

We kennen zulke beelden zo langzamerhand maar al te goed. Of ze nu uit Nederland, België of Frankrijk komen, er gebeurt altijd hetzelfde: een multiculturele horde schopt lachend één persoon in elkaar. In Nederland bestaat zelfs al een woord voor de daders: ‘kopschoppers.’ Het slachtoffer was de 17-jarige Yanis – zelf uit de banlieue, en homoseksueel. Ze hadden eerst nog geroepen: ‘Arrête de marcher comme un pédé!’ – Loop niet als een ‘pédé’, een Frans scheldwoord voor homoseksuelen.

Twee toegesnelde vrouwelijke passanten probeerden de om hulp schreeuwende jongen te beschermen. Dat lukte niet echt maar waarschijnlijk hebben ze erger voorkomen. Toen dit filmpje op internet meer aandacht trok dan normaal het geval is, begonnen autoriteiten en politici doofpotten aan te slepen. Het eerste dat de burgemeester van Montgeron zei, was dat dit soort geweld overal in Frankrijk voorkwam. Men moest vooral niet denken dat het speciaal de banlieues waren waar homohaat hoogtij viert! Geen woord van medeleven met het slachtoffer.

Slachtoffer niet bij politie bekend

Televisienieuwszender BFMTV kwam met de verbazingwekkende tekst dat de 17-jarige Yanis ‘niet bij de politie bekend was’. Waarom is het meldenswaard dat een slachtoffer van een hatecrime geen strafblad heeft? Zou dat beter uitgekomen zijn? Misschien voor wie twijfel wil zaaien of er echt sprake was van homofobie, zoals sommige bekende linkse politici aanvankelijk deden. Nu die homofobie onomstotelijk is vastgesteld, hoor je ze niet meer.

Dit soort incidenten zijn schering en inslag in de ‘moeilijke wijken’ van Frankrijk. De tijd is er teruggezet; je kunt daar niet zichtbaar homoseksueel zijn. Dat zagen we met Mila, de lesbische scholiere die inmiddels al bijna twee jaar ondergedoken zit. Niet omdat ze onaangename dingen over de islam zei, maar omdat ze haar geduld was verloren na eindeloos door islamitische medescholieren uitgescholden te zijn…

Door merg en been

Als Yanis zijn verhaal niet had kunnen en willen doen in het populaire televisieprogramma ‘Touche pas à mon poste’(‘Kom niet aan mijn tv’), had waarschijnlijk nauwelijks iemand zich zijn lot aangetrokken. Hij zat daar met een zwart mondkapje, weggedoken in zijn capuchon, een grote donkere zonnebril op. Met naast hem zijn oudere zuster, eveneens in een soort zwarte vermomming. Ze barstten allebei een paar keer in tranen uit. Sterpresentator Cyril Hanouna sprak bijna een halfuur met het Yanis, en dat ging door merg en been.

De lynchpartij bleek slechts het topje van de ijsberg. Yanis wist al jong dat hij homoseksueel was, en werd daarom op school en op straat altijd en eeuwig getreiterd, geslagen en erger. Zodra hij 16 werd en zijn leerplicht afliep, is hij nooit meer naar een school gegaan. Voor zover hij niet eerder al wegbleef: zijn leven op scholen in de banlieue was een dagelijkse hel. Hij werd daar net als op straat gepest, mishandeld en naar eigen zeggen zelfs aangerand. Allochtone medescholieren trokken soms zijn broek naar beneden.

Publieke vernedering

Alleen de straat op gaan was er niet bij. Dan werd hij steevast uitgescholden of fysiek belaagd. Enkel met zijn moeder kwam hij nog wel eens buiten, maar zelfs dan werd hij niet met rust gelaten. Uiteindelijk zat hij alleen nog maar de hele dag thuis voor de tv, volgens zijn zuster.

Het ergste lijdt Yanis onder de schaamte voor zijn publieke vernedering. Dat hij weerloos en om hulp roepend in elkaar werd geslagen en dat iedereen dat kan bekijken op internet. Voor zijn gevoel kan hij zich nooit meer ergens in het openbaar vertonen. Hij doet geen oog meer dicht: nadat hij aangifte deed en met zijn verhaal naar buiten kwam, is hij doodsbenauwd voor represailles. Zijn leven was altijd al één grote nachtmerrie, vertelde hij, en nu zag hij helemaal geen toekomst meer. ‘Ik heb geen dromen meer,’ zei hij letterlijk. ‘Mijn leven is voorbij.’

Wespennesten

Deze muis zou nog wel eens een flinke staart kunnen krijgen. Met name omdat Yanis vertelde al zo’n tien keer aangifte te hebben gedaan van geweld tegen hem op straat, maar dat hij in al die gevallen nooit meer iets van de politie had gehoord. Ook op school had hij vaak aan de bel getrokken. Maar het onderwijzend personeel deed niets. Toen hij over een ernstig incident zijn beklag deed bij een lerares, was hij degene die van school werd gestuurd. Omdat hij zich onbehoorlijk zou hebben gedragen tegen haar.

Dit roept vragen op, en een paar daarvan zijn makkelijk te beantwoorden. De politie wil zich niet in wespennesten begeven, zeker niet voor een jongen die zelf in de banlieue woont met zijn familie. En zeker niet in een klimaat waarin de media en een groot deel van de politiek steevast oproerkraaiers uit de banlieues de hand boven het hoofd houden, of zelfs de lucht insteken.

Wat het onderwijzend personeel betreft, dat is bang voor de ouders van de daders en krijgt te weinig rugdekking. Drie jaar geleden speelde de landelijke actie ‘pas de vague’ – geen golf/ophef – van onderwijzers die protesteerden tegen dat gebrek aan steun tegen steeds gewelddadiger ouders en leerlingen in de banlieues.

Vind ik leuk

Die actie is voorbij, maar de vraag is of ook de problemen voorbij zijn: berichten over geweld tegen onderwijzers duiken met de regelmaat van de klok op. Een paar dagen geleden nog werden drie leerlingen in nog een buitenwijk van Parijs gearresteerd omdat één van hen onder het aanroepen van de Koran een lerares had bedreigd en tegen de grond gesmeten. De andere twee hadden dat gefilmd en op internet gezet. Het werd bijna tweemiljoen keer bekekenen en veelvuldig ‘leuk’ gevonden.

Een topadvocaat die ook te gast was in het televisieprogramma, bood Yanis aan hem gratis bij te staan. Vooral om uit te zoeken waarom de politie niets had gedaan met zijn aangiften. En presentator Cyril Hanouna zelf vroeg of Yanis geïnteresseerd was in een stageplaats bij zijn productiemaatschappij. Zijn hobby was immers video. Hij wilde daar graag nog even over nadenken… Ik weet waarom: hij durfde de straat al niet op in zijn quartier, en nu waarschijnlijk helemaal niet meer. Hoe moet hij ooit op zijn werk komen?

Maar goed, na zoveel vriendelijkheid tegen het slachtoffer kan iedereen zich weer goed voelen, al blijft de vraag wanneer er echt iets verandert. En belangrijker nog, wat er dan zou moeten veranderen. De zuster van Yanis zei dat dit soort incidenten dagelijks plaatsvinden in de wijken, en vaak nog veel en veel erger.

Yanis

Geen dromen meer voor Yanis: homohaat in de banlieues